Pośrednictwo przy przewozie osób a VAT

Ministerstwo Finansów przypomniało (ostrzeżenie podatkowe), że instytucja pośrednictwa przy przewozie osób została uregulowana w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2020 r. Co z VAT?

Ważne przepisy dla podmiotów wykonujących działalność w zakresie pośrednictwa przy przewozie osób

Zgodnie z art. 4 pkt 24 tej ustawy przez pośrednictwo przy przewozie osób należy rozumieć działalność gospodarczą polegającą na przekazywaniu zleceń przewozu osób samochodem osobowym, pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 i nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą lub taksówką oraz:

a) zawieraniu umowy przewozu w imieniu klienta lub podmiotu wykonującego przewóz osób lub

b) pobieraniu opłaty za przewóz osób, lub

c) umożliwianiu zawarcia umowy przewozu lub umożliwianiu uregulowania opłaty za przewóz osób

- samochodem osobowym, pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 i nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą lub taksówką za pośrednictwem dostarczonych lub udostępnionych do tych celów środków komunikacji elektronicznej, domen internetowych, aplikacji mobilnych, programów komputerowych, systemów teleinformatycznych lub innych środków przekazu informacji.

Podjęcie i wykonywanie transportu drogowego w zakresie pośrednictwa przy przewozie osób wymaga uzyskania odpowiedniej licencji (art. 5b ust. 2 pkt 2 ustawy o transporcie drogowym). Licencja udzielana jest przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego na wniosek podmiotu, który spełnia wymagania określone w przepisach ustawy o transporcie drogowym. Jednym z takich wymagań jest posiadanie wpisu do CEIDG albo numeru w rejestrze przedsiębiorców KRS (art. 5c ust. 2a pkt 3 ustawy o transporcie drogowym).

Obowiązek uzyskania wpisu w CEIDG albo rejestracji w KRS oznacza, że usługi pośrednictwa nie mogą być realizowane przez podmioty zagraniczne, które nie uzyskają takiej rejestracji lub wpisu. Wymóg uzyskania wpisu do CEIDG lub KRS ma umożliwić wywiązanie się przez pośrednika m.in. z obowiązku podatkowego.

Przepisy podatkowe

Ministerstwo Finansów przypomniało też, że w myśl art. 5 ust. 2 ustawy o VAT czynności określone w ust. 1 tego artykułu (m.in odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju),  podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Przykładem niezachowania wymaganych warunków formalnych jest m.in. brak prawnej rejestracji podatnika czy wykonywanie określonych czynności bez wymaganej licencji. Uchybienie warunkom formalnym określonym w przepisach prawa pozostaje bez żadnego wpływu na powstanie obowiązku podatkowego z tytułu wykonywania tych czynności, jednocześnie jednak uchybienie to może mieć wpływ np. na prawo do odliczenia VAT naliczonego.

Ponadto, jak wynika z art. 5 ust. 4 ustawy o VAT, w przypadku wystąpienia nadużycia prawa dokonane czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT (m.in odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju), wywołują jedynie takie skutki podatkowe, jakie miałyby miejsce w przypadku odtworzenia sytuacji, która istniałaby w braku czynności stanowiących nadużycie prawa. W myśl art. 5 ust. 5 ustawy o VAT przez nadużycie prawa rozumie się dokonanie czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, w ramach transakcji, która pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy o VAT miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE, jeżeli stwierdzono istnienie nadużycia, to przeprowadzone transakcje powinny zostać przedefiniowane w taki sposób, aby odtworzyć sytuację, która istniałaby, gdyby nie dokonano transakcji stanowiących nadużycie. Kwestia, czy dana transakcja była dokonana wyłącznie w celu uzyskania korzyści podatkowej, jest bez znaczenia dla stwierdzenia, czy stanowi ona dostawę towarów lub świadczenie usług oraz działalność gospodarczą.

Ministerstwo Finansów zwróciło uwagę, że dokonywanie podziału usługi pośrednictwa w przewozie osób przy udziale utworzonych w tym celu międzynarodowych, złożonych struktur gospodarczych - czego skutkiem jest ominięcie krajowych obowiązków zarówno na gruncie prawnym, jak i podatkowym -  może zostać uznane za nadużycie prawa. We wszystkich przypadkach, w których zostanie stwierdzone nadużycie prawa, organy podatkowe będą prowadziły odpowiednie działania zmierzające do przedefiniowania dokonanych transakcji i wyegzekwowania należnych kwot podatku od towarów i usług (VAT).

A.J.
Zespół e-prawnik.pl