20.2.2018

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Jak i ile można odliczyć?  

Podstawą prawną tej ulgi jest art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT).

Odliczeniu od dochodu podlegać mogą przekazane przez podatnika darowizny. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Bezpłatny charakter oznacza, że druga strona umowy (obdarowany) nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Podwyższona została od 2005 roku do 6% dochodu wysokość darowizn na określone cele pożytku publicznego, cele krwiodawstwa  oraz kultu religijnego podlegających odliczeniu od dochodu. W przypadku obydwu rodzajów przeznaczenia darowizn limit odliczenia ustalony jest na kwotę dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwota odpowiadająca 6% dochodu. Odliczeń, niezależnie od ilości podmiotów, którym przekazano darowiznę, dokonuje się więc od dochodu w wysokości kwoty dokonanej darowizny nie więcej jednak niż 6% dochodu. Jeżeli więc podatnik udzielił darowizny kilku podmiotom, to niezależnie od kwoty, jaką przekazał może odliczyć tylko kwotę darowizny nie przekraczającą 6% dochodu.

Pamiętaj, że:

• Łączna kwota odliczeń z obu tych tytułów nie może teraz przewyższać w roku podatkowym 6% dochodu.

Nałożono przy tym na korzystającego z odliczenia obowiązek wskazania w zeznaniu:

• kwoty przekazanej darowizny,
• kwoty dokonanego odliczenia i
• danych pozwalających na identyfikację obdarowanego, w szczególności jego nazwy, adresu.

W przypadku zwrotu dokonanej darowizny, obdarowany będzie obowiązany przekazać urzędowi skarbowemu informację o zwróconej darowiźnie, w terminie miesiąca od dnia dokonania zwrotu.

Od 2009 r., jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług (VAT), to za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z podatkiem od towarów i usług, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej darowizny. 

Na jakich warunkach można skorzystać z ulgi?

Podstawę obliczenia podatku zmiejsza się o kwoty darowizn (mogą to być darowizny z poleceniem) przekazanych na cele:

1. określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele; w tym drugim przypadku prawo do odliczenia darowizny przysługuje podatnikowi pod warunkiem: 
   • udokumentowania przez podatnika oświadczeniem tej organizacji, iż na dzień przekazania darowizny była ona równoważną organizacją do organizacji, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego, realizującą cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i prowadzącą działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych oraz 
   • istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium organizacja posiada siedzibę. Z uwagi na konieczność spełnienia wielu biurokratycznych warunków, podatnicy polscy niezbyt chętnie chcą przekazywać darowizny na rzecz organizacji działających na obszarze Unii Europejskiej. 
2. kultu religijnego,
3. krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi na podstawie ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi, w wysokości iloczynu kwoty rekompensaty określonej przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy i litrów oddanej krwi lub jej składników,

- w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu.

Cele wskazane przez ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontairacie (art. 4) obejmują m.in. zadania w zakresie:

• pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
• działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;
• działalności na rzecz integracji cudzoziemców;
• ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej;
• działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;
• promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
• działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
• działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;
• działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
• działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej;
• działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
• nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;
• działalności na rzecz dzieci i młodzieży, w tym wypoczynku dzieci i młodzieży;
• kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;
• wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;
• ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
• turystyki i krajoznawstwa;
• porządku i bezpieczeństwa publicznego;
• obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
• upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;
• udzielania nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego;
• ratownictwa i ochrony ludności;
• pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;
• upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
• działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;
• promocji i organizacji wolontariatu;
• pomocy Polonii i Polakom za granicą;
• działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;
• działalności na rzecz weteranów i weteranów poszkodowanych w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa;
• promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;
• działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka;
• przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;

• rewitalizacji;
• działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;
• podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
• działalności charytatywnej;
• udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej oraz zwiększania świadomości prawnej społeczeństwa;
• wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej.

Natomiast organizacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, to:

• organizacje pozarządowe, którymi są - niebędące jednostkami sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych lub przedsiębiorstwami, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego będącymi państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi, niedziałające w celu osiągnięcia zysku - osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, z wyjątkiem wymienionych w art. 3 ust. 4 ww. ustawy (tzn. oprócz partii politycznych, związków zawodowych i organizacji pracodawców, samorządów zawodowych, fundacji utworzonych przez partie polityczne);

• prowadzące działalność pożytku publicznego: 
  • osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego; 
  • stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego; 
  • spółdzielnie socjalne; 
  • spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie, które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Jakich darowizn nie można odliczyć?

Wspomniane darowizny podlegają odliczeniu od dochodu, o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Odliczeniu nie podlegają także darowizny poniesione na rzecz:

• osób fizycznych,
• osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.

Od 1 stycznia 2009 r.  koszt uzyskania przychodu w wartości wytworzenia lub cenie nabycia produktów spożywczych stanowią darowizny i ofiary wszelkiego rodzaju, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, przekazane na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje (art. 23 pkt 11 ustawy o PIT). W związku z tym przewidziano, iż odliczenia darowizn od dochodu nie stosuje się w przypadku, gdy podatnik zaliczył wartość przekazanej darowizny do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT.

Jaka dokumentacja jest potrzebna? 

Odliczenie stosuje się, jeżeli wysokość darowizny jest odpowiednio udokumentowana. Wysokość wydatków ustala się na podstawie:

1. dowodu wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy - w przypadku darowizny pieniężnej;
2. dowodu, z którego wynikają dane identyfikujące darczyńcę oraz wartość przekazanej darowizny wraz z oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu - w przypadku darowizny innej niż pieniężna lub innej niż na cele krwiodawstwa;
3. zaświadczenia jednostki organizacyjnej realizującej zadania w zakresie pobierania krwi o ilości bezpłatnie oddanej krwi lub jej składników przez krwiodawcę.

Zamieszczenie w umowie darowizny polecenia nie pozbawia możliwości odliczania darowizny od podstawy opodatkowania. 

W przypadku zwrotu dokonanej darowizny, obdarowany jest obowiązany przekazać urzędowi skarbowemu informację o zwróconej podatnikowi darowiźnie, w terminie miesiąca od dnia dokonania zwrotu.

Wydaje się, iż korzystniejsze i mniej kłopotliwe dla podatnika w porównaniu z ulgą z tytułu darowizn jest obecnie przeznaczenie w zeznaniu 1% podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.);
• ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536, ze zm.).