Zmiany w podstawie programowej kształcenia ogólnego?

4.11.2022

Konferencja prasowa

Zmiany w podstawie programowej kształcenia ogólnego dotyczące techniki, języka łacińskiego oraz nowego przedmiotu biznes i zarządzanie to główne tematy konferencji prasowej Sekretarza Stanu w MEiN Dariusza Piontkowskiego oraz Pełnomocnik Ministra Edukacji i Nauki do spraw Transformacji Cyfrowej Justyny Orłowskiej. Wśród projektów skierowanych do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych znalazła się także propozycja uzupełnienia podstawy programowej języka polskiego dla liceum ogólnokształcącego i technikum o gry o walorach edukacyjnych.

– "Dziś do konsultacji publicznych przekazujemy rozporządzenia dotyczące podstaw programowych kilku przedmiotów: nowego przedmiotu biznes i zarządzanie, w pewnym sensie nowego przedmiotu język łaciński oraz techniki i w niewielkim stopniu języka polskiego" – mówił wiceminister Dariusz Piontkowski podczas konferencji.

– "Kilka miesięcy trwało, zanim przygotowaliśmy wstępne propozycje, a teraz chcemy rozpocząć, zgodnie z całą procedurą ustawodawczą, cykl konsultacji publicznych, tak aby ewentualnie dokonać jeszcze zmian, jeśli będą takie potrzeby" – dodał.

Sekretarz Stanu w MEiN przybliżał zakres proponowanych zmian. Mówił m.in. o nowym przedmiocie biznes i zarządzanie. Podkreślił, że uczniowie szczególnie zainteresowani tą tematyką będą mogli realizować ten przedmiot w szkole ponadpodstawowej jako przedmiot rozszerzony ze zwiększoną liczbą godzin.

Do założeń biznesu i zarządzania odnosiła się także Pełnomocnik Ministra Edukacji i Nauki do spraw Transformacji Cyfrowej Justyna Orłowska, która podkreśliła, że nowy przedmiot będzie rozwijał praktyczne umiejętności dotyczące np. prowadzenia gospodarstwa domowego.

– "Są dwa filary tego przedmiotu. Jednym jest to, że faktycznie to są podstawowe umiejętności, a drugim jest filar dotyczący praktycznego pozyskiwania wiedzy czy to przez projekt grupowy czy także przez business case study, czyli takie kazusy, które będą dostarczane przez przedsiębiorców" – wskazywała Justyna Orłowska.

Sekretarz Stanu w MEiN odniósł się także do propozycji nauczania języka łacińskiego jako drugiego języka obcego: – Chcielibyśmy, aby taka propozycja pojawiła się w szkołach, które są tym zainteresowane i mają możliwe kadrowe, by była skierowana do uczniów zainteresowanych kulturą antyczną, językiem łacińskim, takim klasycznym modelem wychowania – podkreślił.

Projekty skierowane do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych

Już dzisiaj 25 października kierujemy do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych projekty zmian w trzech rozporządzeniach:

Konsultacje publiczne potrwają do 25 listopada 2022 r. Opinie i uwagi można przesyłać na adres: sekretariat.dkopp@mein.gov.pl. Planowane zmiany zostaną wdrożone od roku szkolnego 2023/2024.

Propozycje ujęte w tych projektach obejmują:

zmianę podstawy programowej przedmiotu technika (klasy IV-VI szkoły podstawowej);
określenie podstawy programowej dla przedmiotu język łaciński (język ten będzie mógł być nauczany jako drugi język obcy począwszy od klasy VII szkoły podstawowej);
uzupełnienie podstawy programowej języka polskiego dla liceum ogólnokształcącego i technikum o gry o walorach edukacyjnych;
zastąpienie podstawy programowej przedmiotu podstawy przedsiębiorczości w szkołach ponadpodstawowych podstawą programową przedmiotu biznes i zarządzenie – zakres podstawowy oraz określenie podstawy programowej dla przedmiotu biznes i zarządzanie – zakres rozszerzony.

Zmiana podstawy programowej przedmiotu technika

Kształcenie techniczne, obok kształcenia humanistycznego i przyrodniczego, jest niezbędnym elementem współczesnego wykształcenia ogólnego oraz warunkiem wszechstronnego rozwoju osobowości dzieci i młodzieży. Zgodnie z tymi założeniami przedmiot technika stanowi niezbędny element łączący kształcenie ogólne i kształcenie zawodowe w przyszłości.

Potrzeba wsparcia kształcenia technicznego znalazła odzwierciedlenie w działaniach Ministra Edukacji i Nauki związanych z realizacją programu „Laboratoria Przyszłości”. To ogólnopolskie przedsięwzięcie wspiera edukację opartą na kompetencjach przyszłości z tzw. kierunków STEAM (nauka, technologia, inżynieria, sztuka oraz matematyka). Celem tego projektu jest zapewnienie szkołom dostępu do nowoczesnych technologii, wyrównanie szans uczniów w całej Polsce oraz wzmacnianie współpracy pomiędzy szkołami. W ramach programu 99 proc. szkół podstawowych zostało wyposażonych w nowoczesny sprzęt multimedialny, narzędzia i pomoce dydaktyczne, które umożliwiają im prowadzenie kształcenia technicznego na miarę XXI wieku.

Mając na uwadze znaczenie kształcenia technicznego we współczesnym świecie, możliwości jakie daje program „Laboratoria Przyszłości”, a także propozycje zgłaszane przez Krajową Radę Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, dotyczące potrzeby rozszerzenia zagadnień związanych z wychowaniem komunikacyjnym, w podstawie programowej przedmiotu technika proponuje się:

odpowiednie zmiany w obszarze treści technicznych,
rozszerzenie treści nauczania związanych z wychowaniem komunikacyjnym, również w związku z pojawiającymi się nowymi środkami transportu osobistego wykorzystywanymi przez uczniów.

Podstawa programowa dla przedmiotu język łaciński

Jednym z podstawowych kierunków realizacji polityki oświatowej państwa, ustalonym przez Ministra Edukacji i Nauki na rok szkolny 2021/2022 i kontynuowanym w roku szkolnym 2022/2023 jest działanie na rzecz szerszego udostępnienia kanonu i założeń edukacji klasycznej oraz sięganie do dziedzictwa cywilizacyjnego Europy.

Mając na względzie korzyści, jakie daje nauka języka łacińskiego, w projektach kierowanych do konsultacji została zaproponowana podstawa programowa języka łacińskiego, który będzie mógł był nauczany w klasach VII-VIII szkoły podstawowej oraz w liceum ogólnokształcącym i technikum jako drugi język obcy. Obecnie szkoły mogą jedynie zaoferować uczniom naukę łaciny jako trzeciego języka w ramach dodatkowych zajęć edukacyjnych.

W konsekwencji tej zmiany od roku szkolnego 2023/2024 uczniowie klasy VII szkoły podstawowej oraz klasy I liceum ogólnokształcącego i technikum będą mogli wybrać, jeżeli szkoła będzie miała taką ofertę, język łaciński jako drugi język obcy.

Aktualna podstawa programowa dla liceum ogólnokształcącego i technikum obejmuje podstawę programową dla przedmiotu język łaciński i kultura antyczna, który może być nauczany jako przedmiot do wyboru w zakresie podstawowym w klasie I oraz w zakresie rozszerzonym w całym cyku kształcenia. Po zmianach w szkołach ponadpodstawowych możliwe będą następujące warianty uczenia się języka łacińskiego:

(aktualny) uczeń może wybrać, jeżeli szkoła ma taką ofertę, przedmiot język łaciński i kultura antyczna w zakresie podstawowym;
(aktualny) uczeń może wybrać, jeżeli szkoła ma taką ofertę, przedmiot język łaciński i kultura antyczna w zakresie rozszerzonym;
(nowy) uczeń będzie mógł wybrać, jeżeli szkoła będzie miała taką ofertę, jako drugi język obcy – język łaciński w zakresie podstawowym.

W konsekwencji określenia podstawy programowej dla przedmiotu język łaciński zakres podstawowy planowane są również zmiany w egzaminie maturalnym. Będą one polegały na możliwości przystąpienia do egzaminu maturalnego z tego języka z przedmiotów obowiązkowych w części pisemnej. Zmiany w tym zakresie są przewidziane od roku szkolnego 2026/2027.

Na poziomie rozszerzonym (tak jak dotychczas) uczniowie będą mogli przystąpić do egzaminu z przedmiotu język łaciński i kultura antyczna.

Uzupełnienie w podstawie programowej przedmiotu język polski

Proponowana zmiana w podstawie programowej przedmiotu język polski polega na uzupełnieniu wykazów lektur o gry o walorach edukacyjnych:

„This War of Mine” (11BitStudios),
„Gra Szyfrów” (Instytut Pamięci Narodowej).

Gry wideo stanowią jeden z kluczowych elementów współczesnej kultury. Cyfrowe opowieści angażują dziesiątki milionów odbiorców, dając podstawy do przeżywania pasjonujących opowieści; rozwijają umiejętności psychomotoryczne, są przestrzenią budowania międzyludzkich relacji i źródłem artystycznej ekspresji. Przykładem takich gier są: „This War of Mine” oraz „Gra Szyfrów”, które z uwagi na konteksty pedagogiczne i społeczne proponuje się dodać do podstawy programowej języka polskiego.

Gry są dostępne bezpłatnie m.in. na prowadzonej przez Ministra Edukacji i Nauki Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej.

Zastąpienie podstawy programowej przedmiotu podstawy przedsiębiorczości podstawą programową przedmiotu biznes i zarządzenie (zakres podstawowy) oraz określenie podstawy programowej dla przedmiotu biznes i zarządzanie (zakres rozszerzony)

Projekt obejmuje zastąpienie w szkołach ponadpodstawowych przedmiotu podstawy przedsiębiorczości przedmiotem o nazwie biznes i zarządzanie – zakres podstawowy i zakres rozszerzony (w przypadku liceum ogólnokształcąco i technikum).

