24.12.2005
Zespół
e-prawnik.pl
Stan faktyczny
W ubiegłym roku zatrudnialiśmy pracownika na umowę o pracę, który kilka miesięcy od momentu zatrudnienia zmarł. Zgon nastąpił na kilka dni przed końcem miesiąca i wynagrodzenie za ten okres nie zostało wypłacone. Trzy miesiąće później otrzymaliśmy postanowienie z Sądu Rejonowego o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym przez brata. Pracownik będąc zatrudnionym dokonał w naszej firmie zakupów towarów, za które nie uregulował należności. Czy istnieje możliwość dokonania potrącenia z wynagrodzenia kwoty wynikającej z niespłaconych faktur? Jeśli tak, to jak należy postąpić, gdy wynagrodzenie nie pokrywa długu?

Opinia prawna
Zatrzymanie przez pracodawcę części należnego pracownikowi wynagrodzenia na pokrycie własnej wierzytelności wobec pracownika, czyli potrącenie z wynagrodzenia, które jest pracownikowi należne, możliwe jest tylko w kilku przypadkach wyliczonych enumeratywnie w Kodeksie pracy. Przypadki te wymienia art. 87 § 1 KP.
Według tego przepisu z wynagrodzenia za pracę - po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych - podlegają potrąceniu tylko następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi oraz
- kary pieniężne przewidziane w art. 108 Kodeksu pracy (tzn. kary porządkowe za nieprzestrzeganie ustalonego porządku, regulaminu pracy, przepisów BHP itp.).
Ponadto z wynagrodzenia za pracę odlicza się, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia (art. 87 § 7 KP).
Nie zostało wspomnianie nic o posiadaniu przez pracodawcę żadnego tytułu wykonawczego, zatem dwie pierwsze możliwości potrącenia nie będą miały w tym wypadku zastosowania.
Zaliczką pieniężną nie jest zaś zawarcie przez pracownika z pracodawcą oddzielnej umowy sprzedaży, jak to miało miejsce w Państwa przypadku.
Za zaliczkę uznajemy kwotę pobraną od pracodawcy do rozliczenia w związku z koniecznością poniesienia określonych wydatków w celu wykonania pracy, które to wydatki obciążają pracodawcę (np. koszty podróży służbowej pracownika). Nie ulega wątpliwości, że przedstawiona sytuacja nie dotyczy także kar porządkowych. W przypadku przedstawionym przez Panią nie mamy zatem do czynienia z żadną z wyżej wymienionych sytuacji.
Jest jeszcze jedna możliwość przewidziana w art. 91 Kodeksu pracy, w myśl którego to przepisu inne należności niż wymienione wyżej mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie. Dopuszczalne jest zatem zawarcie umowy pomiędzy pracodawcą o potrąceniu określonej wierzytelności z wynagrodzenia pracownika (jest tzw. potrącenie umowne). Jednakże taka umowa wymaga pod rygorem nieważności formy pisemnej, a ponadto musi być w niej dokładnie określony przedmiot zobowiązania. W opinii Sądu Najwyższego nie jest dopuszczalne ustne lub dorozumiane wyrażenie zgody przez pracownika na dokonywanie potrąceń (wyrok z 1.10.1999r. ; I PKN 366/98 OSNAPiUS 1999 nr 21, poz. 684). W związku z tym, że nie są spełnione przesłanki z art. 87 Kodeksu pracy na dokonanie potrącenia, ani nie wspomina też Pani o pisemnej umowie przewidującej potrącenie, nie będzie możliwe potrącenie wierzytelności pracodawcy z wynagrodzenia, które przysługiwało pracownikowi.
Nie oznacza to oczywiście, że wierzytelność, jaką Państwo mieli w stosunku do zmarłego pracownika, przepada. Aby odpowiedzieć na pytanie od kogo można się jej domagać, należy na początku przeanalizować sytuację, jaka powstała po śmierci pracownika.
Zgodnie z art. 63 umowa o pracę wygasa w przypadkach określonych w kodeksie oraz w przepisach szczególnych. Jednym z takich przypadków jest właśnie śmierć pracownika. W związku z wygaśnięciem umowy o pracę powstaje problem co zrobić z prawami majątkowymi wynikającymi ze stosunku pracy. Kodeks pracy stanowi, że prawa te przechodzą po jego śmierci w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku, kiedy nie ma takich osób - wówczas prawa majątkowe ze stosunku pracy wchodzą do spadku. Pomijając fakt, że w tym przypadku nie mamy do czynienia z w/w osobami, którym należałyby się wierzytelności pracownika ze stosunku pracy, to uregulowanie odnosi się tylko do praw majątkowych pracownika, i nie tłumaczy od kogo można domagać się pokrycia długów pracownika.

Potrzebujesz porady prawnej?
