Nieważność - kiedy zamawiający obowiązany jest unieważnić postępowanie? (stan prawny do 1 marca 2004 r.)
W jakich przypadkach powstaje obowiązek unieważnienia postępowania?
Postępowanie w sprawie zamówienia publicznego unieważnia się, jeżeli:
- w postępowaniu prowadzonym w trybie innym niż tryb zamówienia z wolnej ręki wpłynęły mniej niż dwie oferty niepodlegające odrzuceniu lub mniej niż dwa wnioski o dopuszczenie do udziału w przetargu ograniczonym - W trybie zamówienia z wolnej ręki zamawiający prowadzi rokowania w sprawie zamówienia publicznego wyłącznie z jednym dostawcą lub wykonawcą. Nie ma on możliwości równoczesnego prowadzenia rokowań z kilkoma dostawcami lub wykonawcami. Zamówienie z wolnej ręki jest niekonkurencyjnym trybem udzielania zamówienia publicznego. Natomiast pozostałe tryby udzielania zamówień mają zapewnić uczciwą konkurencję. Jednak dla powstania jakiejkolwiek konkurencji, w postępowaniu muszą uczestniczyć przynajmniej dwaj dostawcy lub wykonawcy. Oferty uczestniczących w postępowaniu dostawców lub wykonawców muszą sprostać określonym wymaganiom, aby mogły być brane pod uwagę przy rozstrzyganiu postępowania. Dlatego też w postępowaniu, w którym nie ma wymaganej liczby prawidłowych ofert, nie ma możliwości wyboru zwycięskiego dostawcy lub wykonawcy, któryby wykonał zamówienie, co wiąże się z koniecznością unieważnienia postępowania.
- cena najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę, którą zamawiający może przeznaczyć na finansowanie zamówienia - Kwota, jaką zamawiający może przeznaczyć na finansowanie zamówienia nie może być utożsamiana z wartością szacunkową zamówienia ustaloną przez zamawiającego z należytą starannością, choć może na nią pośrednio wskazywać. O wielkości środków, jakie zamawiający może przeznaczyć na finansowanie danego zamówienia będzie rozstrzygał przede wszystkim plan finansowy jednostki. Plan ten z reguły nie jest znany oferentom uczestniczącym w postępowaniu. Unieważnienie postępowania na tej podstawie może nastąpić dopiero po dokonaniu czynności wyboru najkorzystniejszej oferty, ponieważ dopiero wtedy znana jest zamawiającemu cena oferty najkorzystniejszej.
- wystąpiła istotna zmiana okoliczności powodująca, że prowadzenie postępowania lub wykonanie zamówienia nie leży w interesie publicznym, czego nie można było wcześniej przewidzieć - Interesem publicznym, o którym mowa w tym przepisie mogą być korzyści, jakie miało przynieść dla danej społeczności planowane zamówienie publiczne, a które to zamówienie związane jest z nałożonymi na administrację różnymi zadaniami publicznymi związanymi np.
z działalnością kulturową, oświatową, transportem, ochroną zdrowia czy porządku publicznego. Interes publiczny nie może być jednak utożsamiany z interesem zamawiającego. Natomiast pojęcie „istotnej zmiany okoliczności” oznacza zaistnienie takich okoliczności, które powodują, że dalsze realizowanie planowanych zamierzeń staje się bezcelowe, niemożliwe lub w znacznym stopniu utrudnione. Istotna zmiana okoliczności musi mieć charakter nieprzewidywalny, a więc taki, który pomimo dołożenia należytej staranności nie można było przewidzieć.
- zamawiający nie dopełnił obowiązku zamieszczenia w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenia o postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego albo postępowanie jest dotknięte wadą uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy - Obowiązek publikacji ogłoszeń w Biuletynie Zamówień Publicznych dotyczy ogłoszeń o wszczęciu postępowania prowadzonego w każdym z trybów przetargowych o wartości zamówienia przekraczającej kwotę 30.000 €, a także wstępną kwalifikację do takich postępowań. Nie opublikowanie takich ogłoszeń zawsze stanowi podstawę do unieważnienia postępowania w sprawie zamówienia publicznego.
Postępowanie unieważnia się ponadto, jeżeli postępowanie jest dotknięte wadą uniemożliwiająca zawarcie ważnej umowy. Dotyczy to więc takich sytuacji, w których postępowanie dotknięte jest taką wadą, która powoduje nieważność umowy w sprawie zamówienia publicznego zawartej w wyniku takiego postępowania.
Unieważnienie postępowania w razie zaistnienia jednej z wymienionych powyżej przyczyn jest obowiązkiem zamawiającego. W każdym wypadku, w razie wystąpienia choćby jednej ze wskazanych przyczyn powstaje obowiązek unieważnienia postępowania. Obowiązek ten jest niezależny od trybu, w jakim prowadzone jest postępowanie oraz od wartości szacunkowej zamówienia. Ponadto katalog przesłanek skutkujących obowiązkiem unieważnienia postępowania dla swej skuteczności nie musi być zawarty w specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub w innym dokumencie przekazywanym dostawcom lub wykonawcom. Przepisy określające przesłanki nieważności postępowania mają charakter bezwzględnie obowiązujący i z mocy prawa mają zastosowanie do każdego postępowania.
Unieważnienie nie może także nastąpić bez podania przyczyn, dlatego zamawiający ma obowiązek powiadomić dostawców lub wykonawców biorących udział w postępowaniu o tym fakcie. Zawiadomienie powinno nastąpić na piśmie i zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne.
Czy oferenci mają jakieś roszczenia z tytułu unieważnienia postępowania?
