18.10.2019
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Nowe Prawo zamówień publicznych to ustawa, która kompleksowo reguluje materię zamówień publicznych, ma zwiększyć konkurencyjność na rynku zamówień publicznych i zwiększyć dostęp do rynku zamówień dla małych i średnich przedsiębiorstw, lepiej zarządzać całym procesem zakupowym, zwiększyć rolę współpracy zamawiającego i wykonawcy, usprawnić systemy odwoławcze, system kontroli, pozwolić na identyfikację zamówień strategicznych i tych zamówień, które mają charakter innowacyjny.
Ma ono wejść w życie w 2021 r.
Kierunki zmian
Wzrost innowacyjności polskiej gospodarki – taki ma być jeden z najważniejszych efektów nowego Prawa zamówień publicznych.
Najważniejsze kierunki zmian ujęte w nowym Prawie zamówień publicznych to w szczególności:
- rozwiązania kładące nacisk na lepsze przygotowanie zamówienia;
- wprowadzenie uproszczeń proceduralnych, w szczególności w odniesieniu do zamówień o wartości poniżej progów unijnych;
- zwiększenie konkurencyjności i dostępu do rynku zamówień;
- zrównoważenie pozycji zamawiających i wykonawców;
- większa transparentność postępowań;
- zaproponowanie mechanizmu pozasądowego rozwiązywania sporów;
- zmiany dotyczące umów o zamówienia publiczne, w tym regulacja kwestii waloryzacji kontraktów.
Ustawa – Prawo zamówień publicznych ma zwiększyć konkurencyjność na rynku zamówień publicznych, dostęp do rynku zamówień dla małych i średnich przedsiębiorstw i rolę współpracy zamawiającego i wykonawcy, umożliwić lepsze zarządzanie całym procesem zakupowym, usprawnić systemy odwoławcze i kontroli, pozwolić na identyfikację zamówień strategicznych i tych o charakterze innowacyjnym.
Nowe prawo zamówień publicznych powinno usprawnić procedury udzielania zamówień publicznych szczególnie w postępowaniach o wartości poniżej progów unijnych. Pozwala precyzyjnie określić zasady współdziałania prowadzenia katalogu klauzul zakazanych, jeśli chodzi o treści umowy. Wprowadza też nowe zasady waloryzacji wynagrodzenia, a także obowiązek stosowania zaliczek lub częściowych płatności w umowach powyżej 12 miesięcy. W ustawie zwrócono też uwagę na szczegółowe zasady dotyczące zabezpieczenia należytego wykonania umowy, przewidziano, że zabezpieczenie ustala się w wysokości nieprzekraczającej 5% ceny całkowitej. Dla uproszczenia prowadzenia postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wprowadzono zasadę fakultatywności wadium, stosowaną do wszystkich postępowań prowadzonych na mocy ustawy.
Zmieniono również zbiór rozwiązań w procedurach konkursowych. Wzmocniono rolę prezesa Urzędu Zamówień Publicznych w przygotowaniu i propagowaniu dobrych praktyk, które będą wspierały zamawiających.
– "Podpisanie przez prezydenta nowego PZP to bardzo dobra wiadomość dla polskich przedsiębiorców i polskiej gospodarki, a dla mojego resortu - powód do satysfakcji. Nasza ustawa odpowiada na kluczowe bolączki obecnego systemu. Przewidziana w niej zasada efektywności spowoduje, że zamawiający, zamiast przywiązywać uwagę tylko do najniższej ceny, będą również uwzględniali jakość towarów i usług, czy ich znaczenie dla środowiska. Pozwoli to odnaleźć się na rynku małym przedsiębiorcom, którzy oferują dobre usługi, ale nie są w stanie konkurować niską ceną" – powiedziała minister przedsiębiorczości i technologii Jadwiga Emilewicz.