Przedawnienie roszczenia o wynagrodzenie ze stosunku pracy
Roszczenie o wynagrodzenie pracownika wobec pracodawcy z tytułu stosunku pracy jest roszczeniem majątkowym, ulegającym przedawnieniu. Oznacza to że w razie dochodzenia przedawnionego roszczenia, pracodawca może uchylić się od jego zaspokojenia. KIEDY PRZEDAWNIA SIĘ ROSZCZENIE PRACOWNIKA O WYNAGRODZENIE? (...)
Wynagrodzenie wypłacane jest nauczycielowi miesięcznie z góry w pierwszym dniu miesiąca. Jeżeli pierwszy dzień miesiąca jest dniem ustawowo wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłacane jest w dniu następnym.Składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już (...)
Syndyk, jak również powoÅ‚any na jego żądanie zarzÄ…dca odrÄ™bnego majÄ…tku – majÄ… prawo do wynagrodzenia za swojÄ… dziaÅ‚alność oraz do zwrotu uzasadnionych wydatków, które wyÅ‚ożyli z powodu swoich czynnoÅ›ci. WstÄ™pne okreÅ›lenie wynagrodzenia upadÅ‚ość, (...)
Jakie wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło przysługuje przyjmującemu zamówienie?
Kiedy wynagrodzenie jest pÅ‚atne? Umowa o dzieÅ‚o jest umowÄ… wzajemnÄ… i - w zasadzie - wynikajÄ…ce z niej Å›wiadczenia powinny być speÅ‚nione jednoczeÅ›nie. ObowiÄ…zkowi oddania dzieÅ‚a odpowiada obowiÄ…zek jego odebrania przez zamawiajÄ…cego i zapÅ‚aty umówionego wynagrodzenia. StÄ…d przyjmuje (...)
Co można potrącić z wynagrodzenia za pracę?
Jakiej ochronie podlega wynagrodzenie za pracÄ™? Wynagrodzenie za pracÄ™ podlega ochronie. Jednym z jej sposobów jest zakaz dokonywania potrÄ…ceÅ„ z wynagrodzenia za pracÄ™. Przepisy wyraźnie wyliczajÄ… przypadki i należnoÅ›ci, które mogÄ… podlegać potrÄ…ceniu. Kolejno Kodeks pracy okreÅ›la (...)
W jakim trybie i w jakiej formie powinno być wypłacane pracownikowi wynagrodzenie?
W jakiej formie powinno dokonywać się wypłaty wynagrodzenia? Wypłata wynagrodzenia powinna być dokonana w formie pieniężnej. Jednak wyjątkowo dopuszczalne jest, ale tylko częściowo wypłacanie wynagrodzenia w innej formie niż pieniężna. Warunkiem jednak jest by taką możliwość (...)
Jakie wynagrodzenie należy się za pracę?
IstotÄ… stosunku pracy jest odpÅ‚atność. Wynagrodzenie za pracÄ™ jest wiÄ™c obowiÄ…zkowym i okresowym Å›wiadczeniem ze stosunku pracy, którego pracownik może skutecznie siÄ™ domagać. wynagrodzenie, pÅ‚aca, pracownik, pracodawca, wypÅ‚ata, potrÄ…cenie, dodatki do wynagrodzenia, premia, (...)
Kiedy przysługuje i w jakiej wysokości wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy?
Zarówno zasiÅ‚ek jak i wynagrodzenie za czas choroby speÅ‚niajÄ… tÄ™ samÄ… funkcjÄ™: majÄ… zapewnić pracownikowi Å›rodki utrzymania w czasie choroby, a także pomoc finansowÄ… podczas leczenia, np. na leki. Pomoc ta jest mu potrzebna, jeÅ›li przez czas choroby nie może wykonywać pracy. ZasadniczÄ… (...)
Jak obliczyć wysokość wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego?
Każdy pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, pÅ‚atnego urlopu wypoczynkowego. Prawa tego nie może pracownik zbyć. Ustawodawca zadbaÅ‚ również o byt materialny pracownika w czasie przebywania na urlopie. Gwarancja otrzymywania przez pracownika w okresie urlopu wypoczynkowego takiego (...)
Pracownicy delegowani w Polsce z większymi prawami
Nowe przepisy majÄ… zagwarantować, że za tÄ™ samÄ… pracÄ™ w tym samym miejscu bÄ™dzie przysÅ‚ugiwaÅ‚o to samo wynagrodzenie. Zmiany w przepisach na korzyść pracowników delegowanych w Polsce wprowadza ustawa z dnia 24 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników w ramach (...)
Przedawnienie roszczenia o wynagrodzenie ze stosunku pracy
Roszczenie o wynagrodzenie pracownika wobec pracodawcy z tytułu stosunku pracy jest roszczeniem majątkowym, ulegającym przedawnieniu. Oznacza to że w razie dochodzenia przedawnionego roszczenia, pracodawca może uchylić się od jego zaspokojenia. KIEDY PRZEDAWNIA SIĘ ROSZCZENIE PRACOWNIKA O WYNAGRODZENIE? (...)
