Poprawki do Konwencji o pracy na morzu

Uchwalona ustawa przewiduje przyjęcie Poprawek do Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy o pracy na morzu z 2006 r. (MLC), które mają na celu podniesienie standardów życia i pracy na statkach oraz zagwarantowania marynarzom należytej ochrony zdrowia i ochrony socjalnej.

Co przewiduje ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o ratyfikacji Poprawek do Konwencji o pracy na morzu, przyjętej w Genewie dnia 23 lutego 2006 r., zatwierdzonych przez Międzynarodową Konferencję Pracy w Genewie w dniu 6 czerwca 2022 r.?

Celem ustawy jest wyrażenie przez Parlament zgody na dokonanie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikacji Poprawek do Konwencji o pracy na morzu, przyjętej w Genewie dnia 23 lutego 2006 r., zatwierdzonych przez Międzynarodową Konferencję Pracy w Genewie w dniu 6 czerwca 2022 r. (dalej: Poprawki) w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji RP.

Co przewidują poprawki do Konwencji o pracy na morzu?

Konwencja o pracy na morzu, przyjęta dnia 23 lutego 2006 r. (Maritime Labour Convention - MLC, dalej: Konwencja MLC), stanowi jeden z najważniejszych dokumentów przyjętych w ramach Międzynarodowej Organizacji Pracy. Jest powszechnie znana jako „karta praw marynarzy” – „seafarers’ bill of rights”, ponieważ w jej postanowieniach w sposób kompleksowy uregulowane zostały międzynarodowe standardy w zakresie zapewnienia odpowiednich warunków zatrudnienia marynarzy. Konwencją MLC jest obecnie związanych 109 państw (stan na dzień 11 kwietnia 2025 r.), w tym Polska, która ratyfikowała ją w dniu 27 grudnia 2011 r. Konwencja MLC weszła w życie dnia 20 sierpnia 2013 r.

Konwencja MLC składa się z 3 różnych, ale powiązanych części: Artykułów, Prawideł i Kodeksu. Artykuły i Prawidła ustanawiają podstawowe prawa, zasady i zobowiązania podmiotów ratyfikujących Konwencję MLC, natomiast Kodeks zawiera szczegóły wdrażania Prawideł. Kodeks składa się z Części A (obowiązujące Normy) oraz z Części B (niezobowiązujące Wytyczne). Dotychczas do jej postanowień wprowadzano poprawki podczas Międzynarodowych Konferencji Pracy czterokrotnie: w 2014 r., w 2016 r., w 2018 r. oraz w 2022 r. Poprawki z roku 2014, 2016 i 2018 zostały już przez Polskę ratyfikowane, natomiast Poprawki z 2022 r. są przedmiotem omawianej ustawy ratyfikacyjnej.

Poprawki obejmują m.in. następujące zagadnienia:

• zapewnienie poinformowania marynarzy przed zatrudnieniem lub w momencie zatrudniania o ich prawach w ramach istniejącego już systemu ochrony, rekompensującego marynarzom straty pieniężne, które mogą oni ponieść w wyniku nieskuteczności usługi naboru i pośrednictwa pracy lub niewypełnienia przez armatora zobowiązań wynikających z marynarskiej umowy o pracę;
• ułatwienie niezwłocznej repatriacji marynarzy, w tym gdy zostaną oni uznani za porzuconych w rozumieniu Konwencji MLC, oraz obowiązek współpracy państw portu, państw bandery i państw dostarczających siłę roboczą w celu zapewnienia, że marynarzom zatrudnionym na statku w celu zastąpienia marynarzy, który zostali porzuceni na ich terytorium lub na statku pływającym pod ich banderą, przyznawane są prawa i uprawnienia wynikające z Konwencji MLC;
• dodanie wymogu, aby w ramach wyposażenia statków w przeznaczone do użytku przez wszystkich marynarzy odpowiednie zaplecze rekreacyjne, udogodnienia i usługi, zagwarantowana była także łączność społecznościowa;
• zapewnienie marynarzom posiłków nie tylko różnorodnych i w odpowiedniej ilości, ale także zbilansowanych oraz uwzględniających ich wymagania kulturowe dotyczące żywności, które będą im wydawane bezpłatnie, ponadto przeprowadzanie udokumentowanych inspekcji przez kapitana lub upoważnioną osobę w celu weryfikacji zapasów żywności i wody pitnej w odniesieniu do ich ilości, wartości odżywczej, jakości i różnorodności;
• zapewnienie możliwości niezwłocznego zejścia na ląd marynarzom potrzebującym natychmiastowej opieki medycznej oraz dostępu do placówek medycznych, a także ułatwienia repatriacji zwłok lub prochów przez armatora w przypadku śmierci marynarza;
• zagwarantowanie uzasadnionych środków ostrożności w celu zapobiegania wypadkom przy pracy, urazom i chorobom na statku – w tym przez odzież i obuwie w odpowiednim rozmiarze, a także zapewnienia, że wszystkie przypadki śmierci marynarzy zatrudnionych, zaangażowanych do pracy lub pracujących na statkach pływających pod banderą danego państwa były odpowiednio badane i rejestrowane oraz zgłaszane corocznie Dyrektorowi Generalnemu Międzynarodowego Biura Pracy w celu ich opublikowania w globalnym rejestrze.

Poprawki mają zatem na celu podniesienie standardów życia i pracy na statkach oraz zagwarantowania marynarzom należytej ochrony zdrowia i ochrony socjalnej.

Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl