Nowelizacja ustaw o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy oraz żołnierzy zawodowych

27.5.2022

Nowelizacja z podpisem prezydenta

17 maja br. prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizacja dotyczy zmiany zasad doliczania pracy cywilnej do emerytury dla funkcjonariuszy i żołnierzy przyjętych po raz pierwszy do służby po 1 stycznia 1999 r., a przed 1 października 2003 r. Rozwiązania te realizują uzgodnienia ze stroną związkową.

Nowe przepisy obejmą funkcjonariuszy służb podległych MSWiA: Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Ochrony Państwa. Będą także dotyczyły żołnierzy zawodowych oraz funkcjonariuszy: Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Marszałkowskiej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej.

Najważniejsze rozwiązania

Ustawa z dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw umożliwia określonej grupie funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych – przyjętych do służby po raz pierwszy po dniu 1 stycznia 1999 r., ale przed dniem 1 października 2003 r., którzy w dniu zwolnienia ze służby mają okres (co najmniej) 25 lat służby, liczony wraz z okresami równorzędnymi ze służbą, uwzględnienie w wysłudze emerytalnej okresów pracy cywilnej (zatrudnienia przed wstąpieniem do służby lub przypadających po zwolnieniu ze służby). Ustawa daje prawo wyboru dotychczasowych zasad wyliczania emerytury, czyli niedoliczania do emerytury policyjnej (wojskowej) okresów pracy cywilnej i zachowanie prawa do dwóch emerytur – policyjnej i emerytury z ZUS-u. W przypadku niedokonania wyboru, w wysokości emerytury zaopatrzeniowej nie będzie można uwzględnić okresów pracy cywilnej, ale będzie możliwość ustalenia i pobierania drugiej emerytury z systemu powszechnego.

Zmiana zasad doliczania pracy cywilnej do emerytury dotyczy funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych, którzy zostali przyjęci do służby po raz pierwszy po 1 stycznia 1999 r., a przed 1 października 2003 r. oraz mają co najmniej 25 lat służby.

Okresy przypadające przed służbą i po służbie będą mogły być doliczone na wniosek funkcjonariusza lub żołnierza do wysługi emerytalnej. Funkcjonariuszom i żołnierzom będą doliczane do wysługi emerytalnej mundurowej również lata pracy cywilnej w wymiarze 1,3 proc. za każdy rok pracy. Doliczanie będzie trwało do czasu osiągnięcia pełnej emerytury, tj. 75 proc. podstawy jej wymiaru, przy czym warunkiem koniecznym będzie osiągnięcie 25 lat służby.

Grupa funkcjonariuszy i żołnierzy, których dotyczy rozwiązanie, w momencie podejmowania decyzji o przejściu na emeryturę, będzie miała do wyboru dwie możliwości. Pierwsza to doliczenie do emerytury mundurowej pracy cywilnej i tym samym pobieranie tylko emerytury mundurowej. Druga możliwość to pozostanie na dotychczasowych zasadach wyliczania emerytury, czyli niedoliczanie do emerytury mundurowej pracy cywilnej i zachowanie prawa do dwóch emerytur, tj. emerytury mundurowej i emerytury z systemu powszechnego (za pracę cywilną, po spełnieniu warunków wieku 60/65 lat).

W przypadku niedokonania wyboru, wysokość emerytury zostanie ustalona na dotychczasowych zasadach. Oznacza to, że funkcjonariusz nie będzie mógł doliczyć do swojej wysługi emerytalnej tzw. okresów pracy cywilnej, ale będzie mu przysługiwała możliwość ustalenia i pobierania drugiej emerytury z systemu powszechnego.

Pozostałe zmiany

Następna zmiana dotyczy funkcjonariuszy: Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej oraz Służby Ochrony Państwa. Zgodnie z obecnymi przepisami funkcjonariuszowi nie przyznaje się świadczenia motywacyjnego, jeżeli wszczęto przeciwko niemu postępowanie karne lub dyscyplinarne. Ustawa zawęża przesłanki odmowy przyznania świadczenia motywacyjnego, w przypadku wszczętego postępowania karnego – odmowa nastąpi wtedy, gdy będzie to postępowanie karne w sprawie o przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe.

Wyeliminowana zostanie więc sytuacja, w której funkcjonariusze służb podległych MSWiA oraz Służby Więziennej mogą zostać pozbawieni prawa do świadczenia motywacyjnego (1 500 zł po 25 latach służby i 2 500 zł powyżej 28 lat i 6 miesięcy) w przypadku wszczęcia przeciwko nim postępowań karnych m.in. na skutek np. prywatnego aktu oskarżenia.

Po zmianie podstawą wydania decyzji pozbawiających funkcjonariusza prawa do świadczenia motywacyjnego będzie wszczęcie przeciwko niemu postępowania karnego w sprawie o przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe lub postępowania dyscyplinarnego – do czasu prawomocnego zakończenia tego postępowania.

Kolejna istotna zmiana zawarta w ustawie dotyczy warunków nabywania uprawnień emerytalnych przez funkcjonariuszy Służby Celnej i funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej – znosi się obowiązek wykazania stażu co najmniej 5 lat wykonywaniu tzw. zadań policyjnych w całym wymaganym okresie służby. Nowelizacja przewiduje także, że funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej, byli funkcjonariusze Inspekcji Celnej, a także pracownicy wyodrębnionych komórek Urzędów Kontroli Skarbowej i Ministerstwa Finansów, którzy wykonując swoje obowiązki służbowe, mieli zarówno uprawnienia, jak i obowiązki o charakterze policyjnym, z uwagi na wykonywane zadania i ich charakter oraz specyfikę pracy, będą traktowani analogicznie pod względem uprawnień emerytalnych jak funkcjonariusze pozostałych służb objętych powyżej wskazaną ustawą o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy.

Nowelizacja zawiera przepisy przejściowe dla byłych funkcjonariuszy/żołnierzy zawodowych, których emerytury zostały ustalone na zasadach zaopatrzeniowych, a którzy spełnią warunek wykazania co najmniej 25 lat służby i którzy nie mają ustalonego prawa do emerytury na podstawie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury z uwzględnieniem okresów pracy cywilnej należy złożyć w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.