Przeciwdziałanie zjawiskom patologii w szkołach i placówkach oświatowych

10.9.2008

Cel i zakres kontroli

Celem kontroli przeprowadzonej z inicjatywy NIK było dokonanie oceny działalności szkół, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz organów prowadzących te jednostki w zakresie przeciwdziałania zjawiskom patologii wśród dzieci i młodzieży.

Kontrolą objęto 55 jednostek, w tym: 22 szkoły publiczne różnych typów, osiem publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, pięć młodzieżowych ośrodków wychowawczych i trzy młodzieżowe ośrodki socjoterapii oraz dziewięć gmin i osiem powiatów, w ośmiu województwach, tj.: lubelskim, małopolskim, mazowieckim, podlaskim, pomorskim, śląskim, warmińsko-mazurskim i wielkopolskim.

Wyniki kontroli

Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie ocenia działalność skontrolowanych jednostek w zakresie przeciwdziałania zjawiskom patologii, mimo stwierdzenia nieprawidłowości.

Zachowania patologiczne stwierdzono we wszystkich skontrolowanych szkołach, średnio u co dziesiątego ucznia. W latach 2005-2007 nastąpił spadek najcięższych przejawów patologii, tj. zażywanie narkotyków i spożywanie alkoholu.

Najważniejszymi problemami wychowawczymi w szkołach pozostają zachowania agresywne uczniów (połowa wszystkich zachowań patologicznych), skierowane na rówieśników i osoby dorosłe oraz wzrost liczby uczniów palących papierosy i opuszczających bez usprawiedliwienia zajęcia szkolne.

Stwierdzone nieprawidłowości polegały w szczególności na przypadkach:

1) nieprawidłowego rozpoznawania zagrożeń zjawisk patologii wśród uczniów,

2) zaniechania sporządzenia gminnych lub powiatowych strategii rozwiązywania problemów społecznych i indywidualnych programów terapeutycznych lub resocjalizacyjnych,

3) nieegzekwowania realizacji przez dzieci i młodzież obowiązku szkolnego i obowiązku nauki.

Wnioski pokontrolne

W ocenie NIK, w celu wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości, Minister Edukacji Narodowej powinien podjąć działania mające na celu większą skuteczność działań wychowawczych i profilaktycznych w szkołach i placówkach oświatowych, w tym:

1) ocenę rozwiązań prawnych z zakresu działań wychowawczych w szkołach i placówkach oświatowych,

2) zapewnienie realizacji przez szkoły i placówki oświatowe Krajowego Programu Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży oraz procedur dotyczących postępowania nauczycieli i metod współpracy szkół z policją - w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością, narkomanią, alkoholizmem i prostytucją,

3) spowodowanie utworzenia młodzieżowych ośrodków wychowawczych dla dziewcząt upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim w szkołach podstawowych,

4) zapewnienia nieletnim, przebywającym w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych oraz młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, wymagającym kontynuowania leczenia po pobycie w szpitalu psychiatrycznym oraz uzależnionych od alkoholu lub środków psychoaktywnych, warunków do nauki, wychowania i opieki.

Kuratorzy oświaty powinni: dokonywać systematycznej analizy i oceny realizowanych przez szkoły i placówki szkolnych programów wychowawczych oraz edukacyjnych programów profilaktycznych i profilaktyczno-wychowawczych, a także wypracować, w ramach sprawowanego nadzoru, propozycji skuteczniejszych form współpracy szkół i placówek oświatowych z publicznymi poradniami psychologiczno -pedagogicznymi.

Dyrektorzy publicznych szkół powinni: podjąć, w szerszym niż dotychczas zakresie, doskonalenie nauczycieli związane z przeciwdziałaniem zachowaniom patologicznym wśród dzieci i młodzieży oraz realizacją programów profilaktycznych i wychowawczych, przeprowadzać rozpoznanie skali występujących na terenie szkoły zagrożeń, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki narkomanii oraz dokonywać oceny realizowanych przez szkołę programów wychowawczych i profilaktycznych.

Dyrektorzy młodzieżowych ośrodków wychowawczych i młodzieżowych ośrodków socjoterapii powinni zapewnić sporządzanie indywidualnych programów terapeutycznych lub resocjalizacyjnych dla wszystkich przebywających w ośrodku wychowanków oraz dokonywać analizy stosowanych metod pracy z wychowankiem i wyboru najskuteczniejszych form pomocy.

Dyrektorzy publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych powinni: zapewnić rzetelne dokumentowanie oraz wypełnianie procedur wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego lub indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży oraz zwiększyć udział we wspomaganiu szkół i placówek oświatowych w opracowywaniu i realizacji programów profilaktycznych i wychowawczych.

Starostowie, Prezydenci miast, burmistrzowie i wójtowie, jako organy prowadzące szkoły i placówki oświatowe, powinni: opracować i wdrożyć strategie i programy dotyczące rozwiązywania problemów społecznych (w tym zapobiegające zjawiskom patologii wśród dzieci i młodzieży), zapewnić wskazywanie bez zbędnej zwłoki miejsc we właściwych placówkach oświatowych oraz zapewnić właściwy nadzór nad realizacją obowiązku szkolnego i obowiązku nauki przez dzieci i młodzież.

Źródło: www.nik.gov.pl

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Komentarze