6.1.2005
Zespół
e-prawnik.pl
Stan faktyczny
Prowadzę działalność gospodarczą, jako osoba fizyczna. Jestem płatnikiem podatku VAT. W 1999 r. zamówiłem u dilera Hondy w Toruniu samochód Honda Civic w wersji ciężarowej (w karoserii samochodu osobowego). Diler zobowiązał się do załatwienia wszelkich formalności związanych z przerobieniem samochodu osobowego na ciężarowy poprzez firmę świadczącą usługi w tym zakresie i mającą stosowne upoważnienia do przerabiania samochodów, z której diler wielokrotnie już korzystał. Samochód po przeróbce odebrałem w salonie Hondy. Faktura VAT za samochód została wystawiona przez firmę, która dokonała przeróbek. Płatność za samochód uiściłem na konto dilera, natomiast za kratkę i przeróbkę na konto firmy przerabiającej samochód. Formalnie diler sprzedał firmie dokonującej przeróbki samochód jako osobowy, ta zarejestrowała go jako osobowy, następnie dokonała przeróbek i zarejestrowała jako ciężarowy, co było podstawą dla mnie do odliczenia podatku VAT od ceny zakupu samochodu. W marcu 2002 r. zostałem wezwany na policję, jako świadek, ponieważ okazało się, że firma dokonująca przeróbek fałszowała dokumenty i zastraszała diagnostyków. W sprawie zostało wszczęte śledztwo przez prokuraturę okręgową. W konsekwencji w trybie administracyjnym samochód został przerejestrowany na nowo, na samochód osobowy, z datą wsteczną od 1999 r. Prokuratura powiadomiła o urząd skarbowy o fakcie zmian w rejestracji samochodu- chodzi zapewne o odliczony podatek VAT. Tymczasem we wrześniu 2003 r. sprzedałem samochód osobie fizycznej, która i tak przerobiła go na osobowy w stacji diagnostycznej i zarejestrowała go. Ja natomiast przy sprzedaży samochodu na podstawie faktury VAT zapłaciłem należny podatek zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi. W takiej sytuacji chciałbym zmienić swój status w prowadzonym przez prokuraturę śledztwie ze świadka na pokrzywdzonego, dlatego rozważam zawiadomienie prokuratury o popełnieniu przestępstwa przez dilera Hondy (wprowadzenie w błąd i narażenie na szkody finansowe- to diler wybrał firmę przerabiającą samochód). W związku z tym, czy powiadomienie prokuratury o przestępstwie, niezależnie czy będzie wszczęte postępowanie w tej sprawie, może mieć wpływ na moją pozycję w stosunku do urzędu skarbowego?
Opinia prawna
Na wstępie należy wyjaśnić, czy można Pana uznać za pokrzywdzonego w świetle przepisów kodeksu postępowania karnego.
Zgodnie z art. 49 § 1 k.p.k. pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Przedmiotem ochrony jest dobro prawne, które chroni konkretny przepis prawa karnego materialnego (Kodeks Postępowania Karnego Komentarz tom I pod red. Zb. Gostyńskiego, wyd. 1998 r., s.278). Stąd konieczne jest odniesienie się do konkretnego przestępstwa, jakie zostało popełnione.
W kontekście tej definicji należy rozważyć, czy przysługuje Panu status pokrzywdzonego, w pierwszej kolejności, w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przeciwko firmie dokonującej przeróbek. Z uwagi na ograniczony opis stanu faktycznego i brak informacji co do kwalifikacji prawnej zarzutów przedstawionych tej firmie, należy przyjąć założenie, że firma popełniła czyn wyczerpujący znamiona określone w następujących przepisach: art. 191 k.k. (stosowanie przemocy lub groźby bezprawnej w celu zmuszenia do określonego działania), art. 270 § 1 kodeksu karnego (podrabianie dokumentu w celu użycia za autentyczny), art. 272 k.k. (wyłudzenie poświadczenia nieprawdy przez podstępne wprowadzenie w błąd funkcjonariusza publicznego lub innej osoby upoważnionej do wystawienia dokumentu) i ewentualnie art. 273 k.k. (używanie dokumentu określonego w art. 272 k.k.). Co do zasady, przy popełnieniu przestępstwa wyczerpującego znamiona powyższych przepisów nie może być Pan uznany za pokrzywdzonego. Zachowanie firmy dokonującej przeróbki samochodu było skierowane przeciwko urzędowi dokonującemu rejestracji pojazdów, a nie przeciwko Panu - były to zachowania powtarzalne, proceder skierowany przeciwko organom administracji. Mógłby być Pan uznany za pokrzywdzonego jedynie w sytuacji, gdyby firma popełniła przestępstwo z art. 273 k.k., tj. w sytuacji w której firma posłużyła się przy sprzedaży samochodu na Pana rzecz dowodem rejestracyjnym, którego treść została „wyłudzona” od organu dokonującego rejestracji przez podstępne wprowadzenie w błąd. W takim bowiem przypadku zostałoby naruszone bezpośrednio Pana dobro prawne, którego istotą było zaufanie do prawdziwości dokumentu, jakim był dowód rejestracyjny.
