Bezpieczeństwo zdrowotne obywateli a protesty lekarzy

Bezpieczeństwo zdrowotne obywateli jest priorytetem – bez względu na protesty

W związku ze strajkiem lekarzy rezydentów, resort zdrowia wyjaśnił, że zgodnie z ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych osoby pracujące na stanowiskach, na których zaniechanie pracy zagraża życiu i zdrowiu ludzi lub bezpieczeństwu państwa, nie mogą przestać pracować w wyniku akcji strajkowych. Protesty tych osób nie mogą przybrać formy, która zagrażałaby bezpieczeństwu zdrowotnemu obywateli.

W związku z tym lekarze mają prawo do strajku, ale nie może on zagrażać życiu lub zdrowiu pacjentów. Dotyczy to nie tylko lekarzy, pielęgniarek, położnych i ratowników medycznych, lecz także osób, które kierują protestem.

W obronie swoich praw i interesów pracownicy – również ci, którzy nie mają prawa do strajku – mogą stosować inne formy protestu. Takie, które:

• nie zagrażają życiu ani zdrowiu ludzi,
• nie wymagają przerywania pracy,
• są zgodne z prawem.

Urlop na żądanie

Istotą urlopu na żądanie jest jego wyjątkowy i niezaplanowany charakter.

Pracownik nie może nadużywać tego urlopu (np. korzystać z niego, aby nie wywiązać się z obowiązków służbowych).

Nie może też stwarzać w ten sposób zagrożenia dla istotnych interesów pracodawcy. Jeśli w wyniku zorganizowanej akcji cała załoga (lub jej część) korzysta z tego urlopu, można uznać, że robią to wbrew prawu.

"W konsekwencji pracodawca może odmówić pracownikowi (pracownikom) udzielenia urlopu na żądanie w sytuacji, gdy korzystanie z tego urlopu miałoby służyć wywieraniu presji na pracodawcę w sporze istniejącym między stronami stosunku pracy" (K. W. Baran, Kodeks pracy. Komentarz, WK 2016).

Protest w służbie zdrowia

Zgodnie z Kodeksem etyki lekarskiej lekarz, który uczestniczy w zorganizowanej formie protestu, nadal ma obowiązek udzielania pomocy lekarskiej (jeśli nieudzielenie tej pomocy może narazić pacjenta na utratę życia lub pogorszenie stanu zdrowia).

Lekarz ma obowiązek udzielać pomocy medycznej:

• zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej,
• dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób,
• zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością.

Uczestnictwo lekarza w strajku lub w innej formie protestu nie zwalnia go z obowiązku udzielenia pomocy ani nie usprawiedliwia – jeśli nie udzieli pomocy medycznej w sytuacji, gdy jest to konieczne.

Obowiązki podmiotów leczniczych

Placówki ochrony zdrowia nie mogą naruszać prawa pacjentów do natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych.

Takie naruszenia to:

• bezprawne zorganizowane działania lub zaniechania podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych,
• stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu zorganizowanie wbrew przepisom o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, akcji protestacyjnej lub strajku przez organizatora

– które mają na celu pozbawienie pacjentów ich praw lub ograniczenie tych praw – w szczególności podejmowane, aby osiągnąć korzyści majątkowe.

Jeżeli personel składa wnioski o urlop na żądanie, kierownik placówki musi zapewnić ciągłość funkcjonowania i prawidłową organizację pracy.

Zmiany w harmonogramie dotyczącym dostępności miejsca udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, personelu udzielającego świadczeń opieki zdrowotnej wraz z czasem jego pracy oraz sprzętu i aparatury medycznej w zakresie osób muszą być zgłaszane dyrektorowi oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia – najpóźniej w dniu poprzedzającym ich powstanie albo (w przypadkach losowych) niezwłocznie po zaistnieniu zdarzenia.

• Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 295, z późn. zm.),
• Kodeks etyki lekarskiej,
• Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2017 r. poz. 125, z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2017 r. poz. 1318 i 1524),
• Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1868, z późn. zm.),
• Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2016 r. poz. 1638, z późn. zm.).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl