Przygotowana w Ministerstwie Energii ustawa przewiduje program składający się z czterech działań, które pozwolą ustabilizować ceny energii elektrycznej w 2019 r. Dzięki temu obywatele nie będą musieli obawiać się wyższych rachunków za energię elektryczną. Ustawa dotyczy wszystkich odbiorców w kraju, a w więc ponad 17,5 mln odbiorców energii elektrycznej, w tym gospodarstwa domowe, samorządy, przedsiębiorstwa, szpitale, hospicja czy domy dziecka.
Nowelizacja zakłada zatem ustabilizowanie ceny sprzedaży energii elektrycznej dla odbiorców końcowych w 2019 r., poprzez obniżenie podatków i opłat dotychczas funkcjonujących w rachunku za energię elektryczną. Nowe przepisy zmniejszają akcyzę na energię elektryczną z 20 do 5 zł za MWh, obniżają też o 95% opłatę przejściową, płaconą co miesiąc przed odbiorców energii elektrycznej. Opłaty przesyłowe i dystrybucyjne, płacone przez odbiorców, zostają zamrożone na poziomie z 31 grudnia 2018 r.
Przyjęto także bezpośredni zwrot utraconego przychodu spółkom obrotu oraz inwestycje prośrodowiskowe, dzięki którym zmniejszy się emisyjność polskiej gospodarki.
Skutkiem zmian będzie obniżenie rachunków odbiorców indywidualnych oraz przedsiębiorstw i samorządów o ponad 3,5 miliarda złotych, a także utrzymanie cen energii na poziomie z pierwszej połowy 2018 roku.
Obniżenie podatku akcyzowego
Pierwszym działaniem, które ma pozwolić na ustabilizowanie cen energii elektrycznej w roku 2019, jest czterokrotne obniżenie stawki podatku akcyzowego na tę energię: z 20 zł/MWh do 5 zł/MWh (megawatogodzinę). Rachunki odbiorców energii elektrycznej z tego tytułu zostaną obniżone w 2019 r. o 1,85 mld zł netto.
Obniżenie opłaty przejściowej
Drugim rozwiązaniem będzie znacząca obniżka tzw. opłaty przejściowej, czyli wynagrodzenia dla operatora systemu przesyłowego za usługę udostępniania krajowego systemu elektroenergetycznego. Przewidziano obniżenie opłaty przejściowej dla wszystkich odbiorców energii elektrycznej o 95%. Dzięki tej zmianie rachunki za energię elektryczną odbiorców w Polsce zmniejszą się o 2,24 mld zł.
Przykładowo w przypadku odbiorców końcowych pobierających energię elektryczną w gospodarstwach domowych, zużywających poniżej 500 kWh energii elektrycznej rocznie, opłata wyniesie 0,05 zł netto miesięcznie (dotychczas było to 0,45 zł, a więc dziewięciokrotnie więcej). Z kolei gospodarstwa domowe zużywające od 500 do 1200 kWh od nowego roku zapłacą 0,10 zł zamiast 1,90 zł, a przy z użyciu powyżej 1200 kWh 0,65 zł zamiast 6,50 zł.
Dzięki mniejszej opłacie przejściowej rachunki dla gospodarstw domowych zostaną obniżone o 1 miliard 700 milionów złotych.
Zwrot utraconego przychodu spółek
Trzecią zmianą jest bezpośredni zwrot utraconego przychodu spółek. Na ten cel zaplanowano ok. 4 mld zł. Sprzedawcy, którzy w 2019 r. kupią energię na rynku drożej niż ustalona cena sprzedaży, będą otrzymywać bezpośredni zwrot utraconego przychodu z tworzonego przez ustawę Funduszu Wypłaty Różnicy Ceny (państwowego funduszu celowego). Sposób zwrotu określi minister energii w rozporządzeniu, używając średnoważonej ceny rynkowej energii.
Inwestycje prośrodowiskowe
Czwarty element to przeznaczenie ok. 1 mld zł na inwestycje prośrodowiskowe, dzięki którym zmniejszy się emisyjność naszej gospodarki. Środki te zostaną skierowane do Krajowego Systemu Zielonych Inwestycji.
Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny ma zostać zasilony 80% pieniędzy ze sprzedaży przez rząd w 2019 r. dodatkowych 55,8 mln uprawnień do emisji CO2. 1 mld z tego tytułu ma trafić do krajowego systemu zielonych inwestycji. Ma on dofinansowywać projekty nowych niskoemisyjnych źródeł energii, modernizacje zmniejszające jednostkowy wskaźnik emisyjności lub inwestycję w infrastrukturę dystrybucyjną.