Wobec tego mógłby Pan skierować do prokuratury pismo z wnioskiem o ujawnienie Pana jako pokrzywdzonego (jest to nieformalne pismo, gdyż przepisy k.p.k. nie przewidują zgłoszenia się w charakterze pokrzywdzonego), a fakt, że był Pan dotychczas przesłuchiwany w charakterze świadka, nie stanowi przeszkody.
Potrzebujesz porady prawnej?
Czy wiesz, czego możesz domagać się od organów ścigania będąc pokrzywdzonym?
Status pokrzywdzonego musiał zostać określony przepisami, ponieważ „ofiarą przestępstwa” niestety może zostać każdy z nas. Dokładniej rzecz ujmując pokrzywdzonym może być zarówno osoba fizyczna jak i prawna. Kto posiada status pokrzywdzonego w rozumieniu polskich (...)
Jakie są prawa i obowiązki pokrzywdzonego w postępowaniu karnym?
Kto ma status pokrzywdzonego w postępowaniu karnym? Pokrzywdzony to osoba, której dobro zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone. Pokrzywdzona może być również np. spółka (podmiot zbiorowy). W jej imieniu występuje osoba uprawniona. Jeżeli pokrzywdzony nie ma ukończonych (...)
Uprawnienia pokrzywdzonego przestępstwem
Jakie prawa przysługują pokrzywdzonemu w procesie karnym? Pokrzywdzonym jest osoba, która ucierpiała w wyniku przestępstwa, tzn. gdy przestępstwo naruszyło jej dobro prawne albo mu zagrażało. Dobrem prawnym, o którym mowa może być jakiekolwiek dobro, które jest chronione (...)
Poręczenie zamiast aresztu, czyli sposób na uniknięcie najgorszego
Co to są środki zapobiegawcze i które z nich są nieizolacyjnymi środkami? Od momentu zatrzymania osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa albo też od momentu pozyskania informacji o popełnieniu przestępstwa przez taką osobę, ze względu na konieczność zabezpieczenia prawidłowego (...)
Samoskazanie oskarżonego w procesie karnym
Samoskazanie oskarżonego w postępowaniu karnym jest przejawem dążenia do konsensualnego, czyli opartego na porozumieniu stron, zakończeniu postępowania karnego. Instytucja ta pozwala oskarżonym za drobne przestępstwa na wymierzenie samemu sobie kary, co pogłębia świadomość prawną i odpowiedzialność (...)
Kiedy potrzebny jest wniosek o ściganie sprawcy przestępstwa?
Jakie przestępstwa ścigane są na wniosek pokrzywdzonego? Niektóre przestępstwa ścigane są na wniosek pokrzywdzonego. Są to tzw. przestępstwa wnioskowe. Należy do nich m.in. groźba bezprawna lub kradzież popełniona na rzecz osoby najbliższej, np. kradzież rzeczy rodzicom (...)
Uporczywe nękanie - stalking, czyli co grozi stalkerowi?
Wraz z rozwojem techniki coraz więcej osób staje się ofiarami uporczywego nękania. Jak się bronić przed stalkerem? Stalking – czyli co? "Stalking" to określenie pochodzące z języka angielskiego i oznacza „skradanie się” lub „podchody”. Pod koniec lat (...)
Czemu mają służyć proponowane zmiany w prawie karnym?Podstawowymi celami projektowanej ustawy, którą zajmuje się teraz Sejm, są: wyeliminowanie błędów wprowadzonych do kodyfikacji karnych w wyniku licznych nowelizacji, dostosowanie przepisów (...)
Proces karny i postępowanie cywilne - wzajemne zależności
Co do zasady postępowanie cywilne służy załatwianiu spraw cywilnych, zaś postępowanie karne - spraw karnych. Odmienne są więc przedmioty tych postępowań. Różne też normy prawne mają być w tych postępowaniach realizowane. Postępowanie cywilne służy bezpośrednio ochronie (...)
Przetwarzanie danych przy rekrutacji pracowników a RODO
Jak potencjalni pracodawcy powinni przetwarzać dane osobowe kandydatów do pracy zgodnie z RODO, czyli ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych? Jakie dane kandydatów mogą pozyskiwać i jak długo mogą je przetwarzać? Rekrutacja po nowemu 25 maja 2018 roku we wszystkich (...)
Jak pozbyć się niewygodnego sędziego - czyli wyłączenie sędziego w sądzie karnym
Wyłączenie sędziego w sądzie karnym następuje na żądanie sędziego, z urzędu albo na wniosek strony - zależnie od przyczyny, jaka to wyłączenie uzasadnia. Kiedy sędzia jest wyłączony z mocy prawa? Sędzia jest z mocy prawa wyłączony od udziału w sprawie, jeżeli: sprawa dotyczy (...)
Nowelizacja przepisów ma usprawnić i przyspieszyć postępowanie w sprawach karnych, przeciwdziałać obstrukcji procesowej stron, dostosować regulacje procesowe do wyzwań wynikających z rozwoju technologicznego. Jakie zmiany w procesie karnym przewidziano? Przygotowana przez Ministerstwo (...)
Nadzwyczajne złagodzenie kary w kodeksie karnym
Kiedy sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kar? Kodeks karny przewiduje dwa tryby zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary - fakultatywny oraz obligatoryjny (obowiązkowy). Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary (fakultatywnie) w sytuacjach określonych w kodeksie karnym (...)
Spółka jawna jako pokrzywdzony
W sprawie dotyczącej przestępstwa z art. 296 k..k. Sąd Okręgowy przedstawił Sądowi Najwyższemu następujące zagadnienie prawne: Czy spółka jawna może brać udział w postępowaniu karnym w charakterze pokrzywdzonego? SN nie podjął uchwały w tym przedmiocie, ale w uzasadnieniu postanowienia (...)
Seminarium z okazji Dnia Ofiar Przestępstw nt. „Naprawienie szkody pokrzywdzonemu”
Na mocy ustawy z 14 lutego 2003 r. Sejm RP ustanowił dzień 22 lutego Dniem Ofiar Przestępstw. W ten sposób Polska dołączyła do krajów Europy Zachodniej zgrupowanych w Europejskim Forum Służb dla Ofiar Przestępstw, które zainicjowało tego rodzaju akcję. Ustanowienie Dnia, a następnie Tygodnia (...)
Rozdział 1 działu II Kodeksu postępowania karnego (dalej: k.p.k.) określa właściwość i skład sądu karnego. W których sprawach orzeka sąd rejonowy? Właściwość sądów jest wyznaczana przez przedmiot orzekania, a nie przez ilość wysiłku organizacyjnego czy intelektualnego, (...)
Kto może się pojednać za małoletniego pokrzywdzonego
Przepis art. 66 § 3 Kodeksu karnego pozwala na warunkowe umorzenie postępowania karnego o przestępstwo zagrożone karą do 5 lat pozbawienia wolności, jeżeli sprawca pojedna się z pokrzywdzonym. W pewnej sprawie o znęcanie się rodzica nad dzieckiem pojawiła się wątpliwość, czy ze sprawcą (...)
Przy przerwaniu ciąży matka nie jest pokrzywdzoną
Proces karny toczył się przeciwko dwóm oskarżonym - jednemu zarzucano, iż nakłaniał ciężarną do przerwania ciąży wbrew przepisom (art. 152 § 1 k.k.), drugiemu zaś, że dokonał przerwania ciąży - za zgodą ciężarnej, ale także wbrew przepisom (152 § 2 k.k.). W toku (...)
Jakie są prawa i obowiązki podejrzanego w postępowaniu karnym?
Kto ma status podejrzanego w postępowaniu karnym? Podejrzany to osoba, wobec której wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów albo której postawiono już zarzut w związku z rozpoczęciem przesłuchania w charakterze podejrzanego. Do czasu wydania prawomocnego wyroku jest on (...)
Z jakich przyczyn pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika?
Uzasadnione i nieuzasadnione przyczyny rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia Kodeks pracy daje zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy prawo rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia. Rozwiązanie może być dokonane tak z przyczyn zawinionych, jak i niezawinionych. Prawidłowe wypowiedzenie (...)
Zmiany w Systemie Dozoru Elektronicznego i więziennictwie
Przełomowe zmiany w Systemie Dozoru Elektronicznego Ustawa z dnia 12 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy o Służbie Więziennej poszerza kompetencje SW w związku z wykonywaniem przez nią zadań związanych z systemem dozoru elektronicznego (SDE). Nowelizacja (...)
