Hipoteka na nieruchomości z masy spadkowej

Odpowiedź prawnika: Hipoteka na nieruchomości z masy spadkowej

Sposoby zabezpieczenia roszczeń pieniężnych (wydaje się bowiem, iż wierzytelność przysługująca Panu od brata ma charakter pieniężny) wymienione są w art. 747 kodeksu postępowania cywilnego. Są nimi:

- zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;

- obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową;

- ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;

- obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską;

- ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;

- ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego.

Zabezpieczenie określonej wierzytelności poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomości lub udziale w nieruchomości jest zatem możliwe.

W świetle obecnie obowiązujących przepisów kpc dotyczących postępowania zabezpieczającego, sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. W przypadku określonym w pytaniu postępowaniem, o którym mowa, będzie powództwo o zapłatę przez dłużnika (brata) świadczenia, odnośnie której dłużnik zobowiązał się w formie aktu notarialnego.

Należy jednak zastrzec, iż niezbędnym warunkiem do skutecznego złożenia przez Pana wniosku o zabezpieczenie swego roszczenia będzie wystąpienie z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym ojcu. W chwili obecnej bowiem nieruchomość, której dotyczyć będzie ewentualne zabezpieczenie spłaty długu w postaci ustanowienia na niej hipoteki, nie jest własnością Pana, ani Pańskiego brata. Konieczne jest zatem uruchomienie środków prawnych, w świetle których stan prawny nieruchomości będzie uregulowany zgodnie z aktualnym stanem faktycznym. Dopiero po uzyskaniu prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (tu: m.in. własności nieruchomości lub udziałów w tej własności) przez spadkobierców zmarłego oraz wpisaniu swych praw do księgi wieczystej prowadzonej dla tej nieruchomości, możliwy i skuteczny będzie wniosek o zabezpieczenie roszczenia – wierzytelności pieniężnej przysługującej Panu od brata w postaci ustanowienia hipoteki na udziale brata w przedmiotowej nieruchomości.

Reasumując, aby skutecznie zabezpieczyć roszczenie polegające na zapłacie długu przez Pańskiego brata w drodze ustanowienia hipoteki na nieruchomości wchodzącej w skład spadku, niezbędnym krokiem jest uregulowanie stanu prawnego nieruchomości poprzez wszczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.

Należy jeszcze dodać, iż zabezpieczenie nastąpi w drodze postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia w postaci ustanowienia hipoteki na udziale brata we własności nieruchomości. Art. 111 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece stanowi, iż hipoteka przymusowa wpisana na podstawie nieprawomocnego orzeczenia, tymczasowego zarządzenia sądu, postanowienia prokuratora albo nieostatecznej decyzji jest hipoteką kaucyjną (hipoteką do oznaczonej sumy najwyższej).