Mechanizm zmiany dotychczas zawartych umów
Ustawa zawiera mechanizm zmiany dotychczas zawartych umów, tak, aby nie zostali pokrzywdzeni odbiorcy energii elektrycznej, którzy w II półroczu 2018 r. zawarli niekorzystne dla nich kontrakty. Jako cenę odniesienia przyjęto cenę energii elektrycznej z 30 czerwca 2018 r. A więc ceny energii w 2019 r. zostają ustalone na poziomie taryf i cenników sprzedawców obowiazujących 30 czerwca 2018 r.
Te umowy na dostawy w 2019 r., które zakładają wzrost cen w stosunku do poprzedniej umowy danego podmiotu, do 1 kwietnia 2019 r. będą musiały być skorygowane do poziomu z połowy 2018 r., z mocą od 1 stycznia 2019 r. Tzn. umowy na dostawy w 2019 r., o ile zakładają wzrost cen w stosunku do poprzedniej umowy danego podmiotu, do 1 kwietnia 2019 r. będą musiały być skorygowane do poziomu z połowy 2018 r., z mocą od 1 stycznia 2019 r.
Skutki przygotowanych rozwiązań
Ustawa jest reakcją na dynamiczne wzrosty cen energii w całej Europie, mające związek z prowadzoną w UE polityką klimatyczną. W uzasadnieniu ustawy czytamy, że cenniki i taryfy na rok 2019 przygotowane przez przedsiębiorstwa energetyczne sprzedające energię elektryczną były nieakceptowalne ze społecznego punktu widzenia.
Wejście w życie nowych przepisów umożliwi zapewnienie ciągłości dostaw energii elektrycznej po akceptowalnych cenach. Zarówno dla obywateli, jak i odbiorców przemysłowych.
Regulacje mające przeciwdziałać podwyżkom cen prądu oznaczają dla odbiorców oraz firm z branży energetycznej oszczędności w wysokości ponad 9 mld zł.
Wejście w życie nowych rozwiązań pozwoli na obniżenie rachunków o ponad 3,5 miliarda złotych. Na spadku akcyzy w 2019 r. odbiorcy mają zaoszczędzić 1,85 mld zł, na spadku opłaty przejściowej – 2,24 mld zł, na wypłatę różnicy cen zarezerwowano 4 mld zł. Według rządu, wszystkie te działania powinny pokryć w całości ewentualny wzrost rynkowych cen energii rzędu 60-100 zł/MWh.
Środki na przygotowane w ramach ustawy rozwiązania będą pochodzić głównie ze sprzedaży dodatkowych 55,8 mln ton uprawnień do emisji CO2, z których przychody dotychczas nie zostały ujęte w budżecie na rok 2019. To ok. 5 mld zł. Komisja Europejska wyraziła zgodę na sprzedaż tej dodatkowej puli w dniu 5 grudnia 2018 r. Pozostała część będzie pochodziła zobniżenia podatku akcyzowego i opłaty przejściowej.
Szef rządu, który na ostatnim w tym roku posiedzeniu Sejmu przedstawił założenia rządowego projektu ustawy przeciwdziałającej wzrostowi cen energii elektrycznej, powiedział m.in.: - Zaproponowane przez nas rozwiązania oparte są o suwerenność energetyczną, bezpieczeństwo i konkurencyjność sektora gospodarczego, są też dobre dla samorządów
. Wypracowywane są także mechanizmy powrotu do cen sprzed 1 lipca 2018 r. dla prywatnych firm dystrybucyjnych, które już zawarły nowe kontrakty z samorządami.
Utrzymanie cen energii, to rozwiązanie dobre dla polskich rodzin i wyraz determinacji polskiego rządu. Premier przypomniał, że obecnie ceny energii elektrycznej w Polsce są jednymi z najniższych dla gospodarstw domowych w całej Europie.
- Dbamy o portfele Polaków, by ceny energii elektrycznej nie szły do góry
– mówił premier.
- "Dzięki zaproponowanym rozwiązaniom w ustawie, która m.in. obniża akcyzę na energię elektryczną, rachunki za energię dla odbiorców pozostaną na tym samym poziomie, co w 2018 roku" - powiedział w Sejmie 28 grudnia 2018 r. minister energii Krzysztof Tchórzewski.
- "Przygotowane nas propozycje legislacyjne to kompleksowe rozwiązania, zarówno dla polskich gospodarstw domowych, samorządów oraz pozostałych odbiorców w naszym kraju, dzięki którym w nadchodzącym 2019 roku ceny energii elektrycznej nie wzrosną. Dodatkowo przy okazji obniżamy podatki. Dotrzymaliśmy słowa po raz kolejny” - podkreślił Minister Energii Krzysztof Tchórzewski.
