Wyższe świadczenia dla bohaterów opozycji antykomunistycznej

14.8.2020

Wyższe emerytury i renty dla opozycjonistów z czasów PRL. Sejm RP uchwalił ustawę

Do 2400 zł podniesione zostaną emerytury działaczy opozycji antykomunistycznej i represjonowanych z powodów politycznych w okresie PRL-u dzięki świadczeniu wyrównawczemu. Sejm w piątek przyjął projekt ustawy w tej sprawie.

Specjalne świadczenie wyrównawcze dla działaczy opozycji antykomunistycznej i osób represjonowanych z powodów politycznych – to główna zmiana wprowadzona do projektu ustawy przyjętego przez rząd. Dzięki niej osoby zaangażowane w walkę o niepodległość i suwerenność Polski w latach 1956-1989, których emerytura lub renta jest niższa niż 2400 zł, będą mogły liczyć na comiesięczne wyrównanie. Oprócz tego projekt przewiduje również inne udogodnienia, takie jak niższe ceny biletów komunikacji miejskiej i PKP.

W latach 1956 – 1989 Polacy, którzy walczyli z reżimem komunistycznym, byli poddawani licznym represjom i szykanom. Aresztowania, internowanie, karne wcielenia do wojska, uniemożliwienie podjęcia pracy czy degradowanie na niższe stanowiska służbowe – to tylko niektóre działania podejmowane przez ówczesne władze w stosunku do działaczy opozycji antykomunistycznej. Represje miały negatywny wpływ na ich sytuację materialną – nie tylko w okresie ich stosowania, ale również i dziś. Rząd postanawia naprawić te krzywdy.

- Naszym wielkim obowiązkiem jest zapewnić godne warunki życia ludziom walczącym w latach 1956 – 1989 o naszą wolność i niepodległość. Bez ich poświęcenia nie byłoby tej Polski, którą znamy i w której obecnie żyjemy. To nasi bohaterowie. Przygotowane przez nas świadczenie wyrównawcze to wyraz uznania dla wielkich postaci opozycji antykomunistycznej. Wreszcie możemy zacząć spłacać dług, jaki wobec nich mamy. Dług, którego jednak nie sposób spłacić do końca – powiedział premier Mateusz Morawiecki.

- "Rozwiązania proponowane w projekcie ustawy zrodziły się z przekonania, że koniecznie należą się częściowe zadośćuczynienie za krzywdy doznane ze strony reżimu komunistycznego dla osób, które swoim poświęceniem przyczyniły się do obalenia ustroju totalitarnego oraz odrodzenia niepodległego i demokratycznego państwa polskiego" – mówił w Sejmie wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Stanisław Szwed. Podkreślił przy tym, że przyznanie tych uprawnień działaczom opozycji oraz represjonowanym z powodów politycznych jest kolejnym działaniem wspierającym osoby walczące o niepodległość Polski w latach 1939–1989.

Wyższa minimalna emerytura i renta oraz pakiet dodatkowych zmian

Rekompensata za PRL: świadczenia wyrównawcze

Zmiany do ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz niektórych innych ustaw przyjęte przez Radę Ministrów to rozwiązanie, które będzie częściowo rekompensowało ekonomiczne skutki, których te osoby doznały w okresie PRL.

Nowe przepisy zawarte w projekcie dotyczą specjalnego świadczenia wyrównawczego dla osób walczących o niepodległość i suwerenność Polski w latach 1956 – 1989.

Wspomożenie bohaterów podziemia antykomunistycznego

Komu będzie przysługiwało dodatkowe świadczenie? Wszystkim osobom, które mają potwierdzony status działacza opozycji lub osoby represjonowanej z powodów politycznych i których emerytura lub renta wynosi mniej niż 2400 zł. Obecnie żyje kilkanaście tysięcy osób, którym Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych potwierdził taki status. Z tego kilka tysięcy osób ma emeryturę poniżej 2400 zł.

Tańsze o połowę bilety komunikacji miejskiej i PKP

Projekt ustawy przewiduje również ulgi na zakup biletów komunikacji miejskiej czy PKP. Osoby z potwierdzonym statusem działacza opozycji lub osoby represjonowanej zapłacą 50 proc. mniej za przejazdy środkami komunikacji miejskiej. Natomiast 51 proc. ulga będzie przysługiwała na przejazdy autobusami i pociągami relacji międzymiastowej.

Szansa dla osób bez ubezpieczenia

Z projektu ustawy wynika, że Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych będzie mógł zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego działaczy opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane, którzy nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu w Polsce lub nie pobierają emerytury lub renty i opłacać za nich składki.

