Określenie właściwego naczelnika urzędu skarbowego

Odpowiedź prawnika: Określenie właściwego naczelnika urzędu skarbowego

W przedstawionej sprawie należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60, ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22.08.2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz. U. z 2005 r. nr 165, poz. 1371). Poza powyższym należy ustalić, gdzie faktycznie znajduje się Pana miejsce zamieszkania.

Zgodnie z art. 17 § 1 Ordynacji podatkowej: jeżeli ustawy podatkowe nie stanowią inaczej, właściwość miejscową organów podatkowych ustala się według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby podatnika, płatnika, inkasenta lub osoby prawnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Innymi słowy, przede wszystkim należy ustalić, gdzie znajduje się Pana miejsce zamieszkania, jeżeli jest nim miejscowość w Polsce, o której Pan wspomina, to prawidłowo składa Pan zeznanie. Jeżeli natomiast, Pana miejsce zamieszkania znajduje się poza granicami kraju, to zeznanie należy złożyć przy zastosowaniu § 5 ust. 2 pkt 2 lit. c rozporządzenia, czyli do US właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości.

Jeżeli chodzi o ustalenie miejsca zamieszkania, to warto posiłkować się interpretacjami wydanymi przez organy podatkowe. Poniżej przedstawiam kilka interpretacji.

W postanowieniu w sprawie interpretacji prawa z dnia 22 lipca 2005 r. wydanym przez Drugi Urząd Skarbowy w Radomiu: „(...) O miejscu zamieszkania decydują dwa czynniki: zewnętrzny (faktyczne przebywanie) i wewnętrzny (zamiar stałego pobytu). Chodzi tu, zatem o faktyczne przebywanie w miejscowości, która dla podatnika stanowi jego centrum interesów życiowych. Natomiast nie ma znaczenia fakt zameldowania, stanowiący jedynie o spełnieniu wymogu prawno-administracyjnego. Ustawodawca nie określa również konkretnej liczby dni pobytu za granicą, która decydowałaby o stałym tam pobycie. Dla celów podatkowych zatem znaczenie ma faktyczne miejsce zamieszkania podatnika.(...)”

Dookreślenie miejsca zamieszkania zostało ujęte w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa z dnia 16 sierpnia 2005 r. przez Drugi urząd Skarbowy w Bielsku - Białej o sygnaturze PDF/415-0052/05. Naczelnik w wydanym postanowieniu stwierdził, że jeżeli chodzi o pojęcie miejsca zamieszania to jest to: „(.

..) miejscowość, która stanowi centrum życiowe danej osoby; chodzi o taki związek danej osoby z określonym miejscem, które polega na ześrodkowaniu w tymże miejscu jej głównych pól aktywności, a zwłaszcza na osiedleniu się w tym miejscu. Miejsce zamieszkania, aby mogło być uznane za stałe, musi być traktowane przez daną osobę w taki sposób, żeby można było stwierdzić, że osoba ta robi wszystko, co niezbędne, aby go mieć do dyspozycji w każdym czasie, a nie tylko tymczasowo. Nie ma tutaj znaczenia długość pobytu, lecz jego charakter. Wyjazd nawet na długi okres czasu, np. w celach zarobkowych, nie powoduje utraty stałego miejsca zamieszkania. Zatem za niewystarczający w rozpatrywanym zakresie musi być uznany związek wyrażający się skoncentrowaniem w określonym miejscu tylko działalności zawodowej podatnika, chociażby nawet ta działalność w jego życiu zajmowała czasowo pozycję bardzo istotną, a nawet dominując(...).”

Podobne stanowisko, jak przedstawione powyżej, przedstawił Naczelnik Urzędu Skarbowego Warszawa - Praga w postanowieniu z dnia 9 września 2005 r. o sygnaturze US 34/DD1/415/14/05. Naczelnik postanowił, a tym samym potwierdził stanowiska wyrażone przez inne organy, iż „(...) Miejsce zamieszkania aby mogło być uznane za stałe, musi być traktowane przez daną osobę w taki sposób, aby można było stwierdzić, że osoba ta robi wszystko, co niezbędne, aby mieć go do dyspozycji w każdym, czasie, a nie tylko od czasu do czasu, lub dla pobytu, który z założenia nosi charakter tymczasowości (wyjazd służbowy, pobyt szkoleniowy, studia itp.). Miejsce zamieszkania nie musi się pokrywać z miejscem zameldowania. (...)” 

Ze względów formalnych, istotne znaczenie ma fakt, czy złożył Pan NIP-3 „Zgłoszenie identyfikacyjne/zgłoszenie aktualizacyjne osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej”. Jeżeli NIP-3 został zaktualizowany, ze wskazaniem Pan miejsca zamieszkania poza granicami Polski, i faktycznie w Polsce nie ma Pan stałego miejsca zamieszkania to może być Pan uznany za nierezydenta, a to oznacza, że zeznanie roczne należy złożyć w urzędzie właściwym dla danego województwa, a wskazanym w rozporządzeniu. Zgodnie z § 4 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, w zasadzie właściwość miejscową organów podatkowych w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ustala się według miejsca pobytu osoby fizycznej [w Polsce], jeżeli nie ma ona miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przy opodatkowaniu małżonków mających różne miejsca zamieszkania, jeżeli na ich wniosek podlegają oni łącznemu opodatkowaniu, właściwość miejscową ustala się według miejsca zamieszkania jednego z małżonków, wskazanego we wspólnym rocznym zeznaniu podatkowym. 

W sytuacjach zaś poniższych zastosowanie znajdzie § 5 ust. 2 pkt 2, zgodnie z którym, w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym, od osób fizycznych będących nierezydentami, dochodów (przychodów) innych niż z tytułu wywozu ładunków i pasażerów, właściwi miejscowo są naczelnicy urzędów skarbowych, ustaleni ze względu na:

• miejsce zamieszkania lub adres siedziby płatnika, w przypadku gdy pobór podatku następuje za pośrednictwem płatnika,
• miejsce pobytu podatnika, jeżeli pobór podatku następuje bez pośrednictwa płatnika,
• miejsce wykonywania czynności, z tytułu których uzyskiwany jest przychód, w szczególności ze względu na miejsce świadczenia usług (wykonywania pracy), jeżeli nie można ustalić właściwości w sposób wskazany w lit. a lub b. Ten przepis dotyczy np. dochodów z wynajmu nieruchomości. W tym wypadku czynnikiem decydującym jest miejsce położenia nieruchomości.

Wskazanie Naczelników Urzędów Skarbowych znajduje się w § 5 ust. 1 rozporządzenia, który stanowi, że właściwi miejscowo są następujący naczelnicy urzędów skarbowych:

1. w województwie dolnośląskim - Naczelnik Urzędu Skarbowego Wrocław-Psie Pole;
2. w województwie kujawsko-pomorskim - Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy;
3. w województwie lubelskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie;
4. w województwie lubuskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Zielonej Górze;
5. w województwie łódzkim - Naczelnik Urzędu Skarbowego Łódź-Śródmieście;
6. w województwie małopolskim - Naczelnik Urzędu Skarbowego Kraków-Śródmieście;
7. w województwie mazowieckim - Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście;
8. w województwie opolskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu;
9. w województwie podkarpackim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie;
10. w województwie podlaskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku;
11. w województwie pomorskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku;
12. w województwie śląskim - Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Katowicach;
13. w województwie świętokrzyskim - Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Kielcach;
14. w województwie warmińsko-mazurskim - Naczelnik Urzędu Skarbowego w Olsztynie;
15. w województwie wielkopolskim - Naczelnik Urzędu Skarbowego Poznań-Nowe Miasto;
16. w województwie zachodniopomorskim - Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego w Szczecinie.

Reasumując, jeżeli spełnia Pan przesłanki do stwierdzenia, iż Pana miejsce zamieszkania znajduje się w Polsce, wówczas składa Pan zeznanie roczne do urzędu skarbowego właściwego ze względu zamieszkania. Jeżeli jednak jest Pan nierezydentem, wówczas  - dla rozliczenia dochodów z wynajmu - powinien Pan złożyć zeznanie w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na położenie nieruchomości, z której uzyskuje Pan przychód, np. jeżeli nieruchomość jest położona w Lublinie, to zeznanie należy złożyć do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Lublinie.

Z kolei do Naczelnika Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście mają obowiązek składać zeznanie tylko Ci nierezydenci, dla których nie można ustalić właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Zgodnie z  § 10 rozporządzenia: jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w przepisach prawa podatkowego, właściwym organem podatkowym jest odpowiednio Naczelnik Trzeciego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście lub Prezydent miasta stołecznego Warszawy. Jeżeli zatem podatnik-nierezydent (tj. nie mający miejsca zamieszkania w Polsce) osiąga np. przychody z tytułu najmu nieruchomości położonych na terenie więcej niż jednego województwa, właściwy miejscowo jest Trzeci Urząd Skarbowy Warszawa-Śródmieście.