14.6.2022

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

14 czerwca br. prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw.

Podpisana ustawa obniża PIT z 17% do 12%. dla podatników na skali, a przedsiębiorcom na podatku liniowym, ryczałcie i karcie podatkowej pozwala na rozliczenie części składek zdrowotnych w podatku dochodowym. Bez zmian pozostają korzystne rozwiązania, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2022 r., w tym m.in. wyższa kwota wolna (30 tys. zł) i wyższy próg podatkowy (120 tys. zł). Przepisy wejdą w życie 1 lipca 2022 r.

- "Ustawa upraszcza i stabilizuje system podatkowy. Zmiany były poprzedzone szerokimi konsultacjami z organizacjami księgowych, doradców podatkowych, ekspertami, przedstawicielami biznesu i z dostawcami oprogramowania kadrowo-płacowego. Zmiany, które wejdą  w życie od 1 lipca br., będą dotyczyły rozliczenia za cały 2022 rok. Natomiast w zaliczkach na podatek dochodowy, które co miesiąc potrącane są z naszych zarobków, odczujemy już od 1 lipca br.  Co istotne, pozostawiamy  wszystko to, co dobre, czyli 30 tys. zł kwoty wolnej od podatku i próg podatkowy na poziomie 120 tys. zł rocznie dla niższej 12 proc. stawki PIT. Do tego dochodzi cały wachlarz rozwiązań prorodzinnych" – mówił wiceminister finansów Artur Soboń.

Ustawa pozostawiła bez zmian korzystne rozwiązania, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2022 r.

Zmiany przewidziane w ustawie z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw

Ustawa wprowadza zmiany w: ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, ustawie z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustawie z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim, ustawie z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, ustawie z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

Zgodnie z treścią uzasadnienia głównym celem ustawy jest ulepszenie i uproszczenie systemu podatkowego. Nowe regulacje mają także zapewnić stabilność systemu na kolejne lata. Rezultatem wprowadzonych zmian ma być polepszenie sytuacji zarówno pracowników etatowych, których źródłem przychodów jest stosunek pracy, jak również osób osiągających przychody z tytułu umów cywilnoprawnych, kontraktów oraz innych rodzajów umów.

Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych

Preferencje prorodzinne

Ustawa przywraca preferencyjne rozliczenie osób samotnie wychowujących dzieci na zasadach sprzed 2022 r. Z podwójnej kwoty wolnej (60 tys. zł) korzystać będą wszyscy samotni rodzice.

Zwiększony został limit kwoty dochodów dziecka, który warunkuje skorzystanie z preferencji podatkowych przez rodziców (z 3089 zł do 16 061,28 zł w 2022 r.), a renta rodzinna rozdzielona została od dochodów rodzica, dzięki czemu dziecko skorzysta z „własnej” kwoty wolnej.

W wyniku wprowadzonych zmian nie będzie pobierana składka zdrowotna od renty małoletnich dzieci oraz od wynagrodzenia osób powołanych do realizacji obowiązków społecznych lub obywatelskich – do 6000 zł wynagrodzenia rocznie.

Preferencje dla osób samotnie wychowujących dzieci

Pierwsza grupa zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy preferencji podatkowych dla osób samotnie wychowujących dzieci. W drodze ustawy „Polski Ład” uchylono obowiązujące od 1 stycznia 1993 r. przepisy, które statuowały podstawę prawną do rozliczenia się przez podatnika będącego osobą samotnie wychowującą dziecko lub dzieci z tym dzieckiem (dziećmi). W miejsce tej preferencji ustawa „Polski Ład” wprowadziła nową ulgę podatkową adresowaną do osób samotnie wychowujących dzieci (podatnicy mieli prawo do odliczenia od podatku kwoty 1500 zł). Przedłożona ustawa uchyla przepis uprawniający osoby samotnie wychowujące dzieci do pomniejszenia podatku o kwotę 1500 zł, a jednocześnie przywraca preferencję w postaci wspólnego rozliczania się tej kategorii podatników z dziećmi.

Opodatkowanie dochodów małoletnich dzieci

W myśl obowiązujących przepisów dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, podlegające opodatkowaniu na terytorium RP, co do zasady, dolicza się do dochodów rodziców. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z małżonków. Powyższy sposób rozliczania nie znajduje zastosowania w odniesieniu do dochodów dzieci z: pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku. W odniesieniu do tych dochodów małoletnim dzieciom przysługuje status odrębnego podatnika. W drodze przedłożonej ustawy katalog dochodów dziecka, które nie podlegają doliczeniu do dochodów rodziców rozszerzono o rentę rodzinną. Oznacza to, że także w tym przypadku do dochodów małoletniego będzie miała zastosowanie odrębna kwota wolna od podatku.

