Niekorzystna interpretacja podatkowa – jak ją zmienić?

28.9.2011

Nie ma chyba przesady w stwierdzeniu, że system prawa podatkowego jest najbardziej skomplikowanym i najbardziej dynamicznie zmieniającym się obszarem prawa. Charakteryzuje się również tym, że dotyka każdego człowieka niezależnie od jego woli, Chcąc uniknąć kłopotów, podatnik zmuszony jest do ,przynajmniej podstawowego, się z nim zapoznania. Złożoność rzeczywistości sprawia jednak, że nie zawsze jest to możliwe - wtedy konieczna staje sie pomoc Państwa. Przybierać może ona różnorakie formy, m.in. formę interpretacji indywidualnej.

Czym jest interpretacja indywidualna?

Interpretacja indywidualna jest to sposób na uzyskanie urzędowej wykładni podatkowej w konkretnej, jednostkowej sprawie. Jak stanowi bowiem art.14 Ordynacji Podatkowej (dalej OrdP) minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego .

Jak wynika z cytowanego przepisu o tę interpretację może wystąpić każdy zainteresowany, zakres podmiotowy jest tu więc ustalony bardzo szeroko, mieści się w nim zarówno podatnik jak i osoba która np. dopiero zastanawia się nad rozpoczęciem działalności gospodarczej.

Oranem uprawnionym do wydawania takich interpretacji jest natomiast Minister Finansów. Nie robi tego jednak osobiście, lecz w jego imieniu zajmują się tym izby skarbowe w :Bydgoszczy, Katowicach, Łodzi, Poznaniu i Warszawie. Ich właściwość ustala się według miejsca zamieszkania albo położenia siedziby wnioskodawcy.

Pisemny wniosek, o którym mowa w cytowanym przepisie, wysyła się na adres Biura Krajowej Informacji Podatkowej podległego danej izbie skarbowej. Mieszczą się one w: Toruniu, Bielsku- Białej, Piotrkowie Trybunalskim, Lesznie i Płocku.

Warto przy tym pamiętać, iż rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji, urzędnicy nie wyjaśniają stanu prawnego, tak jak to jest w postępowaniu podatkowym, lecz dokonują oceny stanu faktycznego, przedstawionego przez podatnika. Ogólne zasady postępowania(m.in. zasada zaufania do działania organów administracji publicznej) wymagają jedynie, aby Wnioskodawca, jeśli przedstawiony przez niego opis sytuacji nie zawiera wszystkich okoliczności niezbędnych do zajęcia stanowiska w kwestii prawidłowej wykładni, został wezwany do uzupełnienia braków wniosku

Zgodnie z art. 14c OrdP § 1 interpretacja indywidualna zawiera ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Może się zdarzyć, że urzędnicy odstąpią od sporządzenia uzasadnienia prawnego - stanie się tak w przypadku uznania poglądu wnioskodawcy za w pełni zasadny.

Sporządzenia takie uzasadnienia jest za to obligatoryjne w sytuacji, gdy ten pogląd zostanie oceniony negatywnie. W tym przypadku urzędnicy powinni zawrzeć w wydanym przez siebie akcie :wskazanie prawidłowego stanowiska, jego wyjaśnienie oraz pouczenie o prawie wniesienia skargi do sądu administracyjnego.

Jak wynika z powyższego, niezadowolonemu podatnikowi przysługują więc pewne środki odwoławcze na drodze postępowania sadowo – administracyjnego. By z nich skutecznie skorzystać należy postępować wedle, określonej w przepisach, procedury.

Krok pierwszy – wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.

Zgodnie z art.3.2 pkt.4a prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi(dalej PpostSA ) interpretacja może być przedmiotem skargi do sądu administracyjnego. Ponieważ nie przysługuje na nią żaden inny środek zaskarżenia, który mógłby być wykorzystany, skarga musi zostać poprzedzona wezwaniem do usunięcia naruszenia prawa. Zgodnie bowiem z art.52.3 PpostSA, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa.

Wezwanie to należy wnieść w ciągu 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności. Okres ten liczy się, zasadniczo, od dnia doręczenia interpretacji Wnioskodawcy. Kwestia charakteru tego terminu, a co za tym idzie możliwości jego przywrócenia jest dyskutowana w doktrynie i orzecznictwie. Korzystną dla podatnika wersje przedstawił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 3. Marca 2011 roku(sygn. I FPS 5/10), w którym stwierdził, iż termin ten jest terminem procesowym, a co za tym idzie może zostać przywrócony na zasadach określonych w art. 162 oraz 163 OrdP. Zgodnie z tymi przepisami, w razie uchybienia terminu można go przywrócić na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni on, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Jeśli ta przesłanka zachodzi, podanie o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin.

Nie jest odosobniony jednakże pogląd, wedle którego, termin ten jest terminem prawa materialnego i jako taki nie podlega przywróceniu. Jego upływ wyłączałby więc ,w takim razie, możliwość zaskarżenia aktu lub czynności do sądu administracyjnego(por. post. NSA z 14.5.2009 r., II GSK 969/08 ).

Ciężko przewidzieć, jak ten doktrynalny problem zostałby rozstrzygnięty w konkretnej sytuacji, tak więc najskuteczniejszym sposobem oszczędzenia sobie niepotrzebnych nerwów jest zachowanie ostrożności i przypilnowanie biegu terminu.

Krok drugi – wniesienie skargi do sądu administracyjnego.

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa. Termin ten może być więc liczony w różny sposób, w zależności od postawy organy, do którego zostało skierowane wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Kwestie jego przywrócenia regulują art. 86 i 87 Ppost SA, które stanowią, iż sąd może, na wniosek strony , postanowić o jego przywróceniu, jeśli jego uchybienie nastąpiło nie z winy strony.

Skargę należy wnieść za pośrednictwem izby skargowej, która wydała interpretację, będąca przedmiotem sporu(konieczne są 2 egzemplarze).Musi ona spełniać zadość wymogom formalnym, którym podlega każde pismo w postępowaniu sadowym, tzn. zawierać:

oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników;
oznaczenie rodzaju pisma(czyli wskazanie że jest to skarga)
osnowę wniosku lub oświadczenia;
podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
wymienienie załączników, a także dodatkowo:

wskazanie zaskarżonego aktu
oznaczenie organu, którego działania skarga dotyczy;
określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego(w ramach osnowy wniosku).

Skargę izba skargowa przekazuje skargę sądowi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w terminie trzydziestu dni od dnia jej wniesienia(pod groźbą grzywny).

O losie skargi rozstrzyga wojewódzki sąd administracyjny właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę skarżącego.

Czy istnieje możliwość zmiany interpretacji indywidualnej z urzędu?

Do zmiany interpretacji podatkowej nie zawsze konieczna jest inicjatywa podatnika. W określonych okolicznościach Minister Finansów może sam uznać, że należy ją wyeliminować z obrotu prawnego. Uprawnienie to daje mu art. 14e OrdP, który stanowi, że minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Oczywiście, w takiej sytuacji, konieczne jest powiadomienie podmiotu, na którego wniosek ta interpretacja została wydana(mowa o tym w ustępie drugim cytowanego wcześniej przepisu).

Interpretację po takiej zmianie należy traktować jako nową, w związku, z tym przysługuje na nią skarga zgodnie z procedurą opisaną wcześniej. Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa należy jednak, skierować do Ministra Finansów, a skargę złożyć za jego pośrednictwem.

Tomasz Schwertner

e-prawnik.pl