Zmiany w usuwaniu skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich

26.2.2018

Czego dotyczy nowelizacja ustawy?

Zasadniczym celem ustawy jest wprowadzenie zmian, które będą przeciwdziałały przewlekłości postępowań toczących się przed Komisją do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich. Przewidziano rozszerzenie zakresu kognicji Komisji, a także doprecyzowanie, że przedmiotem postępowania rozpoznawczego przed Komisją mogą być zarówno decyzje ostateczne, jak i nieostateczne. Ponadto nowelizacja wprowadza nowy rodzaj postępowania – tzw. postępowanie ogólne.

Ustawa z dnia 26 stycznia 2017 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa oraz niektórych innych ustaw zmierza także do zapewnienia mobilizujących kar pieniężnych w zaistniałych przypadkach naruszenia prawa. W pozostałym zakresie zawarte w ustawie zmiany dotyczą m.in. trybu postępowania przed Komisją, dostępu do dokumentów i danych zgromadzonych przez inne organy i instytucje, przetwarzania danych osobowych oraz jawności postępowania Komisji.

Na czym polegają zmiany?

Ustawa nakłada na Komisję nowe zadanie, zobowiązując ją do wyjaśnienia nieprawidłowości oraz uchybień w działalności organów i osób prowadzących postępowania w przedmiocie decyzji reprywatyzacyjnych. Wyposaża też Komisję w kompetencje prokuratora określone w postępowaniu administracyjnym i cywilnym oraz odpowiadające im kompetencje z ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze. Ustawa nie przyznaje natomiast Komisji uprawnień prokuratora w postępowaniu karnym.

Komisja uzyska dostęp do aktualnych i pełnych danych i informacji zgromadzonych w Krajowym Rejestrze Sądowym, Krajowym Rejestrze Karnym i centralnej bazie danych ksiąg wieczystych. Ponadto, w zakresie niezbędnym do realizacji jej ustawowych zadań, Komisja będzie mogła przetwarzać informacje, w tym również dane osobowe, ze zbiorów prowadzonych na podstawie odrębnych przepisów przez organy władzy publicznej.

Ustawa podwyższa maksymalną grzywnę za nieusprawiedliwione niestawiennictwo na rozprawie Komisji albo opuszczenie rozprawy bez zezwolenia kierującego rozprawą dla strony, świadka i biegłego – z kwoty 3 tys. zł (10 tys. zł w razie ponownego niezastosowania się do wezwania) do kwoty 10 tys. zł (30 tys. zł w razie ponownego niezastosowania się do wezwania).

Zawarte w nowelizacji zmiany przewidują, że Komisja, niezależnie od możliwości nałożenia grzywny na stronę postępowania, świadka lub biegłego z tytułu niestawienia się na rozprawie, może wystąpić do właściwego prokuratora okręgowego z wnioskiem o zarządzenie zatrzymania i przymusowego doprowadzenia osoby wezwanej we wszystkich tych przypadkach, w których brak zadośćuczynienia wezwaniu Komisji stanowił będzie wyraz uporczywego uchylania się od takiego wezwania.

Z kolei w zakresie kompetencji orzeczniczych ustawa rozszerza katalog możliwych do podjęcia przez Komisję rozstrzygnięć. W świetle znowelizowanego art. 29 ust. 1 zmienianej ustawy, nowymi rozstrzygnięciami Komisji będą rozstrzygnięcia umożliwiające podjęcie decyzji:

uchylającej decyzję reprywatyzacyjną i jednocześnie umarzającej postępowanie wszczęte wnioskiem, o którym mowa w art. 7 ust. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy;
uchylającej decyzję reprywatyzacyjną i zawieszającej postępowanie w przypadku przeszkody uniemożliwiającej dalsze prowadzenie postępowania i wydanie decyzji;
stwierdzającej nieważność decyzji reprywatyzacyjnej lub postępowania w całości lub w części, jeżeli zachodzą przesłanki określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego;
rozpoznającej wniosek, o którym mowa w art. 7 ust. 1 ww. dekretu.

Ponadto, w przypadku uchylenia decyzji reprywatyzacyjnej i rozpatrzenia sprawy co do istoty albo jej umorzenia, Komisja uchyla decyzję w przedmiocie ustanowienia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości warszawskiej i decyzję o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, o której mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (dodawany do art. 29 zmienianej ustawy ust. 3).

Sejm opowiedział się za wszystkimi poprawkami zaproponowanymi do nowelizacji przez Senat. Gwarantują one, że nabycie nieruchomości w dobrej wierze przesądza, że Komisja nie może wnioskować o zmiany w księdze wieczystej nieruchomości oraz dotyczą objęcia członków Komisji ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym poprzez traktowanie ich jak pracowników.