Zmiany w zakresie stawek podatkowych, tzw. ulga dla kasy średniej (likwidacja ulgi dla klasy średniej), hipotetyczny podatek dochodowy

Obniżenie stawki PIT z 17% na 12% umożliwia likwidację tzw. ulgi dla klasy średniej. Tak więc, w drodze przedstawionej ustawy stawka stosowania w pierwszym przedziale skali progresywnej zostaje obniżona z 17% do 12%.

Jednocześnie ustawa uchyla przepisy dotyczące tzw. ulgi dla klasy średniej. Należy podkreślić, że opodatkowanie według zmienionej stawki ma dotyczyć dochodów uzyskanych w roku 2022. Ponieważ nie można wykluczyć wyjątkowej sytuacji, w której obliczenie podatku zgodnie z przepisami wprowadzonymi w drodze ustawy „Polski Ład” byłoby bardziej korzystne dla podatnika niż zastosowanie stawki 12%, a same zmiany wchodzą w życie w trakcie roku podatkowego, ustawa wprowadza konstrukcję tzw. hipotetycznego podatku należnego za rok 2022. Hipotetyczny podatek należny za 2022 r. będzie obliczany od dochodów uzyskanych w 2022 r. zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu nadanym nowelizacją, przy czym przy jego obliczaniu będzie się uwzględniać tzw. ulgę dla klasy średniej oraz skalę podatkową obowiązującą w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r. Jeśli podatek należny za 2022 r. będzie wyższy od hipotetycznego podatku należnego za ten rok, właściwy naczelnik urzędu skarbowego zwróci podatnikowi kwotę tej różnicy. Hipotetyczny podatek należny wyklucza sytuację w której podatnik mógłby stracić na zmianach wprowadzonych w trakcie roku podatkowego. Konstrukcja hipotetycznego podatku należnego będzie miała zastosowanie do tych podatników, którzy w 2022 r. uzyskali przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej, w wysokości od 68 412 zł do 133 692 zł.

Kwota wolna od podatku pozostaje na poziomie 30 tys. zł, a próg podatkowy na poziomie 120 tys. zł.

Ustawa daje również możliwość ponownego wyboru rozliczenia na skali podatkowej przez tych przedsiębiorców, którzy wybrali podatek liniowy lub ryczałt.

Zmiany w zakresie przepisów normujących tzw. ulgę na zabytki

Ze względu na wadliwość obecnie obowiązujących rozwiązań przedłożona ustawa uchyla przepis statuujący podstawę prawną do pomniejszenia podstawy obliczenia podatku o wydatki poniesione na zakup zabytku. Druga modyfikacja polega na wprowadzeniu zastrzeżenia, iż w przypadku odliczenia wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków, prawo do pomniejszenia podstawy obliczenia podatku przysługuje pod warunkiem, że po poniesieniu takich wydatków podatnik uzyskał zaświadczenie wojewódzkiego konserwatora zabytków potwierdzające wykonanie prac lub robót. Uchylono przepisy przewidujące ulgę podatkową w przypadku wydatków na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku nieruchomym wpisanym do ewidencji zabytków. Do wydatków poniesionych na zabytki do dnia 31 grudnia 2022 r. będą miały zastosowanie przepisy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r.

Zmiana zasad stosowania przez płatników kwoty zmniejszającej podatek - kwota wolna u kilku pracodawców i przy umowach zlecenia

Nowe regulacje rozwiązują  problem podatników mających kilka różnych źródeł dochodu równocześnie. Chodzi o osoby, które mają np. kilka umów o pracę albo łączą pracę z emeryturą. Po zmianach, od 1 stycznia 2023 r. będą one mogły upoważnić nawet trzech płatników (pracodawców, zleceniodawców, ZUS) do zmniejszania zaliczek na PIT (o kwotę 3,6 tys. zł). W przypadku jednej umowy/świadczenia kwota zmniejszająca podatek wyniesie 300 zł miesięcznie, przy dwóch – po 150 zł, a przy trzech – po 100 zł.

Od 1 stycznia 2023 r. kwota wolna będzie uwzględniana także w rozliczeniu miesięcznym przy umowach zlecenia.

W obowiązującym stanie prawnym płatnicy przy poborze zaliczek na podatek pomniejszają te zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Zmniejszenie to stosowane jest z mocy ustawy lub na wniosek (oświadczenie) podatnika składany płatnikowi. Ponieważ zasadą jest, że zmniejszenie może stosować tylko jeden płatnik to w przypadku kilku stosunków pracy podatnik może wskazać do stosowania zmniejszenia tylko jednego płatnika. Na skutek zmian wprowadzonych w drodze przedłożonej ustawy podatnik, zamiast jednego, będzie mógł wskazać do trzech płatników, którzy mogą zastosować kwotę zmniejszającą podatek. W przypadku uzyskiwania w danym miesiącu przychodów od więcej niż jednego płatnika, podatnik będzie mógł złożyć oświadczenie o stosowanie pomniejszenia, jeżeli łączna kwota pomniejszenia stosowana przez wszystkich płatników w tym miesiącu nie przekracza kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek oraz w roku podatkowym podatnik za pośrednictwem płatnika nie skorzystał w pełnej wysokości z pomniejszenia kwoty zmniejszającej podatek, w tym również gdy złożył wniosek o niepobieranie zaliczek w danym roku podatkowym. W oświadczeniu o stosowaniu pomniejszenia podatnik będzie wykazywać, że płatnik jest uprawniony do pomniejszenia zaliczki o kwotę stanowiącą: 1/12, 1/24 albo 1/36 kwoty zmniejszającej podatek. Jeżeli podatnik złoży płatnikowi oświadczenie lub wniosek mające wpływ na obliczanie zaliczki, płatnik będzie obowiązany uwzględnić to oświadczenie lub ten wniosek najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał, a w przypadku płatnika będącego organem rentowym – najpóźniej od drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym je otrzymał.

Powyższe zasady będą mogły być stosowane w przypadku podatników, którzy osiągają również przychody z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej i obowiązanych do samodzielnego obliczania zaliczek na podatek.

"#NiskiePodatki" to również m.in. fakultatywny wzór PIT-2, w którym zawierać się będą oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki.

Modyfikacja katalogu przychodów w PIT i CIT

Ustawa wyłącza z katalogu przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w podatku dochodowym od osób prawnych otrzymane od Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych środki finansowe na podstawie art. 33b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 573, z późn. zm.).

Modyfikacja zwolnień podmiotowo-przedmiotowych

W myśl obowiązujących regulacji prawo skorzystania ze zwolnienia od podatku, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł, przysługuje:

• podatnikom do ukończenia 26. roku życia,
• podatnikom, którzy przenieśli miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – w czterech kolejno po sobie następujących latach podatkowych, licząc od początku roku, w którym podatnik przeniósł to miejsce zamieszkania, albo od początku roku następnego,
• podatnikom, którzy w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci wykonywali władzę rodzicielską, pełnili funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nimi zamieszkiwało, lub sprawowali funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą, a w przypadku pełnoletnich uczących się dzieci – wykonywali ciążący na nich obowiązek alimentacyjny albo sprawowali funkcję rodziny zastępczej.

W drodze przedłożonej ustawy katalog przychodów podlegających wskazanemu zwolnieniu podlega rozszerzeniu o przychody z zasiłku macierzyńskiego.

Odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne w podatku liniowym

Dla niektórych przedsiębiorców (niekorzystających z obniżonej stawki PIT) wprowadzone zostało odliczenie części składki zdrowotnej od podstawy opodatkowania.

Zgodnie z ustawą przedsiębiorcy na podatku liniowym, ryczałcie i karcie podatkowej będą mogli rozliczyć w podatku dochodowym zapłacone składki zdrowotne do określonego limitu. W przypadku liniowców limit wyniesie 8,7 tys. zł (pomniejszenie dochodu). Dla ryczałtowców będzie to 50% zapłaconych składek zdrowotnych (pomniejszenie przychodu). Natomiast dla podatników na karcie – 19 proc. zapłaconej składki (pomniejszenie podatku).

W myśl nowych przepisów podatnicy rozliczający podatek dochodowy w formie tzw. podatku liniowego będą mogli pomniejszyć podstawę obliczenia podatku o składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłacone w roku podatkowym (na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych) z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej oraz za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym podatkiem liniowym. Łączna wysokość odliczenia nie będzie mogła przekroczyć w roku podatkowym kwoty 8700 zł. Możliwość odliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie także uwzględniana przy ustalaniu podstawy obliczania daniny solidarnościowej.

Przekazanie 1% podatku dochodowego - OPP z 1,5%

Podpisana ustawa podnosi również wysokość procentową podatku przekazywanego na rzecz organizacji pożytku publicznego z 1 proc. do 1,5%. Zwiększa więc ułamek należnego podatku, który podatnik będzie mógł przekazać na rzecz wybranej przez siebie organizacji pożytku publicznego z 1% do 1,5%.

