Odpowiedź prawnika: Czy w sądzie okręgowym gospodarczym można ubiegać się o zwolnienie od opłaty motywując to ciężkimi warunkami materialnymi?
Wobec braku informacji w tym zakresie należy przyjąć założenie, że nie jest Pan reprezentowany w sprawie przez profesjonalnego pełnomocnika.
Zgodnie z art. 102 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych osoba fizyczna, która złożyła oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku dla utrzymania koniecznego siebie i rodziny, może złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. Do wniosku powinno być dołączone oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie takie sporządza się według ustalonego wzoru. Jeżeli oświadczenie nie zostało złożone albo nie zawiera wszystkich wymaganych danych, strona zostanie wezwana przez przewodniczącego do uzupełnienia wniosku w terminie dni po rygorem zwrotu wniosku o zwolnienie. Wzór oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby fizycznej ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu cywilnym stanowi załącznik nr 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie określenia wzoru oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania osoby fizycznej ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu cywilnym.
Z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych może również wystąpić osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznała wolność prawną, jeżeli wykaże, że nie ma dostatecznych środków na uiszczenie kosztów sądowych.
Wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych należy zgłosić na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa się toczy. Złożenie wniosku do protokołu nie uchyla obowiązku sporządzenia oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Jeżeli oświadczenie takie nie zostanie złożone przewodniczący wezwie stronę do jego złożenia w terminie siedmiu dni pod rygorem zwrotu wniosku o zwolnienie
Strona w całości zwolniona od kosztów sądowych z mocy ustawy nie uiszcza opłat sądowych i nie ponosi wydatków, które obciążają tymczasowo Skarb Państwa. Jeżeli strona jest w stanie ponieść tylko część tych kosztów sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w części. Wtedy strona obowiązana jest uiścić opłaty oraz ponieść wydatki w takiej wysokości, jaka nie jest objęta zwolnieniem przyznanym przez sąd.
Należy jednocześnie pamiętać, że zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.
Zgodnie z art. 107 ustawy w razie oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych strona nie może ponownie domagać się zwolnienia powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku. Taki wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, oparty na tych samych okolicznościach, podlega odrzuceniu.