I kontynuowała: – "Dziś często pojawiają się problemy z rosnącymi cenami materiałów budowlanych, przez co, w trakcie wykonywania umów, wykonawcy muszą ponosić dużo większe koszty niż początkowo zakładali. Skutkuje to czasem zrywaniem kontraktów i zatrzymaniem prac przy ważnych inwestycjach, np. drogowych. Nowe PZP nakazuje zawarcie w umowie mechanizmów, które ochronią firmy przed takimi sytuacjami – jeżeli wzrosną ich koszty, wzrośnie również ich wynagrodzenie. Z kolei jeżeli ceny mocno spadną, wykonawcy także podzielą się zyskiem z zamawiającym".
Wiceminister Marek Niedużak, który nadzorował prace nad projektem, dodał: – "Firmy realizujące przetargi obecnie często tracą przez wygórowane kary umowne. Nowa ustawa zakazuje umów, które będą przewidywały kary za błędy, które nie są winą wykonawcy. Nakazuje też określenie z góry, jaka będzie maksymalna wysokość kar, żeby firmy mogły przygotować się na wykonywanie umowy. Nowe PZP zrywa z koniecznością oczekiwania na zapłatę za wykonanie pracy aż do końca umowy. W dłuższych umowach wykonawcy będą otrzymywać zaliczki i wynagrodzenie za wykonane etapy prac, dzięki czemu poprawi się ich płynność finansowa. Wykonawcy będą też wnosić mniejsze gwarancje i wadia - zmniejszamy ich maksymalną wysokość w dużej części przypadków o połowę - to również oznacza mniejsze koszty i większą płynność".
Jak wskazał: – "Ustawa przewiduje nowy tryb przetargów w odniesieniu do zamówień nieobjętych prawem unijnym - w przypadku robót budowlanych kontrakty o wartości nawet do 23 mln złotych będą organizowane w prostszej procedurze, łatwiejszej do stosowania zarówno dla zamawiających jak i firm startujących w przetargach. Wprowadzamy też do zamówień najlepsze praktyki zakupowe z rynku prywatnych firm - dokonywanie wnikliwych analiz przed organizacją przetargów i ocenę błędów po wykonaniu zamówienia - tak aby przetargi stały się prostsze i bardziej atrakcyjne dla firm".
Z kolei prezes Urzędu Zamówień Publicznych, Hubert Nowak podkreślił: – "Podpisanie przez prezydenta Andrzeja Dudę nowego Prawa zamówień publicznych to dobra wiadomość dla wszystkich uczestników rynku. Liczymy, że zaproponowane i szeroko konsultowane rozwiązania, takie jak np. uproszczenie procedury dla zamówień o mniejszej wartości zachęci większą liczbę firm do udziału w postępowaniach, przez co staną się one bardziej konkurencyjne niż dotychczas. Z uwagi na znaczenie proponowanych rozwiązań, przewidziany został długi okres vacatio legis, tak aby uczestnicy rynku mieli czas na zaznajomienie się z nowymi przepisami. Mając na względzie charakter wprowadzanych zmian, Urząd Zamówień Publicznych szykuje cykl szkoleń w zakresie nowych regulacji".
– "Chcemy, by ułatwienia przewidziane w nowym PZP pomogły zmienić obecną sytuację, w której system zamówień to swoisty „klub dla wybranych”. Braki i wady obecnie obowiązujących przepisów powodują, że system ten z roku na rok jest coraz mniej konkurencyjny. Średnia liczba ofert składanych w przetargach w 2018 r. wynosiła raptem 2,19, gdy w 2017 r. było to 2,38; w roku 2016 - 2,87; a w 2015 – 2,90. Tymczasem w systemie zamówień co roku państwo wydaje ogromne kwoty. Mówimy o ok. 163,2 mld zł w 2017 r. i aż 202 mld w 2018 r. Chcemy, aby te pieniądze – zamiast, jak dotychczas, trafiać do wąskiego grona beneficjentów - służyły wzmocnieniu polskich firm. Aby zwiększały innowacyjność naszej gospodarki i pomagały nam osiągać strategiczne cele gospodarcze i społeczne" – skonkludowała minister Jadwiga Emilewicz.