Działacze antykomunistyczni jak kombatanci wojenni już od 3 lat

Specjalne świadczenie wyrównawcze to kolejny krok w przywracaniu godności dawnym działaczom opozycji antykomunistycznej. Trzy lata temu zostali oni zrównani w uprawnieniach z weteranami walk o niepodległość z lat 1939-1956. Otrzymują tak jak kombatanci wojenni dożywotnie comiesięczne świadczenie pieniężne.

Oprócz tego z Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych mogą także:

otrzymać finansową pomoc doraźną lub okresową,
skorzystać z dofinansowania leczenia uzdrowiskowego,
korzystać na preferencyjnych zasadach z państwowej opieki medycznej.

Podwyżka świadczeń

Według nowych przepisów, każda osoba mająca status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych, której świadczenie emerytalne lub rentowe jest niższe niż 2400 zł, będzie miała prawo do świadczenia wyrównawczego. Będzie ono częściowo rekompensowało ekonomiczne skutki doznanych w okresie PRL represji.

Kwota ta będzie corocznie waloryzowana. Świadczenie będzie przyznawane na wniosek osoby uprawnionej i będzie wypłacane razem z emeryturą lub rentą.

Ulgi

Oprócz podwyżki świadczeń emerytalno-rentowych, osobom tym przysługiwać będzie również ulga taryfowa w wysokości 50 proc. przy przejazdach w komunikacji miejskiej oraz 51 proc. na przejazdy w komunikacji krajowej określonymi środkami publicznego transportu zbiorowego. - Jeżeli są takie uprawnienia wydawane przez samorządy, to one dalej będą mogły być przyznawane na tych samych zasadach. Tutaj wprowadzamy działania obligatoryjne, w przypadku samorządów są to działania fakultatywne – wyjaśnia wiceminister Szwed.

W ustawie zapisano również, że Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego i opłaca składki za tych działaczy opozycji antykomunistycznej i osób represjonowanych z powodów politycznych, które nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu lub nie pobierają emerytury lub renty, co stanowi tytuł do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Kolejną kwestią jest umożliwienie szefowi Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych zgłaszanie do ubezpieczenia zdrowotnego i opłacania składek za działaczy opozycji antykomunistycznej, osoby represjonowane z powodów politycznych, które nie podlegają ubezpieczeniu społecznemu lub nie pobierają emerytury i renty.

Projekt ustawy był konsultowany z przedstawicielami środowisk Działaczy Opozycji Antykomunistycznej oraz Osób Represjonowanych z Powodów Politycznych.

Wsparcie dla ponad 9 tys. osób

Ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia. Szacuje się, że łączny koszt projektu wyniesie rocznie ok. 60,93-61,93 mln zł. Świadczenie wyrównawcze wraz z odsetkami za opóźnienie finansowane będzie ze środków budżetu państwa.

Obecnie w przypadku ok. 12,7 tys. osób, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych potwierdził status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. Szacuje się, że prawo do świadczeń emerytalnych uzyskało ok. 9,5 tys. z nich, z czego ok. 5,5 tys. pobiera świadczenie w wysokości niższej niż 2400 zł.

Ile to będzie kosztowało?

– "Z naszych szacunków wynika, że łączne koszty projektu wynosiłyby rocznie ok. 60,93 – 61,93 mln zł" – poinformowała minister Marlena Maląg.

Szczegółowy podział wygląda następująco:

roczny koszt ustawy w pierwszych 12 miesiącach jej obowiązywania z tytułu świadczenia wyrównawczego – 59,4 mln zł,
1–2 mln zł z tytułu rekompensaty przewoźnikom udzielanych ulg przejazdowych,
0,5 mln zł z tytułu przyznawania dotacji organizacjom pozarządowym realizującym zadania opiekuńcze na rzecz działaczy opozycji,
0,025 mln zł z tytułu opłacania składek ubezpieczenia zdrowotnego za niektórych działaczy opozycji.

Proponuje się, aby ustawa weszła w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, ale szefowa MRPiPS zapewnia, że rządowi zależy, by przepisy weszły w życie możliwie szybko, „najlepiej tuż po rocznicy wydarzeń sierpniowych 1980 r.”. Świadczenie wyrównawcze finansowane będzie ze środków budżetu państwa.

Obecnie w przypadku ok. 12,7 tys. osób, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych potwierdził status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. Szacuje się, że prawo do świadczeń emerytalnych uzyskało ok. 9,4 tys. z nich, z czego ok. 5,5 tys. pobiera świadczenie w wysokości niższej niż 2400 zł.

Pliki do pobrania: