Wysokość kosztów zastępstwa procesowego

Pytanie:

Odpowiedź prawnika: Wysokość kosztów zastępstwa procesowego

Zakładamy, że w opisanych sytuacjach adwokat nie był wyznaczony z urzędu. O wysokości wynagrodzenia adwokata (radcy prawnego) w konkretnej sprawie decyduje umowa adwokata lub radcy z klientem. Sąd musi zasądzić zwrot kosztów wg treści tej umowy, pod warunkiem, że wynagrodzenie mieści się w granicach obowiązujących stawek. W braku umowy,

sąd określa wysokość wynagrodzenia, uwzględniając charakter i stopień zawiłości sprawy oraz wymagany nakład pracy pełnomocnika. Zgodnie z art. 98 kpc do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata (lub radcę) zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Kwoty wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika muszą mieścić się w granicach określonych przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oraz rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. W obu przypadkach stawki minimalne, które mogą być zasądzone przez sąd, uzależnione są od wartości przedmiotu sporu i wynoszą dla wartości:

1. do 500 zł - 60 zł;

2. powyżej 500 zł do 1.500 zł - 180 zł;

3. powyżej 1.500 zł do 5.000 zł - 600 zł;

4. powyżej 5.000 zł do 10.000 zł - 1.200 zł;

5. powyżej 10.000 zł do 50.000 zł - 2.400 zł;

6. powyżej 50.000 zł do 200.000 zł - 3.600 zł;

7. powyżej 200.000 zł - 7.200 zł.

W treści pytania brak informacji o roszczeniach dochodzonych przed sądem pracy. Dlatego należy także wskazać, że stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa pracy o: 

1. nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy - 60 zł; 

2. wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż wymienione w pkt 4 - 75% stawki obliczonej na podstawie ogólnych, wskazanych wcześniej zasad, od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy; 

3. inne roszczenia niemajątkowe - 60 zł; 

4. ustalenie wypadku przy pracy, jeżeli nie jest połączone z dochodzeniem odszkodowania lub renty - 120 zł; 

5. świadczenie odszkodowawcze należne z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej - 50% stawki obliczonej na podstawie ogólnych, wskazanych wcześniej zasad, od wartości odszkodowania będącego przedmiotem sprawy. 

W postępowaniu przed sądem II instancji zaś (postępowaniu apelacyjnym) stawki minimalne wynoszą przed sądem okręgowym - 50 % stawki minimalnej, a jeżeli w pierwszej instancji nie prowadził sprawy ten sam adwokat (radca prawny) - 75 % stawki minimalnej, w obu wypadkach nie mniej niż 60 zł.

Natomiast górną granicą jest sześciokrotna stawka minimalna - przy istnieniu umowy z pełnomocnikiem jak i przy jej braku; nie może ona jednak przekraczać wartości przedmiotu sprawy.  

Jak widać więc, wysokość zasądzonych do zwrotu kosztów może zależeć od wielu czynników – treści umowy z profesjonalnym pełnomocnikiem lub (w barku umowy) niezbędnego nakładu jego pracy, a także charakteru sprawy i wkładu pracy pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. A ponadto od kwot określonych rozporządzeniem, jeśli wg nich trzeba skorygować wynagrodzenie adwokata lub radcy.

Należy dodatkowo wskazać, że do 15 listopada 2005 r. opłaty stanowiące podstawę zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego nie mogły być wyższe niż stawki minimalne, niezależnie od wysokości tych opłat ustalonych w umowie między radcą prawnym lub adwokatem a klientem. Sąd mógł jednak przyznać opłaty wyższe, jeżeli uzasadniał to rodzaj i stopień zawiłości sprawy oraz niezbędny nakład pracy radcy prawnego/ adwokata; nie mogły tylko być wyższe niż sześciokrotne stawki minimalne.