Problemy do rozwiązania
Główne problemy, które ma rozwiązać nowe Prawo zamówień publicznych, to:
- nieproporcjonalnie mały, w stosunku do potencjału, udział MŚP w rynku zamówień publicznych;
- niska konkurencyjność i zmniejszające się zainteresowanie wykonawców rynkiem zamówień publicznych (w 2017 r. w ok. 43% postępowań złożono tylko jedną ofertę);
- brak równowagi w pozycji zamawiającego i wykonawcy;
- brak powiązania wydatków na zamówienia publiczne z realizacją polityki oraz celów strategicznych państwa, m.in. wzrostu innowacyjności;
- wybieranie rozwiązań najtańszych, zamiast najbardziej efektywnych w dłuższym okresie;
- koncentracja zamawiających na spełnieniu wymogów formalnych, zamiast na uzyskaniu najlepszego jakościowo produktu lub usługi;
- ograniczona dostępność do środków odwoławczych do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) oraz skarg na wyroki KIO do sądów powszechnych, niejednolitość orzecznictwa KIO i sądów powszechnych;
- nieefektywny system kontroli zamówień publicznych.
Kiedy nowe przepisy wejdą w życie?
Nowe przepisy wejdą w życie w 2021 r.
Ustawa - Przepisy wprowadzające ustawę Prawo zamówień publicznych wychodzi więc naprzeciw oczekiwaniom zarówno podmiotów publicznych, jak i wykonawców ubiegających się o zamówienia publiczne poprzez kompleksową regulację tej materii zastępującą przepisy z 2004 r.
Celem ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych jest umożliwienie funkcjonowania ustawy z dnia ustawy z dnia 11 września 2019 r. - Prawo zamówień publicznych (zwanej dalej „PZP”). Ustawa – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych (zwana dalej „PWPZP”) określa termin wejścia w życie PZP. Ustawodawca przyjął, że nowe regulacje dotyczące zamówień publicznych wejdą w życie – co do zasady – z dniem 1 stycznia 2021 r.
Zgodnie z założeniem ustawodawcy, ustawa ma na celu zachowania spójności i przejrzystości poprzez wyraźne rozdzielenie przepisów stanowiących trzon ogólnego prawa od przepisów dostosowujących, przejściowych i zmieniających. Największą grupę przepisów stanowią przepisy zmieniające.
W związku z wejściem w życie PZP, uchylona zostanie ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych. W konsekwencji ustawodawca nowelizuje ponad 80 ustaw.
W PWPZP uregulowano także kwestie intertemporalne związane z wejściem w życie nowych przepisów merytorycznych w zakresie zamówień publicznych, a także związane z tymi przepisami kwestie dostosowujące. W ustawie rozstrzygnięto problemy intertemporalne związane w szczególności z:
- postępowaniami o udzielanie zamówienia oraz konkursami będącymi w toku w dniu wejścia w życie PZP;
- umowami w sprawie zamówienia publicznego oraz umowami ramowymi, zawartymi w następstwie postępowań o udzielenie zamówienia wszczętych przed dniem wejścia w życie PZP;
- postępowaniami odwoławczymi i postępowaniami toczącymi się na skutek wniesienia skargi do sądu, wszczętymi i niezakończonymi przed dniem wejścia w życie PZP, a także postępowaniami wszczętymi wprawdzie po dniu wejścia w życie PZP, ale dotyczącymi postępowań o udzielenia zamówienia wszczętych przed dniem 1 stycznia 2021 r.;
- procedurą ugodowego rozwiązywania sporów powstałych w związku z wykonywaniem udzielonego zamówienia publicznego (postępowanie koncyliacyjne);
- będącą w toku - w dniu wejścia w życie PZP - kontrolą udzielenia zamówień publicznych;
- postępowaniami o udzielenie zamówienia, prowadzonymi na podstawie innych ustaw;
- postępowaniami o zawarcie umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi oraz umowami koncesji na roboty budowlane lub usługi;
- czasowym utrzymaniem w mocy przepisów wykonawczych wydanych na podstawie uchylanej ustawy.
W PWPZP przewidziano, że do postępowań o udzielenie zamówienia, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia z życie PZP, stosować się będzie przepisy dotychczasowe. Podobnie będzie w przypadku konkursów będących w toku w dniu wejścia w życie PZP, a także w przypadku umów w sprawie zamówienia publicznego oraz umów ramowych zawartych w następstwie postępowania o udzielenie zamówienia wszczętego przed dniem wejścia w życie PZP.
PWPZP wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2021 r., z wyjątkiem:
- art. 85 pkt 5, który wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia;
- art. 88, który wchodzi w życie z dniem 1 marca 2020 r.
Potrzebujesz porady prawnej?
Informacje ogóle o prawie zamówień publicznych w UE
Jakie akty prawne zawierają regulacje dotyczące zamówień publicznych? Obecnie w Unii Europejskiej obowiązują następujące akty prawne regulujące problematykę zamówień publicznych: Dyrektywa Rady 92/50/EWG z 18 czerwca 1992 r. dotycząca koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych (...)
Kompetencje Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych (stan prawny do 1 marca 2004 r.)
Prezes Urzędu jest centralnym organem administracji państwowej właściwym w sprawach zamówień publicznych w zakresie określonym ustawą. Z powyższego wynika, że nie ma domniemania kompetencji na rzecz Prezesa Urzędu. Jest on właściwy i kompetentny wyłącznie w sprawach określonych w ustawie (...)
Jakie informacje należy umieścić w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach publicznych?
Zgodnie z art. 98 ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiający ma obowiązek sporządzić roczne sprawozdanie o udzielonych zamówieniach oraz przekazać je Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych w terminie do dnia 1 marca każdego roku następującego po roku, którego dotyczy sprawozdanie. Sprawozdanie (...)
Organizacja Urzędu Zamówień Publicznych (stan prawny obowiązujący do 1 marca 2004 r.)
Kto kieruje Urzędem Zamówień Publicznych (Urzędem)? Kierownictwo Urzędem zostało powierzone Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych. Wykonuje on swoje zadanie przy pomocy wiceprezesów, Dyrektora Generalnego, dyrektorów departamentów, dyrektorów biur oraz dyrektora sekretariatu. Wiceprezesów (...)
W dniu 2 marca 2004 zacznie obowiązywać ustawa “Prawo zamówień publicznych”. Ustawa ta zastąpi dotychczasową ustawę z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych, która na skutek wielokrotnych nowelizacji w wielu fragmentach stała się niespójna, niejasna i nieklarowna. (...)
NIK o realizacji zamówień publicznych
Skontrolowane jednostki publiczne prawidłowo udzielały zamówień publicznych na usługi zewnętrzne. Jednak tylko nieliczne urzędy korzystały z ustawowych możliwości uzyskania najkorzystniejszej oferty przy zawieraniu umów. Większość nadal stosowała najniższą cenę jako jedyne kryterium (...)
Wartość zamówienia a dostawy tego samego rodzaju - opinia prawna
Stan faktyczny Problem dotyczy zamówień publicznych w domu dziecka. Jesteśmy jednostką samorządu terytorialnego. Prowadzimy stołówkę, która w całości jest finansowana ze środków budżetowych. Roczne wydatki na żywność to ok. 150 000 zł (rok 2005). Szacujemy, że w roku bieżącym będzie (...)
Publikacja ogłoszeń o zamówieniach publicznych jest przejawem zasady jawności i niezbędnym warunkiem prawidłowo przeprowadzonego postępowania. Prawidłowe ogłoszenie umożliwia osiągnięcie właściwych warunków konkurencji i wybór najkorzystniejszej oferty. Ogłoszenie stanowi formalne wszczęcie (...)
Kiedy zamawiający może odstąpić od zasad udzielania zamówień publicznych? Istnieją dwie grupy przypadków, kiedy możliwe jest udzielanie zamówień publicznych z pominięciem lub modyfikacją zasad przyznawania zamówień określonych w ustawie o zamówieniach publicznych. Pierwsza grupa przypadków (...)
Zamówienia publiczne zmienione
25 maja 2006 r. wchodzi w życie ustawa zmieniająca ustawę Prawo zamówień publicznych. Nowelizacja ta radykalnie zmienia system zamówień publicznych w Polsce, którego wartość jest szacowana na około 70 miliardów złotych. Zamówienia publiczne będą łatwiejsze. Prawo zamówień (...)
Kiedy można udzielić zamówienia dodatkowego - opinia prawna
Stan faktyczny Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego - roboty dodatkowe i uzupełniające. W jaki sposób udzielić zamówienia publicznego na roboty dodatkowe, jeśli zakres robót objętych zamówieniem podstawowym ulega zmianie a wynagrodzenie umowne przyjęto jako kosztorysowe (płatność (...)
Wartości progowe a wymagania formalne (stan prawny obowiązujący do 1 marca 2004 r.)
Jakie są podstawowe progi określone w ustawie? Dla podmiotów należących do tzw. sektora klasycznego (min. podmioty należące do sektora finansów publicznych, a więc np: gminy, powiaty, urzędy itp.) progi obowiązywania ustawy zostały określone następująco: 6.000 €. To dolny próg, (...)
Zamówienia publiczne po nowemu
11 czerwca 2007 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw, która uproszcza i przyspiesza proces udzielania zamówień publicznych. Ma ona na celu dokonanie głębokiej reformy systemu środków ochrony prawnej (...)
W jakich szczególnych przypadkach umowy w sprawie zamówień publicznych są nieważne? Umowy w sprawie zamówień publicznych podobnie jak każde inne umowy są nieważne na podstawie okoliczności, które zostały określone w kodeksie cywilnym lub w innych ustawach szczególnych. Ustawa o zamówieniach (...)
Odwołanie w zamówieniach publicznych (stan prawny obowiązujący do 1 marca 2004 r.)
W jakich przypadkach przysługuje odwołanie? Odwołanie przysługuje: od rozstrzygnięcia lub odrzucenia protestu, w przypadku braku rozpatrzenia protestu w terminie. Kto może wnieść odwołanie? Podmiotami uprawnionymi do wniesienia odwołania są zainteresowani dostawcy lub wykonawcy, a także (...)
Kiedy należy stosować ustawę o zamówieniach publicznych? (stan prawny do 1 marca 2004 r.)
Kto jest obowiązany do stosowania ustawy? Procedury zamówień publicznych obowiązane są stosować: Jednostki sektora finansów publicznych, do który zalicza się: organy władzy publicznej, organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały, a także (...)
Protest w postępowaniu o zamówienie publiczne (stan prawny obowiązujący do 1 marca 2004 r.)
Na czym polega protest? Chodzi o to, iż wobec czynności podjętych przez zamawiającego w toku postępowania o zamówienie publiczne dostawca lub wykonawca może złożyć umotywowany, pisemny protest do zamawiającego. Protest można wnieść bezpośrednio do zamawiającego w ciągu 7 dni od dnia, (...)
Jeśli jesteś uczestnikiem postępowania o udzielenie zamówienia publicznego i doszedłeś do wniosku, że postępowanie to jest prowadzone niezgodne z prawem, narusza min. zasady równości uczestników poprzez preferowanie określonych podmiotów lub zasadę uczciwej konkurencji, to wówczas masz (...)
Zmienione Prawo zamówień publicznych
W styczniu 2021 roku zmieniają się zasady i procedury zamówień publicznych. Sprawdź kto musi stosować nowe przepisy, jakie są nowe tryby zamówień i najważniejsze reguły dotyczące przygotowania i złożenia oferty w zamówieniu publicznym. ##baner## Co to są zamówienia (...)
Arbiter w zamówieniach publicznych (stan prawny do 1 marca 2004 r.)
Kto może zgłosić kandydatów do pełnienie funkcji arbitra? Na listę arbitrów mogą być wpisane wyłącznie te osoby, które zostały zgłoszone przez uprawnione do tego podmioty. Zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych, kandydatów na arbitrów mogą zgłosić: Prezes Urzędu, ministrowie, (...)
