Odpowiedź prawnika: Podważenie aktu darowizny
Prawo spadkowe przewiduje możliwość odrzucenia spadku przez spadkobiercę. Skutkiem odrzucenia spadku jest wyłączenie odrzucającego od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku. Przy dziedziczeniu ustawowym dochodzą wówczas do dziedziczenia zstępni odrzucającego (gdy chodzi o dziecko spadkodawcy lub jego rodzeństwo). Odrzucenie spadku jest czynnością sformalizowaną – może zostać dokonane albo przed sądem albo przed notariuszem – ustnie albo pismem z podpisem urzędowo poświadczonym. Nie jest więc możliwe nie powołanie siostry do spadku za jej ustna zgodą. Zasadniczym pozostaje pytanie czy siostra została wymieniona przez Państwa w toku postępowania o dział spadku jako spadkobierca ustawowy – jest to tzw. zapewnienie składane przez pozostałych spadkobierców. Pod względem skutków karnych zapewnienie jest równoznaczne ze złożeniem zeznań pod przyrzeczeniem - za zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy grozi odpowiedzialność karna na podstawie przepisu art. 233 kk.
Podstawą zmiany stwierdzenia nabycia spadku jest przepis art. 679 kpc stanowiący, że dowód, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku, z zastosowaniem przepisów niniejszego rozdziału. Jednakże ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność. Wniosek o wszczęcie takiego postępowania może zgłosić każdy zainteresowany.
Złożenie takiego wniosku nie jest ograniczone w czasie dla tych zainteresowanych, którzy nie byli uczestnikami postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika więc, że siostra (jak i jej córka – jako zainteresowana i mająca w tym interes prawny), ma prawo złożyć taki wniosek do sądu, przy czym złożenie wniosku nie jest ograniczone w czasie, jako że nie były uczestnikami postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. W takim przypadku sąd może zmienić prawomocne postanowienie, uwzględniając spadkobierców nie biorących dotychczas udziału w postępowaniu. Dokonana darowizna będzie więc brana pod uwagę, przy dziale spadku i ponownym obliczaniu wysokości udziałów spadkobierców w majątku spadkowym.
