2.3.2012
Zespół
e-prawnik.pl
Kto może być uznany za spadkobiercę niegodnego dziedziczenia?
Niegodnym może być uznany każdy spadkobierca - czy to powołany na mocy testamentu, czy ustawy. Często bowiem zdarza się, że sam spadkodawca nie zdaje sobie sprawy z określonych zdarzeń, które powinny eliminować daną osobę z kręgu powołanych do spadku. Przepisy kodeksu cywilnego określają precyzyjnie jakie przesłanki muszą być spełnione, by spadkobierca mógł zostać uznanym za osobę niegodną dziedziczenia.
Za niegodnego może być uznany także zapisobierca, czyli osoba, dla której w testamencie została zapisana konkretna rzecz np. telewizor, samochód, mieszkanie – o ile nie stanowi ono większej części majątku spadkodawcy.
Przesłanki niegodności
Przyczyny niegodności dziedziczenia zostały wyliczone wyczerpująco w art. 928 § 1 K.c. Za osobę niegodną dziedziczenia może być uznany spadkobierca, który:
- dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwaprzeciwko spadkodawcy;
- podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
- umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.
Niedopuszczalne jest uznanie spadkobiercy za niegodnego z innych powodów niż wymienione wyżej.
Popełnienie przestępstwa przeciwko spadkodawcy
Dopuszczenie się przestępstwa przeciwko spadkodawcy musi zostać stwierdzone orzeczeniem sądowym. Wynika to z faktu, iż dopuszczenie się przestępstwa, aby stanowiło podstawę uznania za niegodnego, musi nastąpić umyślnie - może to być stwierdzone tylko w orzeczeniu sądowym.
Ustawa mówi o popełnieniu "ciężkiego" przestępstwa. Pojęcie "ciężkie" zastąpiło w tym przepisie słowo "zbrodnia". Dlatego też należy przyjąć, że przestępstwo, którego dopuścił się spadkobierca może być także zwykłym występkiem.W przepisach brak jest definicji „ciężkiego przestępstwa”, zatem w praktyce pojawiają się trudności z uznaniem określonych przestępstw za ciężkie. W związku z tym okoliczności konkretnej sprawy należy badać odrębnie. Ważne jest, by skierowane było ono w sposób umyślny przeciwko osobie spadkodawcy i aby było ono ciężkie. Ciężar gatunkowy tego określenia położony jest raczej na dokuczliwości czynu wobec spadkodawcy, niż na zagrożeniu ustawowym danego przestępstwa. Nie będzie zaś stanowił podstawy niegodności umyślny czyn, nawet mający charakter ciężkiego przestępstwa, jeśli nie jest skierowany przeciwko spadkodawcy.
Poprzez "dopuszczenie się" należy uznać także usiłowanie popełnienia takiego przestępstwa a także pomocnictwo w jego popełnieniu i podżeganie do jego popełnienia, gdyż kodeks karny za wszystkie te formy popełnienia przestępstwa przewiduje karę tak jak za sprawstwo.
Przykład:
- Spadkobierca, wykorzystując depresyjne nastroje ojca, namawia go do popełnienia samobójstwa. Chociaż przestępstwo to przez Kodeks karny klasyfikowane jest jako występek, w tym przypadku należy uznać, że jest to ciężkie przestępstwo przeciwko spadkodawcy.
W przepisach kodeksu cywilnego nie rozstrzygnięto kwestii, czy za niegodnego może być uznana osoba, której przestępstwo popełnione przeciwko spadkodawcy uległo przedawnieniu albo skazanie uległo zatarciu. W przepisie, warunkiem uznania osoby za niegodną jest dopuszczenie się przestępstwa, a więc określony fakt. Przedawnienie popełnienia przestępstwa a także zatarcie skazania nie niweczą faktu popełnienia przestępstwa przeciwko spadkodawcy. Dlatego też, pomimo tego, iż na gruncie prawno karnym, zatarcie skazania powoduje uznaniem go za niebyłe, to fakt popełnienia przestępstwa nie może ulec zatarciu.