Ujednolicenie terminów rocznego rozliczenia PIT

Formularze zeznań: PIT-37, PIT-36, PIT-36S, PIT-28, PIT-28S, PIT-36L, PIT-36LS, PIT-39 i PIT-38 będą składane w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia.

Zmiany w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne

W myśl wprowadzonych regulacji podatnik korzystający z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych będzie mógł pomniejszyć kwotę przychodów o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowanej w formie ryczałtu, bądź za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w tej formie. Modyfikacji uległy również terminy płatności ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Ustawa wprowadza także możliwość uwzględnienia kwoty zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku opodatkowania w formie karty podatkowej. Podatek dochodowy opłacany w tej formie, wynikający z decyzji ustalającej jego wysokość, będzie mógł zostać obniżony o kwotę stanowiącą 19% składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym. Ponadto wprowadzono zmiany w zakresie trybu i warunków płatności podatku rozliczanego w formie karty podatkowej oraz obowiązków instrumentalnych podatników.

Zmiany w zakresie pozostałych ustaw dotyczą m.in. uchylenia przepisów normujących tzw. przejściowy ryczałt od dochodów.

Do najważniejszych z nich należy zaliczyć przepisy stanowiące, iż:

• podatnik podatku dochodowego od osób fizycznych stosujący przed dniem wejścia w życie przedłożonej ustawy opodatkowanie podatkiem liniowym będzie mógł wybrać opodatkowanie dochodów osiągniętych w 2022 r. z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach ogólnych;
• podatnik stosujący przed dniem wejścia w życie przedłożonej ustawy opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych będzie mógł wybrać opodatkowanie dochodów osiągniętych w 2022 r. z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach ogólnych;
• podatnik osiągający przychody z tytułu najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze, który w 2022 r. opodatkowywał osiągnięte przychody ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, może opodatkować te przychody na zasadach ogólnych;
• podatnik, który nie złożył oświadczenia na piśmie o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w 2022 r., może złożyć w terminie do dnia 22 sierpnia 2022 r. na piśmie oświadczenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego o rezygnacji z opodatkowania przychodów osiągniętych w okresie od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych na rzecz opodatkowania na zasadach ogólnych;
• w przypadku gdy płatnik pobrał w lipcu 2022 r. zaliczkę na podatek dochodowy na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu z dnia 30 czerwca 2022 r., i nie przekazał tej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego, niezwłocznie zwraca podatnikowi tę część pobranej zaliczki, która przekracza zaliczkę obliczoną na podstawie przepisów w brzmieniu nadanym przedłożoną ustawą;
• przy obliczaniu zaliczki na podatek od dochodów uzyskanych w okresie od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. zamiast stawki 17% stosuje się stawkę 12%; zaliczek nie pomniejsza się o tzw. ulgę dla klasy średniej.

Kto zyska na zmianach – przykłady

Pracownik z wynagrodzeniem:

• 5500 zł zyska w skali roku 1359 zł w porównaniu do 2021 r.  (1198 zł do 2022 r. przed zmianą);
• 10 000 zł zyska w skali roku 2520 zł w porównaniu do 2021 r. (2518 zł do 2022 r. przed zmianą).

Emeryt otrzymujący świadczenie na poziomie:

• 3500 zł zyska w skali roku 1920 zł w porównaniu do 2021 r. (600 zł do 2022 r. przed zmianą);
• 5000 zł zyska w skali roku 1425 zł w porównaniu do 2021 r. (1500 zł do 2022 r. przed zmianą).

Samotny rodzic z dwójką dzieci z wynagrodzeniem:

• 6000 zł zyska w skali roku 4186 zł w porównaniu do 2021 r. ( 3208 zł do 2022 r. przed zmianą);
• 8000 zł zyska w skali roku 3722 zł w porównaniu do 2021 r. (2746 zł do 2022 r. przed zmianą).

Kiedy zmiany wchodzą w życie?

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2022 r., z wyjątkiem:

1. art. 1 pkt 5 i art. 2, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia;
2. art. 8, art. 11 i art. 31–35, które wchodzą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia;
3. art. 1 pkt 3, pkt 7 lit. b, pkt 11, 12, pkt 13 lit. b i c, pkt 19–22, pkt 23 lit. a–h, pkt 24–33, pkt 34 lit. b, pkt 36–40 i 42, art. 3 pkt 2, art. 4, art. 5 pkt 2 lit. a i b i pkt 3, art. 7, art. 10 pkt 7 lit. c w zakresie art. 82 ust. 5 pkt 4, art. 18 ust. 5, art. 19, art. 20, art. 22, art. 24, art. 26, art. 27, art. 29 oraz art. 30, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2023 r.