Preferencje krajowe w zamówieniach publicznych (stan prawny obowiązujący do 1 marca 2004 r.)
Jakie są dopuszczalne rodzaje preferencji krajowych?
Dopuszczalne są tylko cztery rodzaje preferencji krajowych. Należą do nich:
- przeliczenie ceny oferty na potrzeby oceny ofert,
- obowiązek użycia do wykonania zamówienia, co najmniej określonej części surowców i produktów krajowych,
- obowiązek wykonania wszystkich prac przez podmioty krajowe przy wykorzystaniu krajowych surowców i produktów,
- ograniczenie postępowania wyłącznie do wykonawców krajowych
W zależności od rodzaju preferencji, stosowanie ich może być obowiązkiem zamawiającego lub jego uprawnieniem.
Co należy rozumieć przez pojęcie „krajowych dostawców lub wykonawców”?
Ustawa o zamówieniach publicznych pojęcie to definiuje w ustawowym słowniku w art. 2 ust. 1 pkt 6. Przez krajowego dostawcę lub wykonawcę należy rozumieć:
- osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju,
- osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej utworzone zgodnie z przepisami prawa polskiego i mające siedzibę w kraju,
- wyżej wymienione podmioty występujące wspólnie, jeżeli każdy z nich ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce.
Tak więc dla przyznania podmiotowi przymiotu „krajowego”, nie jest istotna struktura własnościowa czy kapitałowa tego podmiotu, a jedynie miejsce zamieszkania albo siedziba na terytorium Rzeczypospolitej i właściwość prawa polskiego, na podstawie którego został utworzony dany podmiot.
Kiedy stosowanie preferencji krajowych jest obowiązkiem zamawiającego?
W każdym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego obowiązkowe jest stosowanie preferencji krajowych polegających na przeliczeniu ceny dla porównania i oceny ofert. W takim przypadku cenę oferty złożonej przez dostawcę lub wykonawcę krajowego oblicza się, dla porównania i oceny ofert, w ten sposób, że od ceny przedstawionej w ofercie odejmuje się, określony według wskaźnika przeliczania, procent ceny oferty i tak uzyskaną cenę przyjmuje się do oceny (porównania) złożonej oferty.
Wskaźnik przeliczenia ceny w każdym przypadku wynosi 20 %. Ponadto w przypadku dostaw przywilej preferencji krajowych polegających na przeliczeniu ceny, uzależniony jest od użycia do wykonania zamówienia nie mniej niż 50% wartości surowców lub produktów krajowych.
Preferencje krajowe polegające na przeliczeniu ceny oferty przysługują wyłącznie dostawcom i wykonawcom krajowym. Tylko ich oferty podlegają przeliczeniu w preferencyjny sposób, a więc oferta podmiotu krajowego tej samej jakości, lecz droższa max. O 20% jest korzystniejsza i powinna być wybrana.
W postępowaniach o zamówienie publiczne na usługi lub roboty budowlane obowiązkowe jest stosowanie preferencji krajowych polegających na użyciu do wykonania zamówienia nie mniej niż 50% produktów lub surowców krajowych. Ponadto w postępowaniach o udzielenie zamówienia na roboty budowlane obowiązkowe jest stosowanie preferencji polegających na tym, iż udział podmiotów krajowych w wykonaniu zamówienia nie może być mniejszy niż 50%.
Obowiązek użycia surowców, produktów lub podmiotów krajowych dotyczy zarówno wykonawców krajowych ja i zagranicznych. Jeżeli oferta wykonawcy nie spełnia w/w warunków podlega odrzuceniu.
Odstąpienie od preferencji krajowych.
Jeżeli stosowanie preferencji krajowych jest obowiązkowe (oba wyżej wymienione przypadki), Prezes Urzędu Zamówień Publicznych może wyrazić zgodę na odstąpienie od ich stosowania na wniosek zamawiającego. Dopuszczalne jest to wyłącznie w następujących okolicznościach:
- gdy produkty lub surowce potrzebne do wykonania zamówienia nie są wytwarzane na obszarze Polski lub nie są wytwarzane w ilości potrzebnej do wykonania zamówienia,
- gdy dostawcy i wykonawcy krajowi nie gwarantują odpowiedniej jakości, terminowości lub innych ważnych warunków zamówienia,
- gdy liczba krajowych podmiotów mogących wykonać określone specjalistyczne zamówienie jest niewystarczająca do zapewnienia konkurencji.
Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, po zasięgnięciu opinii właściwego ministra, wydaje decyzję w przedmiocie udzielenia zgody na odstąpienie od stosowania preferencji krajowych albo obniżenia udziału surowców lub produktów krajowych w niektórych dostawach, w terminie 14 dni od dnia złożenia przez zamawiającego wniosku wraz z uzasadnieniem.
Kiedy stosowanie preferencji krajowych jest uprawnieniem zamawiającego?
