27.4.2016
Aleksandra Mikołajczyk
Aplikant
Zasada równego traktowania w pracy została określona w przepisach prawa pracy i oznacza równe traktowanie w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, nie dyskryminując przy tym pracownika w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio, w szczególności z przyczyn takich jak płeć, wiek, niepełnosprawność, rasa, religia, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkowa, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientacja seksualna, a także zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.
Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub z kilku przyczyn określonych w katalogu powyżej był, jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy. Natomiast dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych wobec wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących do grupy wyróżnionej ze względu na jedną lub kilka przyczyn określonych w 183a § 1 k.p., chyba że postanowienie, kryterium lub działanie jest obiektywnie uzasadnione ze względu na zgodny z prawem cel, który ma być osiągnięty, a środki służące osiągnięciu tego celu są właściwe i konieczne.
Kiedy zatem przypadek nierównego traktowania nie będzie uważany za przejaw dyskryminacji? Otóż, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 8 stycznia 2008 r. w sprawie o sygn. II PK 116/07, zróżnicowanie sytuacji pracowników nie jest dyskryminacją wówczas, gdy zadecydowały o nim względy obiektywne. Zdaniem SN pracownik, który zarzuca pracodawcy naruszenie przepisów dotyczących zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu, powinien wskazać przyczynę, ze względu na którą dopuszczono się wobec niego aktu dyskryminacji (wyr. SN z 18 września 2008 r., II PK 27/08). Jak zauważył SN, do naruszenia zasady równego traktowania pracowników i zasady niedyskryminacji w zatrudnieniu może dojść tylko wtedy, gdy różnicowanie sytuacji pracowników wynika wyłącznie z zastosowania przez pracodawcę niedozwolonego przez ustawę kryterium, co opiera się wprost na założeniu, iż różnicowanie praw pracowniczych nie ma w tym przypadku oparcia w odrębnościach związanych z obowiązkami ciążącymi na danych osobach, sposobem ich wypełnienia czy też ich kwalifikacjami (wyr. SN z 19 lutego 2008 r.). W związku z czym różnicowanie ze względu na to, czy dany pracownik będzie lub nie będzie przejęty przez nowego pracodawcę, nie stanowi naruszenia zasady niedyskryminacji (wyr. SN z 28 maja 2008 r., I PK 259/07). Nie stanowią również naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu działania podejmowane przez określony czas, mające na celu wyrównywanie szans wszystkich lub znacznej liczby pracowników wyróżnionych z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 183a § 1, przez zmniejszenie na korzyść takich pracowników faktycznych nierówności, w zakresie określonym w tym przepisie. Ponadto, warto przytoczyć w tym miejscu wyrok Sądu Najwyższego, zgodnie z którym osiągnięcie wieku emerytalnego stanowi usprawiedliwione społecznie kryterium doboru pracowników do zwolnienia z pracy i w związku z tym nie może być uznane za kryterium dyskryminujące określoną grupę pracowników (wyr. SN z 14 stycznia 2008 r., II PK 102/07).
Reasumując, równe traktowanie pracowników jest wyrazem niedyskryminacji, jednak nie każdy przypadek nierównego traktowania będzie równoznaczny z dyskryminacją. Nie można postawić zarzutu braku równego traktowania, gdy niejednakowe traktowanie jest uzasadnione obiektywnie.
Potrzebujesz porady prawnej?
Zasada równego traktowania w zatrudnieniu
Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest zasada równego traktowania w zatrudnieniu. W związku z dostosowywaniem prawa polskiego do wymogów prawa Unii Europejskiej, zasada równego traktowania ze względu na płeć została rozszerzona na inne jeszcze kryteria. Co oznacza zasada równego traktowania (...)
Zasada równych praw z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków należy do podstawowych zasad prawa pracy. Kodeks pracy zakazuje również wszelkiej dyskryminacji w zatrudnieniu. Przesłanki dyskryminacji w pracy Polski Kodeks pracy zawiera (...)
Zakaz jakiejkolwiek dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na wiek i niepełnosprawność
Powszechnie obowiązujące rozwiązania prawne dotyczące zakazu jakiejkolwiek dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na wiek i niepełnosprawność Zakres dyskryminacji w stosunkach pracy jest elementem szeroko pojmowanego zakazu dyskryminowania obywateli, który znajduje wyraz już (...)
Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe może stanowić zakazaną dyskryminację kobiet
Niektórym kategoriom urzędników w Niemczech może przysługiwać wynagrodzenie za godziny nadliczbowe zamiast rekompensaty w postaci dodatkowego czasu wolnego. Według przepisów niemieckich wynagrodzenie za godziny nadliczbowe jest jednak niższe od wynagrodzenia za czas pracy w ramach pensji zasadniczej. (...)
Równość traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia
Problematyka równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do zatrudnienia, szkolenia zawodowego, awansu zawodowego i warunków pracy jest uregulowana w Dyrektywie nr 207 z dnia 9 lutego 1976 r. (OJ Nr L 39/1976 r.). Co to jest zasada równego traktowania?Dyrektywa ustala (...)
I znowu zmiany w prawie pracy. Co zmieniło się z dniem 1 stycznia 2004 r. w kodeksie pracy?
O tym, że regulacje dotyczące tzw. zwolnień grupowych miały się zmienić z dniem 1 stycznia 2004 r. jest głośno już od dość dawna, toteż wieść ta nie wywołuje w nas zaskoczenia. Jednak o tym, że kodeks pracy zostanie po raz kolejny zmieniony nikt chyba nawet nie pomyślał, tym bardziej, (...)
Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej - zasady
Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w UE W Unii Europejskiej każdy może swobodnie podróżować, studiować, mieszkać i pracować. Jednak każde państwo ma swoje prawo i często krajowe przepisy znacznie różnią się od tych stanowionych u sąsiada. Od ponad (...)
7 sierpnia 2008 r. Rzecznik Praw Obywatelskich wystąpił do Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania w związku z projektem ustawy o równym traktowaniu. Oto treść tego wystąpienia:"W odpowiedzi na pismo z dnia 23 lipca 2008 r. (ozn. SER-10-2(l)/2008) w sprawie (...)
Nabycie prawa do emerytury nie uzasadnia wypowiedzenia
Ze względu na rozbieżność w orzeczeniach Sądu Najwyższego Rzecznik Praw Obywatelskich skierował do SN wniosek o podjęcie uchwały zawierającej odpowiedź na następujące pytanie prawne: "Czy osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury może stanowić wyłączną przesłankę (...)
Nowi sędziowie Sądu Najwyższego powołani
Prezydent powołał nowych sędziów Sądu Najwyższego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda wręczył 10 października 2018 r. w Pałacu Prezydenckim akty powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego. Do Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych (...)
Zachęcanie pracowników do nierównego traktowania jest dyskryminacją
Prawo wspólnotowe zakazuje działań odwetowych wobec osób, które zdecydowały się dochodzić swoich praw naruszonych nierównym traktowaniem - zwraca uwagę specjalista w Departamencie Prawnym Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Krzysztof Śmiszek. Klasycznym przykładem będzie tu sytuacja, w której (...)
Przetwarzanie danych przy rekrutacji pracowników a RODO
Jak potencjalni pracodawcy powinni przetwarzać dane osobowe kandydatów do pracy zgodnie z RODO, czyli ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych? Jakie dane kandydatów mogą pozyskiwać i jak długo mogą je przetwarzać? Rekrutacja po nowemu 25 maja 2018 roku we wszystkich (...)
Jak orzeka się o niepełnosprawności?
Kiedy występuje niepelnosprawność? Zgodnie z przepisami ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia (...)
Czym zajmuje się Rada Europy? Rada Europy powstała w 1949 roku. Jest to międzyrządowa organizacja, która stawia sobie za cel: osiągnięcie większej jedności między państwami członkowskimi, ochronę i upowszechnianie praw człowieka, pluralizmu demokratycznego i rządów (...)
Jak najkorzystniej zatrudnić nianię?
Kim jest niania i kto ją zatrudnia? Niania sprawuje opiekę indywidualną, co oznacza, że opiekuje się tylko jednym dzieckiem bądź rodzeństwem, w pełni uwzględniając potrzeby każdego z nich. Dzięki temu dzieci są nie tylko bezpieczne, ale też rozwijają się psychofizycznie w warunkach (...)
Sprawdź jakie masz prawa w pracy za granicą
1 maja 2004 r. Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. Od tego dnia Polacy zatrudnieni w krajach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (czyli w Islandii, Lichtensteinie i Norwegii) objęci zostali ochroną, jaką gwarantuje koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego. (...)
Dyskryminacja pracownika - matki niepełnosprawnego dziecka
Czy dyrektywa zakazująca dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność chroni pełnosprawną matkę z tego tylko powodu, że ma kalekie dziecko – zastanawia się starszy specjalista w Departamencie Prawnym Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (...)Z niej samej wynika wprost, że chroni osoby (...)
Tymczasowe zatrudnianie pracowników
Możliwe jest na terenie RP zatrudnianie pracowników tymczasowych przez pracodawcę będącego agencją pracy tymczasowej. Tego właśnie dotyczy ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. Nadto dotyczy ona także zasad kierowania tych pracowników i osób niebędących (...)
Sprawa drukarza i fundacji LGBT
SN oddalił kasację w sprawie drukarza, który odmówił wydruku plakatu dla fundacji LGBT 14 czerwca 2018 r. Sąd Najwyższy oddalił kasację Prokuratora Generalnego w sprawie łódzkiego drukarza, który odmówił wydruku materiałów promocyjnych dla fundacji (...)
Realizacja uprawnień pracowniczych będzie ławiejsza?
Czego dotyczy prezydencki projekt ustawy wspierający pracowników? Prezydent RP Andrzej Duda skierował do Sejmu RP projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Celem inicjatywy ustawodawczej Prezydenta RP jest wprowadzenie zmian ułatwiających (...)