Wynagrodzenie wypłacane jest nauczycielowi miesięcznie z góry w pierwszym dniu miesiąca. Jeżeli pierwszy dzień miesiąca jest dniem ustawowo wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłacane jest w dniu następnym.Składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już (...)
Syndyk, jak również powoÅ‚any na jego żądanie zarzÄ…dca odrÄ™bnego majÄ…tku – majÄ… prawo do wynagrodzenia za swojÄ… dziaÅ‚alność oraz do zwrotu uzasadnionych wydatków, które wyÅ‚ożyli z powodu swoich czynnoÅ›ci. WstÄ™pne okreÅ›lenie wynagrodzenia upadÅ‚ość, (...)
Jakie wynagrodzenie z tytułu umowy o dzieło przysługuje przyjmującemu zamówienie?
Kiedy wynagrodzenie jest pÅ‚atne? Umowa o dzieÅ‚o jest umowÄ… wzajemnÄ… i - w zasadzie - wynikajÄ…ce z niej Å›wiadczenia powinny być speÅ‚nione jednoczeÅ›nie. ObowiÄ…zkowi oddania dzieÅ‚a odpowiada obowiÄ…zek jego odebrania przez zamawiajÄ…cego i zapÅ‚aty umówionego wynagrodzenia. StÄ…d przyjmuje (...)
Co można potrącić z wynagrodzenia za pracę?
Jakiej ochronie podlega wynagrodzenie za pracÄ™? Wynagrodzenie za pracÄ™ podlega ochronie. Jednym z jej sposobów jest zakaz dokonywania potrÄ…ceÅ„ z wynagrodzenia za pracÄ™. Przepisy wyraźnie wyliczajÄ… przypadki i należnoÅ›ci, które mogÄ… podlegać potrÄ…ceniu. Kolejno Kodeks pracy okreÅ›la (...)
W jakim trybie i w jakiej formie powinno być wypłacane pracownikowi wynagrodzenie?
W jakiej formie powinno dokonywać się wypłaty wynagrodzenia? Wypłata wynagrodzenia powinna być dokonana w formie pieniężnej. Jednak wyjątkowo dopuszczalne jest, ale tylko częściowo wypłacanie wynagrodzenia w innej formie niż pieniężna. Warunkiem jednak jest by taką możliwość (...)
Jakie wynagrodzenie należy się za pracę?
IstotÄ… stosunku pracy jest odpÅ‚atność. Wynagrodzenie za pracÄ™ jest wiÄ™c obowiÄ…zkowym i okresowym Å›wiadczeniem ze stosunku pracy, którego pracownik może skutecznie siÄ™ domagać. wynagrodzenie, pÅ‚aca, pracownik, pracodawca, wypÅ‚ata, potrÄ…cenie, dodatki do wynagrodzenia, premia, (...)
Kiedy przysługuje i w jakiej wysokości wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy?
Zarówno zasiÅ‚ek jak i wynagrodzenie za czas choroby speÅ‚niajÄ… tÄ™ samÄ… funkcjÄ™: majÄ… zapewnić pracownikowi Å›rodki utrzymania w czasie choroby, a także pomoc finansowÄ… podczas leczenia, np. na leki. Pomoc ta jest mu potrzebna, jeÅ›li przez czas choroby nie może wykonywać pracy. ZasadniczÄ… (...)
Jak obliczyć wysokość wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego?
Każdy pracownik ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, pÅ‚atnego urlopu wypoczynkowego. Prawa tego nie może pracownik zbyć. Ustawodawca zadbaÅ‚ również o byt materialny pracownika w czasie przebywania na urlopie. Gwarancja otrzymywania przez pracownika w okresie urlopu wypoczynkowego takiego (...)
Pracownicy delegowani w Polsce z większymi prawami
Nowe przepisy majÄ… zagwarantować, że za tÄ™ samÄ… pracÄ™ w tym samym miejscu bÄ™dzie przysÅ‚ugiwaÅ‚o to samo wynagrodzenie. Zmiany w przepisach na korzyść pracowników delegowanych w Polsce wprowadza ustawa z dnia 24 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników w ramach (...)
Wykazywanie w raporcie ZUS RCA wpłaty do PPK finansowanej przez podmiot zatrudniający
Raport ZUS RCA przy wpÅ‚acie do PPK finansowanej przez podmiot zatrudniajÄ…cy W ustawie o pracowniczych planach kapitaÅ‚owych wynagrodzenie zostaÅ‚o zdefiniowane jako podstawa wymiaru skÅ‚adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe uczestnika PPK, o której mowa w ustawie z dni raport ZUS (...)