Dlatego też ani przedawnienie popełnienia przestępstwa, ani zatarcie skazania, nie niweluje tej przesłanki uznania niegodności spadkobiercy.
Potrzebujesz porady prawnej?
Kto może być niegodny dziedziczenia?
Niegodność dziedziczenia jest instytucją prawa spadkowego unormowaną w art. 928 Kodeksu cywilnego. Jej celem jest pozbawienie prawa do dziedziczenia spadkobierców, którzy dopuścili się względem spadkodawcy czynów niegodziwych, powszechnie uznawanych za naganne i zawinionych. (...)
Notarialny akt poświadczenia dziedziczenia
Akt poświadczenia dziedziczenia - czyli co? Notariusz m.in. może sporządzać akty poświadczenia dziedziczenia. Akt poświadczenia dziedziczenia to dokument sporządzony przez notariusza stanowiący wskazanie spadkobierców danego spadkodawcy i przysługujących (...)
Dziedziczenie ustawowe, czyli kto i w jaki sposób dziedziczy po zmarłym?
Kiedy następuje dziedziczenie ustawowe? Dziedziczenie ustawowe ma miejsce w sytuacji gdy, spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu oraz gdy osoby powołane do spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami (bo np. zmarły przed otwarciem spadku). W razie powołania spadkobierców w (...)
Żądanie zachowku od obdarowanego - opinia prawna
Stan faktyczny Moi rodzice mają dwoje dzieci: mnie i brata. Brat w wieku 20 lat ożenił się i wyprowadził (26 lat temu), ja wyszłam za mąż i zostałam z rodzicami w domu. Rodzice 12 września 1996 r. notarialnie przepisali mi działkę z domem w formie darowizny. Zapłaciłam od tego podatek, (...)
Zrzeczenie się spadku - Gdy nie chcesz po kimś dziedziczyć
Zgodnie z obowiązującym prawem spadkowym, jeżeli spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu to w momencie otwarcia spadku (czyli śmierci spadkodawcy) obowiązują przepisy ustawowe dotyczące dziedziczenia. Zawieranie jakichkolwiek umów zarówno przed, jak i po śmierci spadkodawcy (...)
Zachowek - kto jest uprawniony i w jaki sposób to uprawnienie jest realizowane?
Według zasady swobody testowania spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę spoza kręgu najbliższych krewnych. Zabezpieczenie interesów osób najbliższych spadkodawcy, by mogli oni po śmierci spadkodawcy uzyskać pewne korzyści ze spadku występuje pod (...)
Co to jest uznanie dziecka i w jakich sytuacjach się je stosuje? Istnieją trzy sposoby ustalenia ojcostwa dziecka: 1. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa, ojcem dziecka jest mąż matki; On figuruje w akcie urodzenia dziecka jako ojciec i nie ma znaczenia, czy on spłodził (...)
Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek? Przykłady praktyczne liczenia terminu.
Podstawową zasadą prawa spadkowego jest swoboda testowania. W oparciu o nią spadkodawca może ustanowić spadkobiercą całego swojego majątku osobę także spoza kręgu najbliższych krewnych. Pojawia się więc niebezpieczeństwo, że spadkodawca sporządzi testament, na podstawie którego (...)
Co przewiduje ustawa o zarządzie sukcesyjnym w firmach jednoosobowych? Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną większość polskich przedsiębiorstw. Dzięki tym rozwiązaniom, w przypadku śmierci przedsiębiorcy, jego firma będzie mogła (...)
Czy sprawa o uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia jest sprawą o prawa majątkowe?
W sprawie o uznanie spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia pojawiła się wątpliwość, czy tego typu sprawa jest sprawą o prawa majątkowe (ma to znaczenie dla możliwości wniesienia skargi kasacyjnej, bo w sprawach majątkowych istotna jest wartość przedmiotu sporu – zob. art. 398[2] § (...)