W stosunku do podstawy programowej podstaw przedsiębiorczości – w celu nadania bardziej praktycznego wymiaru temu nowemu przedmiotowi – podstawa programowa przedmiotu biznes i zarządzenie zakres podstawowy proponuje redukcję i zmianę części zagadnień. Ograniczenie dotyczy przede wszystkich zagadnień makroekonomicznych, natomiast problematyka finansów osobistych oraz rozwój kompetencji miękkich zastąpiły część zagadnień teoretycznych.

W ramach zakresu podstawowego będą osiągane efekty kształcenia związane głównie z kształtowaniem kompetencji przedsiębiorczych (w tym zarządzania swoimi finansami) oraz podstawowymi umiejętnościami analizy elementów otoczenia biznesowego pod kątem identyfikacji możliwych szans do uruchomienia własnej działalności gospodarczej, a także przygotowaniem do wejścia na rynek pracy.

Z kolei określenie podstawy programowy programowej dla przedmiotu biznes i zarządzenie w zakresie rozszerzonym będzie skutkowało możliwością nauczania tego przedmiotu w szkołach ponadpodstawowych jako jednego z przedmiotów rozszerzonych do wyboru przez uczniów począwszy od roku szkolnego 2023/2024. W konsekwencji pojawi się również możliwość przystąpienia do egzaminu maturalnego z tego przedmiotu na poziomie rozszerzonym (począwszy od roku szkolnego 2026/2027). Efekty kształcenia w zakresie rozszerzonym koncentrują się na opracowaniu planu przedsięwzięcia biznesowego lub społecznego wraz z pogłębieniem kompetencji liderskich (w tym kierowania zespołem projektowym) i umiejętności zarządzania przedsiębiorstwem, a także rozszerzonej analizy otoczenia gospodarczego w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości.

Szczególny nacisk w proponowanej podstawie programowej został położony na pracę w grupach, analizowanie praktycznych przykładów doświadczeń polskich i zagranicznych przedsiębiorców oraz rozwijanie kompetencji liderskich.

W opisie warunków i sposobu realizacji przedmiotu biznes i zarządzenie położono nacisk na korzystanie w procesie kształcenia z nowoczesnych metod kształcenia, w tym uczenia się przez działanie oraz środków dydaktycznych wykorzystujących nowe technologie i narzędzia cyfrowe.

W proponowanej podstawie programowej akcentuje się również wykorzystanie w procesie edukacyjnym nowoczesnych metod kształcenia, w tym uczenia się przez działanie i środków dydaktycznych wykorzystujących nowe technologie i narzędzia cyfrowe.

Z uwagi na fakt, że proponowane treści nauczania przedmiotu biznes i zarządzanie obejmują zagadnienia ujęte dotychczas w podstawie programowej przedmiotu podstawy przedsiębiorczości (kształcenie kompetencji przedsiębiorczych, zarządzanie projektami, funkcjonowanie gospodarki rynkowej, finansów osobistych i rynku finansowego, rynku pracy, funkcjonowanie przedsiębiorstwa, w tym zarządzanie nim i planowanie swojego biznesu) nauczyciele posiadający kwalifikacje do nauczania przedmiotu podstawy przedsiębiorczości, będą mogli uczyć nowego przedmiotu biznes i zarządzanie.

Proponuje się także przesunięcie wymiaru godzin przewidzianych obecnie na realizację przedmiotu podstawy przedsiębiorczości (który zostanie zastąpiony przedmiotem biznes i zarządzenie) pomiędzy klasami w liceum ogólnokształcącym oraz technikum – z klas II i III do klas I i II. W projekcie zmian w rozporządzeniu w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół przewidziano też elastyczność dla dyrektorów szkół, jeżeli chodzi o planowanie tych zajęć – będzie można je także realizować tylko w klasie I albo tylko w klasie II wskazanych szkół, przy czym dyrektor szkoły podejmując tę decyzję, jest obowiązany zachować wymiar godzin określony na realizację tego przedmiotu w zakresie podstawowym w czteroletnim (w liceum ogólnokształcącym) lub pięcioletnim (w technikum) okresie nauczania, tj. 2 godziny tygodniowo. Powyższe zmiany nie spowodują zwiększenia łącznego wymiaru godzin w ww. typach szkół.

Dla zakresu rozszerzonego tego przedmiotu w liceum ogólnokształcącym dla dzieci i młodzieży oraz technikum proponuje się 8 godzin tygodniowo w okresie nauczania. W przypadku liceum ogólnokształcącego dla dorosłych prowadzącego zajęcia w formie stacjonarnej i znaczonej przedmiot biznes i zarządzanie został dodany do katalogu przedmiotów, które mogą być realizowane w zakresie rozszerzonym w wymiarze odpowiednio 6 godzin tygodniowo i 108 godzin w czteroletnim okresie nauczania.