Odpowiedź prawnika: Wniosek o uzupełnienie postanowienia sądu
Przedstawiona przez Pana sprawa jest, z kilku względów, ogromnie problematyczna.
Zgodnie z art. 351 kodeksu postępowania cywilnego strona może w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia wyroku (tu: postanowienia), a gdy doręczenie wyroku następuje z urzędu - od jego doręczenia, zgłosić wniosek o uzupełnienie wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o całości żądania, o natychmiastowej wykonalności albo nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu.
Orzeczenie uzupełniające wyrok zapada w postaci wyroku (postanowienia), chyba że uzupełnienie dotyczy wyłącznie kosztów lub natychmiastowej wykonalności.
Warto wskazać, iż sąd nie może oddalić wniosku powołując się na fakt, że roszczenie, którego uzupełnienia w wyroku domaga się strona, jest nieuzasadnione. W takim wypadku uzupełnienie musi polegać na oddaleniu powództwo w przedmiotowym zakresie (tak SN z dnia 15 lutego 1967 r., II CZ 144/66, OSNCP 1967, nr 7-8, poz. 144).
Rodzi się pytanie, jak to możliwe, iż sędzia w czasie ogłoszenia postanowienia odrzucił Pana roszczenia do innego współwłaściciela, a w sentencji wyroku tego nie ma. Sędzia bowiem na ogół ogłaszając wyrok, odczytuje sentencję wcześniej już spisaną. Być może sędzia postąpił w tej sprawie inaczej i to spowodowało błąd. Może Pan jednak zapoznać się najpierw z aktami sprawy w sądzie i sprawdzić, jaką treść ma postanowienia, znajdujące się w aktach sprawy. Być może błąd pojawił się dopiero w sekretariacie sądu, a w aktach wyrok jest prawidłowy.
Jeśli jednak nie, to może Pan złożyć wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o uzupełnienie wyroku, wskazując, iż postanowienie zostało ogłoszone prawidłowo, a dopiero doręczona sentencja jest niepełna. To uzasadni fakt, iż składa Pan wniosek o uzupełnienie dopiero po doręczeniu postanowienia wraz z uzasadnieniem. Wniosek o uzupełnienie należy wnieść razem z wnioskiem o przywrócenie terminu. W tym ostatnim wniosku powinien Pan jednak wskazać jakieś dowody na to, iż ogłoszona przez sąd sentencja była pełna i odnosiła się do Pana roszczeń. Wniosek o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od ustania przyczyny zaniechania czynności. czyli w tym wypadku w ciągu 7 dni od dnia doręczenia wyroku z uzasadnieniem. Choć może Pan też spróbować złożyć wniosek po upływie tego terminu.
Jeśli sąd nie przychyla się do przywrócenia terminu do żądania uzupełnienia wyroku, to stronie pozostaje co do zasady wniesienie kolejnego wniosku czy powództwa do sądu, dotyczącego sprawy, którą w wyroku pominął sąd, mimo jej rozpatrywania.
Pana sytuacja jest niestety dużo bardziej skomplikowana. Zgodnie bowiem z art. 618. § 1 kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga także spory o prawo żądania zniesienia współwłasności i o prawo własności, jak również wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Rozstrzygając spór o prawo żądania zniesienia współwłasności lub o prawo własności, sąd może wydać w tym przedmiocie postanowienie wstępne.
Zgodnie z § 2 z chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie współwłasności odrębne postępowanie w sprawach wymienionych w paragrafie poprzedzającym jest niedopuszczalne. Sprawy będące w toku przekazuje się do dalszego rozpoznania sądowi prowadzącemu postępowanie o zniesienie współwłasności. Jeżeli jednak postępowanie o zniesienie współwłasności zostało wszczęte po wydaniu wyroku, przekazanie następuje tylko wówczas, gdy sąd drugiej instancji uchyli wyrok i sprawę przekaże do ponownego rozpoznania. Postępowanie w sprawach, które nie zostały przekazane, sąd umarza z chwilą zakończenia postępowania o zniesienie współwłasności.
Przede wszystkim jednak, wg § 3, po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności uczestnik nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w paragrafie pierwszym, chociażby nie były one zgłoszone w postępowaniu o zniesienie współwłasności.
Koniecznie należy się więc postarać o uzupełnienie wyroku. Jednakże z ostrożności procesowej, o ile nie minął jeszcze termin na wniesienie apelacji, można spróbować jej ponowne wniesienie, odwołując się od zupełnie innego postanowienia sądu, a trakcie postępowania apelacyjnego, podnieść roszczenie o zwrot pożytków. Jest to jednak rozwiązanie dość ryzykowne.
Z uwagi na fakt, iż apelację odrzucił sąd II instancji, zgodnie z art. 394 [1] kpc, złożenie zażalenia SN będzie możliwe, jeśli w przedmiotowej sprawie przysługuje skarga kasacyjna, tj. gdy roszczenie opiewa na co najmniej 50 tys. zł.
Opisana sytuacja budzi wiele zastrzeżeń co do pracy sądu. Pomijając więc kwestie powyższe można złożyć skargę na sędziego. Można w niej powołać się nie tylko na niezgodność wyroku ogłoszonego z doręczonym, ale i na termin sporządzenia uzasadnienia.