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia jest uregulowana w art. 1048-1050 kodeksu cywilnego. Jest ona jedyną dopuszczalną przez polski system prawny umową o spadek po osobie żyjącej. Jak zawrzeć umowę o zrzeczenie się dziedziczenia? Spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym (...)
Prawo spadkowe - co reguluje prawo spadkowe?
Co określamy mianem "prawo spadkowe"? Prawo spadkowe jest częścią prawa cywilnego. Jego normy są wyodrębnione w osobnej księdze k.c. na podstawie kryterium: normowania skutków prawnych śmierci człowieka (osoby fizycznej) jako podmiotu praw i obowiązków majątkowych w dziedzinie (...)
Dziedziczenie środków zgromadzonych na rachunku bankowym - opinia prawna
Stan faktyczny Na początku czerwca br. zmarł brat mojej matki. Brat pozostawał na gospodarstwie, które zostało mu notarialnie przepisane przez nie żyjącą już moją babcię, a jego matkę. Gospodarstwo miało ok. 4 ha, ale brat matki sprzedał już 1 ha ziemi na działki budowlane. Okazało (...)
W podatku od spadku i darowizn dla ustalenia obowiązującego stanu prawnego w pierwszej kolejności należy ustalić, kiedy nastąpiło nabycie (tj. śmierć osoby, po której nabywamy określone rzeczy). Poniższe wyjaśnienia odnoszą się do nabycia tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, (...)
Czy zawsze można odrzucić spadek? Odrzucenie spadku z pokrzywdzeniem wierzycieli
Reguła ogólna stanowi, iż w ciągu sześciu miesięcy od powzięcia wiadomości o tytule powołania do spadku, spadkobierca powinien złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku (wprost albo z dobrodziejstwem inwentarza) albo oświadczenie o odrzuceniu spadku. Brak jakiegokolwiek oświadczenia (...)
Zapis w testamencie - co to takiego?
W myśl polskiego prawa spadkowego spadek może zostać odziedziczony bądź w drodze spadkobrania ustawowego (tzn. wg kolejności wyznaczonej przez ustawę), bądź w drodze spadkobrania testamentowego (tj. wtedy, gdy spadkodawca pozostawi ważny testament). W przypadku testamentu każdy musi (...)
Instytucja wyłączenia małżonka od dziedziczenia ustawowego
Zasadą obowiązującą w prawie spadkowym jest powołanie do dziedziczenia na podstawie ustawy żyjącego małżonka spadkodawcy. W tym kontekście pozostawanie przez spadkodawcę w chwili śmierci w związku małżeńskim stanowi przesłankę dziedziczenia jego małżonka zgodnie z art. 931 § (...)
Jeżeli chcesz, ażeby twoi spadkobiercy mogli płynnie kontynuować działalność firmy, dowiedz się, jak wyznaczyć i zgłosić w CEIDG zarządcę sukcesyjnego - tj. osobę, która będzie prowadzić sprawy firmy do czasu załatwienia formalności spadkowych. ##baner## Na czym polega sukcesja (...)
Jak wszczyna się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku i kto może je zainicjować? Postanowienie stwierdzające nabycie spadku przez spadkobierców sąd wydaje tylko na wniosek. Właściwy będzie zatem tryb postępowania nieprocesowego. Wniosek może zgłosić każda osoba, która (...)
Co odróżnia postępowanie spadkowe, gdy dziedziczenie obejmuje gospodarstwo rolne?- opinia prawna
Stan faktyczny Moi rodzice byli właścicielami gospodarstwa rolnego. Matka zmarła w roku 1978, dwa lata później ojciec. Ja (urodzony 1929 r.) aż do 1970 r. mieszkałem z rodzicami, wspólnie z nimi i żoną (żona od 1966 r.) pracując na roli i tworząc z nimi jedno gospodarstwo domowe. Moi (...)
