Podanie do publicznej wiadomości informacji o długu nierzetelnego kontrahenta (RDN)

Możliwość ujawnienia szerszemu gronu osób informacji o długu naszego kontrahenta jest narzędziem windykacji, które często znajduje swoje skuteczne zastosowanie. Dokonanie takiej czynności prowadzi do podważenia wiarygodności i rzetelności danej osoby, co może jej w przyszłości uniemożliwić lub znacznie utrudnić podejmowanie dalszych aktywności gospodarczych np. uzyskanie pożyczki. Jednakże musimy pamiętać, że zawsze należy stosować rozwiązania zgodnie z prawem, wykorzystując takie instrumenty jak np. Rejestr dłużników niewypłacalnych (w skrócie RDN).

Co to jest rejestr dłużników niewypłacalnych?

Jego regulację prawną zawiera ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. 1997 nr 121 poz. 769), dalej jako k.r.s. Wchodzi on w skład Krajowego Rejestru Sądowego i stanowi jeden z instrumentów ograniczających ryzyko inwestycyjne, ponieważ gromadzi i udostępnia informacje o podmiotach nieregulujących swoich zobowiązań.

Kogo można wpisać do rejestru dłużników niewypłacalnych?

Do rejestru wpisuje się dłużników zarówno z urzędu jak i na wniosek.

Stosownie do art. 55 k.r.s., z urzędu wpisuje się:

1) osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,

2) wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce komandytowej, jeżeli ogłoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie jej upadłości został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,

3) dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym,

4) osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu,

5) dłużników, o których mowa w art. 1086 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego.

Od nowego roku 2015 do RDN z urzędu będą wpisywane także osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, jeżeli ogłoszono ich upadłość.

         Natomiast stosownie do art. 56 k.r.s., można wpisać do RDN dłużnika także na wniosek. Może tego dokonać wierzyciel posiadający tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko danemu dłużnikowi (musi to być osoba fizyczna), który w terminie 30 dni od daty wezwania do spełnienia świadczenia, nie zapłacił należności stwierdzonej przedmiotowym tytułem wykonawczym.

Jak w praktyce korzystać z tej instytucji?

RDN ma charakter sankcyjny oraz informacyjny. Ukazuje on szerszemu gronu osób, zagrożenie płynące ze współpracy z danym podmiotem. Dlatego warto przed podpisaniem ważnej umowy, sprawdzić naszego kontrahenta, czy nie widnieje w RDN. Również w sytuacji uprzedniego poinformowania naszego dłużnika o zamiarze wykorzystania tego środka, a więc wpisania go do RDN, może być on zgodnym z prawem i skutecznym narzędziem psychologicznej presji do spłaty zobowiązań.

Jakie są koszty wpisu do rejestru?

Opłata od wpisu dłużnika do RDN wynosi 300 zł, zgodnie z art. 54 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2005 nr 167 poz. 1398). Wpisy w RDN nie publikuje się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Kiedy nastąpi wykreślenie dłużnika z RDN?

Okoliczności te reguluje art. 59 i 60 k.r.s. Co do zasady wszystkie wpisy dokonane w RDN - niezależnie od ich podstawy - podlegają wykreśleniu z urzędu po upływie 10 lat od ich dokonania. Jeżeli w orzeczeniu sądu prowadzącego postępowanie upadłościowe został oznaczony krótszy termin zakazu, wykreślenie może nastąpić na wniosek dłużnika po upływie tego terminu. Sąd rejestrowy z urzędu wykreśla wpisy z rejestru dłużników niewypłacalnych w razie uchylenia lub zmiany postanowienia, na którego podstawie wpisy były dokonane. Także z urzędu dokonuje wykreślenia wpisów, gdy uchylono orzeczenie o ogłoszeniu upadłości, albo na wniosek osoby wpisanej do rejestru dłużników niewypłacalnych, gdy tytuł wykonawczy (a więc wyrok opatrzony klauzulą wykonalności), który stanowił podstawę wpisu, został prawomocnym orzeczeniem sądu pozbawiony wykonalności. Od nowego roku 2015 Sąd rejestrowy z urzędu będzie także dokonywał wykreślenia wpisu dotyczącego osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, której upadłość ogłoszono, jeżeli zobowiązania tej osoby zostały umorzone prawomocnym orzeczeniem sądu.

Michał Pichór

Radca prawny

Radca prawny, prawnik biznesu. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Swoją pracę magisterską napisał w Instytucie Prawa Własności Intelektualnej UJ. Ukończył aplikację radcowską prowadzoną przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Krakowie. Specjalista w zakresie obsługi prawnej przedsiębiorców, ze szczególnym uwzględnieniem windykacji należności oraz prawa umów.