Jak i kiedy trzeba uiścić opłatę skarbową?
Nowa ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r. Wprowadziła ona inne zasady opłacania opłaty skarbowej w stosunku do przepisów poprzednio obowiązujących.
Co podlega opłacie skarbowej?
Celem wprowadzanych zmian miało być ograniczenie przedmiotu opłaty skarbowej wyłącznie do czynności wykonywanych przez organy administracji publicznej oraz zapewnienie ekwiwalentności tej opłaty, tj. ściślejsze powiązanie jej wysokości z pracochłonnością i kosztami organu administracji publicznej wykonującego czynności podlegające opłacie skarbowej.
Zachowano zamknięty katalog czynności urzędowych podlegających opłacie skarbowej. Opłacie skarbowej podlega teraz w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej wyłącznie:
- dokonanie czynności urzędowej na podstawie zgłoszenia lub na wniosek,
- wydanie zaświadczenia na wniosek,
- złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym.
Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej, dokładny wykaz przedmiotów opłaty skarbowej określa załącznik do ustawy. Oznacza to, że objęte przedmiotową opłatą są wyłącznie te czynności urzędowe, od których określono stawki w I Części załącznika do ustawy, przy czym katalog ten został znacznie poszerzony m.in. o wszystkie decyzje, inne niż wymienione enumeratywnie w załączniku do ustawy, do których mają zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, które będą podlegały opłacie skarbowej, według stawki określonej w ust. 53 w Części I tego załącznika. Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej dotyczy więc czynności organów administracji publicznej, takich jak wydanie zaświadczenia, wydanie zezwolenia (pozwolenia, koncesji), a także innych czynności organów administracji dokonanych na podstawie zgłoszenia czy na wniosek. Jedną z czynności urzędowych podlegającą opłacie skarbowej jest m.in. zgoda wydawana przez organ podatkowy na podstawie przepisów prawa podatkowego (np. zgoda, o której mowa w art. 45 ust. 4 ustawy o podatku akcyzowym). Opłata skarbowa od takiej zgody wynosi 30 zł.
W porównaniu do poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2004 r., Nr 253, poz. 2532) podwyższeniu uległy stawki opłaty skarbowej za prawie wszystkie czynności objęte tą opłatą oraz zrezygnowano z kilku dotychczasowych zwolnień od tej opłaty.
Od czego nie trzeba już uiszczać opłaty skarbowej?
Zgodnie z nową ustawą, opłacie skarbowej nie będą podlegały:
- podania (żądania, wnioski, odwołania, zażalenia) i załączniki do podań; Zniesienie obowiązku zapłaty opłaty skarbowej od podań i załączników do podań ma ułatwić wnoszenie ich drogą elektroniczną; Za zniesieniem opłaty w tym przypadku przemawia także zasada ekwiwalentności opłaty skarbowej;
- weksle i dokumenty zawierające oświadczenie woli poręczyciela, gdyż nie są one związane z czynnościami z zakresu administracji publicznej;
- pełnomocnictwa oraz prokury, ich odpisy, wypisy i kopie składane w sprawach innych niż z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym. Dokumenty stwierdzające ustanowienie pełnomocnictwa lub prokury będą zatem podlegały opłacie skarbowej tylko w przypadku ich składania w sprawach z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym. Jedynie w tych przypadkach istnieje bowiem praktyczna możliwość wyegzekwowania zapłaty opłaty skarbowej. Zmiana ta wiąże się też z nowym określeniem momentu powstania obowiązku zapłaty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa - obowiązek ten ma powstawać z chwilą złożenia tego dokumentu w organie administracji publicznej, sądzie lub podmiocie wykonującym zadania z zakresu administracji publicznej.
Ministerstwo Finansów pismem dyrektora Departamentu Podatków i Opłat (PL-835-94/LM/EO/07219) wyjaśniło wątpliwości, czy trzeba wnosić opłatę skarbową za ustanowienie pełnomocnictw w przypadku zamówień publicznych. Wątpliwości uczestników przetargów budził charakter tych umów, zwłaszcza gdy jedną ze stron był organ administracji publicznej. Z pisma wynika zaś, że opłata skarbowa nie jest wymagana. Ministerstwo wyjaśniło, iż przy przetargach powstają stosunki cywilnoprawne między równoprawnymi podmiotami. Z jednej strony autonomiczny wykonawca, dobrowolnie składający swoją ofertę. Z drugiej natomiast zamawiający, który „nie może nikogo zmusić do udziału w postępowaniu, narzucić niekorzystnych warunków oferty lub umowy, tudzież wymóc zawarcie umowy, nawet przez wykonawcę, który złożył ofertę”.
