Odpowiedź prawnika: Zażalenie na odmowę wyłączenia sędziego
Przepisy kodeksu postępowania cywilnego precyzyjnie regulują przesłanki wyłączenia sędziego w sprawach cywilnych. Art. 48 kpc mówi o podstawach wyłączenia z samego prawa i stanowi, że sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:
-
- w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy ma wpływ na jego prawa i obowiązki,
-
- w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia,
-
- w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli,
-
- w sprawach, w których był lub jest pełnomocnikiem jednej ze stron,
-
- w sprawach, w których w niższej instancji brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia oraz w sprawach o ważność aktu prawnego sporządzonego z jego udziałem lub przezeń rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator.
Niezależnie od powyższego, na żądanie sędziego lub strony postępowania, sąd wyłączy sędziego, jeżeli między nim a jedną ze stron zachodzi osobisty stosunek tego rodzaju, że mógłby wywołać wątpliwości co do bezstronności sędziego. Tylko wskazane wyżej przesłanki uzasadniają uwzględnienie wniosku o wyłączenie sędziego. Postanowienie o oddaleniu wniosku o wyłączenie sędziego może być skutecznie zaskarżone tylko i wyłącznie na tej podstawie, że zaistniała którakolwiek z powołanych wyżej przesłanek wyłączenia. Należy domniemywać, że w opisywanej sprawie brak było podstaw do wyłączenia sędziego z mocy samego prawa, strona skarżąca winna wykazać istnienie między jedną ze stron a osobą sędziego takiego stosunku osobistego, że mógłby on budzić wątpliwości co do bezstronności sędziego. Sam fakt określonego sposobu prowadzenia sprawy nie uzasadnia wniosku o wyłączenie sędziego.
