Nieprawidłowo zaliczane do kosztów uzyskania przychodów składki z tytułu ubezpieczenia społecznego – opinia prawna

Opinia prawna

Celem odpowiedzi na postawione pytania zasadnym jest ustalenie nieprawidłowości w przedstawionej przez Pana sytuacji. Otóż odnosząc się do kwestii zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na opłacenie składek z tytułu ubezpieczenia społecznego nie można mieć co do tego żadnych zastrzeżeń. Księgowanie tego rodzaju wydatków jako kosztu w księdze przychodów i rozchodów jest prawidłowe.

Nieprawidłowość pojawia się jednak w przypadku zaliczania do kosztów wydatków poniesionych na składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Tymczasem wydatki poniesione na składki na ubezpieczenia zdrowotne nie są kosztem uzyskania przychodu. Natomiast, na co należy zwrócić uwagę, zgodnie z art. 27b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ( tekst jednolity Dz.U. z dnia 31 stycznia 2002 r. Nr 14,poz. 176) o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne ulega obniżeniu podatek dochodowy.
Celem uniknięcia niepożądanych konsekwencji w przypadku ewentualnej kontroli skarbowej należy wykonać poniżej przedstawione czynności zróżnicowane w pewnym stopniu w zależności od tego czy chodzi o rok 2002 czy 2001.

Otóż jeśli chodzi o rok 2002 to za każdy miesiąc, w którym składane były PIT-y-5 należy złożyć PIT-5 korekta. Dokonując bowiem zaliczenia do kosztów wydatków na składki na ubezpieczenie zdrowotne Pańska znajoma zmniejszyła dochód zadeklarowany do opodatkowania. Zwiększyła ona bowiem koszty przez wliczenie do nich wydatków na składki na ubezpieczenie zdrowotne. Wraz ze złożeniem PIT-5 korekta do Urzędu Skarbowego zasadnym jest przedłożenie pisma wyjaśniającego, w którym Pańska znajoma wytłumaczyłaby całą sytuację. Chociaż pismo takie nie stanowi wymogu ustawowego na dzień dzisiejszy (o zmianach w tym zakresie poniżej) to jednak jest to celowe z uwagi na uniknięcie wzywania Pańskiej znajomej do U.S. w celu wyjaśnienia przyczyn dokonania korekty. W piśmie wyjaśniającym Pańska znajoma winna wskazać, że do kosztów zaliczyła wydatki na składki ubezpieczenia zdrowotnego. Wraz ze złożeniem korekty rozliczeń zaliczek za poszczególne miesiące 2002 r. powinna ona dokonać zapłaty należnej kwoty. Należy przy tym pamiętać, o naliczeniu odsetek od źle obliczonych zaliczek. Zgodnie bowiem z art. 53 § 1 od zaległości podatkowych naliczane są odsetki za zwłokę, które powinny być wpłacane bez uprzedniego wezwania organu podatkowego (art. 55 § 1 ordynacji podatkowej). Co do stawek odsetek za zwłokę sytuacja przedstawia się następująco: od dnia 26 września 2002 r. zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 26 września 2002 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych - odsetki wynoszą 20 % kwoty zaległości w stosunku rocznym. Dla przykładu wcześniejsze stawki to: 20 %, 23 %, 24 %.

Inaczej sytuacja się będzie przedstawiała przy korekcie rozliczeń za rok 2001. Konieczne będzie złożenie PIT-36 - korekta, a więc dokonanie korekty rozliczenia rocznego.

Na nowo Pańska znajoma będzie musiała dokonać wyliczenia całego przychodu za rok 2001. Należy przy tym pamiętać, ze wymagalność zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych przypada na 20 dnia każdego miesiąca. W związku z tym należy odsetki od kwoty źle obliczonej zaliczki na podatek dochodowy powiększyć o odsetki liczone od dnia 21 każdego miesiąc ( i w poszczególnych miesiącach roku 2001). Również w tym przypadku do złożonej korekty zasadnym jest dołączenie pisma wyjaśniającego. Równocześnie ze złożeniem korekty zeznania rocznego należy dokonać zapłaty należnej kwoty, pamiętając przy jej obliczaniu o uwzględnieniu odsetek od źle obliczonych zaliczek na podatek dochodowy.

Istotną dla Pańskiej znajomej regulację zawiera art. 81 § 3 ordynacji podatkowej, stanowi on iż w przypadku skorygowania deklaracji organ podatkowy nie stosuje kar przewidzianych w przepisach skarbowych. Przepis ten jednak obowiązuje do dnia 31 grudnia 2002 r. Z dniem 1 stycznia 2003 r. wchodzi w życie wprowadzona ustawą z dnia 12 września 2002 r. zmiana modyfikująca również przepisy dotyczące korygowania deklaracji. I tak zgodnie z art. 81 w nowym brzmieniu skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty. Tak więc jeśli Pańska znajoma zdecyduje się na złożenie korekty w 2003 r. będą ją obowiązywały przepisy w nowym brzmieniu. Załączenie pisma wyjaśniającego będzie więc obligatoryjne.

Ponadto w wyniku zmian uchylony został przepis art. 81 § 3 ordynacji podatkowej zgodnie, z którym w przypadku skorygowania deklaracji nie stosuje się kar przewidzianych w kodeksie karnym skarbowym o czym wspomniano wyżej. Przepis ten gwarantował, iż osoba która skoryguje deklarację nie zostanie pociągnięta do odpowiedzialności karnej skarbowej za przewidziane w kodeksie karnym skarbowym przestępstwo lub wykroczenie. Od 1 stycznia 2003 r. przepis ten nie będzie obowiązywał co oznacza, że nawet w przypadku skorygowania deklaracji przez podatnika, płatnika znajdzie zastosowanie kodeks karny skarbowy. Nie ma więc gwarancji nie ponoszenia odpowiedzialności w przypadku dokonania korekty.
Dlatego też zdaniem opiniującego zasadnym byłoby złożenie skorygowanych deklaracji do dnia 31 grudnia 2002 r.