Częściowa niezdolność pracownika do pracy

Odpowiedź prawnika: Częściowa niezdolność pracownika do pracy

Uprawnienia osób niepełnosprawnych reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. (Dz.U. z 1997r., nr 123, poz.776 ze zm.), w szczególności zaś art. 11 – 20 niniejszej ustawy. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Jest to jednak dopuszczalne, gdy na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę. Osoba niepełnosprawna ma prawo do przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Czas przerwy wynosi 30 minut i jest wliczany do czasu pracy. Stosowanie niższych norm czasu pracy (o których mowa wyżej) nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości. Osobie zaliczonej do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba ta nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z tych stopni niepełnosprawności. Urlop ten nie przysługuje jednak osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub (co do zasady) do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. Osoba o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia: 1) w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku, 2) w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Na podstawie art. 237 Kodeksu Pracy wydane zostało rozporządzenie w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (Dz.U. 2002r., nr 132, poz. 1115), które w § 2 stanowi, że przy zgłaszaniu podejrzenia, rozpoznawaniu i stwierdzaniu chorób zawodowych uwzględnia się choroby ujęte w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że choroba została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.

W wykazie chorób zawodowych znajduje się m.in. obustronny trwały ubytek słuchu. Jeśli powyższe przesłanki zostaną spełnione osobie, u której stwierdzono trwały ubytek słuchu przysługują świadczenia określone w ustawie o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. (Dz.U. z 1983r., nr 30, poz.144 ze zm.). Problematykę ustalania wysokości świadczeń z tytułu renty reguluje ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 1998r., nr 162, poz. 1118 ze zm.), w szczególności zaś art. 103 – 106 (zawieszanie lub zmniejszanie świadczeń) oraz art. 107 – 114 (zmiany w prawie do świadczeń i ich wysokości). Wysokość renty uzależniona jest zwłaszcza od wysokości uzyskiwanego przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Przychód ten może wpłynąć na obniżenie, a nawet zawieszenie prawa do świadczeń z tego tytułu. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego uważa się w szczególności zatrudnienie lub inną pracę zarobkową (w tym świadczenie usług na podstawie umowy o dzieło). Za przychód (o którym mowa powyżej) uważa się również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego. Prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (informacje te są dostępne m.in. w oddziałach ZUS). Mechanizm ustalania sposobu zmniejszania wysokości renty jest bardziej skomplikowany. W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w wysokości 18% kwoty bazowej, obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r., dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (informacje te są dostępne m.in. w oddziałach ZUS). Prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie (tj. zostaje podwyższone lub obniżone), jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie.