Orzeczenie o dziale spadku
Pytanie:
"W postępowaniu o dział spadku wnioskodawca wnosił o przyznanie nieruchomości jemu. Mniejszościowymi współwłaścicielami ułamkowymi nieruchomości są również inni spadkobiercy. Biegły oszacował wartość nieruchomości. Jak chronione są interesy pozostałych udziałowców: czy własność przechodzi po uregulowaniu należności czy z mocy samego orzeczenia? Jeśli to drugie, czy orzeczenie jest tytułem egzekucyjnym o zapłatę?"
Odpowiedź prawnika: Orzeczenie o dziale spadku
Zgodnie z art. 687 kodeksu postępowania cywilnego, k.p.c. zasadą jest dział spadku zgodny ze zgodną wolą stron. Dodatkowo wedle treści art. 622 § 1 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c.:
§ 1. W toku postępowania o zniesienie współwłasności sąd powinien nakłaniać współwłaścicieli do zgodnego przeprowadzenia podziału, wskazując im sposoby mogące do tego doprowadzić.
Następnie zgodnie z art. 623 k.p.c w zw. z art. 688 k.p.c.:
Jeżeli brak podstaw do wydania postanowienia w myśl artykułu poprzedzającego, a zachodzą warunki do dokonania podziału w naturze, sąd dokonuje tego podziału na części odpowiadające wartością udziałom współwłaścicieli z uwzględnieniem wszelkich okoliczności zgodnie z interesem społeczno-gospodarczym. Różnice wartości wyrównuje się przez dopłaty pieniężne.
W braku możliwości podziału w naturze dokonuje się podziału poprzez przyznanie własności jednemu ze współwłaścicieli za dopłatami lub poprzez sprzedaż przedmiotu współwłasności o podział uzyskanej sumy między współwłaścicieli.
Jeżeli w wyniku podziału całość rzeczy albo jej część przypadnie współwłaścicielowi, który nie włada tą rzeczą lub jej częścią, sąd w postanowieniu o zniesieniu współwłasności orzeknie również co do wydania jej przez pozostałych współwłaścicieli, określając stosownie do okoliczności termin wydania (art. 624 zd. 2 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c.). Termin ten może być uzależniony od dokonania spłaty na rzecz pozostałych współwłaścicieli (o kwestii tej rozstrzyga sąd).
W kwestii przejścia własności, zgodnie z jednoznaczną treścią art. 624 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c.:
Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia przyznającego dotychczasowym współwłaścicielom części lub jednemu z nich całość rzeczy, własność przechodzi na uczestników wskazanych w postanowieniu.
Przejście własności to może być jednak odsunięte w czasie zgodnie z decyzją sądu, o której mowa wyżej.
Zgodnie z art. 777 § 1 pkt 1 k.p.c . prawomocne orzeczenie sądu jest tytułem egzekucyjnym, na podstawie którego można egzekwować roszczenie o zapłatę.