Ułatwienia w edukacji dzieci i młodzieży z Ukrainy

16.4.2022

W związku z aktualną sytuacją w Ukrainie, w dniu 12 marca br. została uchwalona ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Wprowadzone przepisy stanowią rozwinięcie już istniejących regulacji, a ich celem jest ułatwienie kształcenia uczniów obywatelstwa ukraińskiego w polskich szkołach podstawowych oraz ponadpodstawowych.

Ułatwienia w procesie edukacji dzieci i młodzieży z Ukrainy – rozporządzenie MEiN

Ministerstwo Edukacji i Nauki wprowadziło kolejne ułatwienia w procesie organizacji kształcenia, wychowania oraz opieki dzieci i młodzieży z Ukrainy. 11 kwietnia br. zostało opublikowane znowelizowane rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki w tym zakresie.

W znowelizowanym rozporządzeniu w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy zostały ujęte kwestie dotyczące m.in.:

klasyfikacji uczniów uczęszczających do oddziałów przygotowawczych,
obowiązku podziału na grupy danego oddziału w szkole w zależności od liczebności uczniów,
możliwości tworzenia oddziałów przygotowawczych w szkołach sportowych oraz szkołach mistrzostwa sportowego,
organizacji dodatkowych zajęć lekcyjnych z języka polskiego,
zasad bezpieczeństwa dla innych lokalizacji, w których będą prowadzone zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze,
możliwości funkcjonowania oddziału przedszkolnego ze zwiększoną liczebnością do ukończenia przez dzieci wychowania przedszkolnego,
przedłużenia możliwości funkcjonowania oddziału klas I-III szkół podstawowych ze zwiększoną liczbą uczniów w ciągu całego etapu edukacyjnego,
możliwości kontynuacji wychowania przedszkolnego przez dzieci będące obywatelami Ukrainy w oddziałach przedszkolnych publicznych przedszkoli i publicznych szkół podstawowych,
możliwości zatrudnienia osoby niebędącej nauczycielem i posiadającej przygotowanie uznane przez dyrektora placówki za odpowiednie do realizacji określonych zadań w publicznych placówkach oświatowo-wychowawczych oraz publicznych placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania w celu realizacji zajęć dla dzieci i młodzieży.

Wprowadzone zmiany w znowelizowanym rozporządzeniu minister Przemysław Czarnek przybliżył w liście skierowanym do kuratorów, dyrektorów szkół, nauczycieli oraz samorządowców. W korespondencji szef MEiN poinformował również, że jednostki samorządu terytorialnego otrzymają wsparcie w realizacji dodatkowych zadań związanych z kształceniem, wychowaniem oraz opieką nad dziećmi i uczniami z Ukrainy.

Środki będą pochodzić z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej i zostaną przekazane w ratach miesięcznych. Dodatkowe wsparcie finansowe będzie mogło być przeznaczone także na realizację zadań, które do tej pory nie były finansowane z subwencji oświatowej, tj. na dowożenie uczniów czy wychowanie przedszkolne dzieci w wieku 2,5-5 lat.

Zob. List Ministra Edukacji i Nauki do kuratorów, dyrektorów, nauczycieli i przedstawicieli jednostek samorządu

Zasady organizacji oddziałów przygotowawczych

Czym są oddziały przygotowawcze?

Dla uczniów przybywających z zagranicy, którzy nie znają języka polskiego lub znają go na poziomie niewystarczającym do nauki można organizować oddziały przygotowawcze.

Dla kogo są oddziały przygotowawcze?

Do oddziałów przygotowawczych mogą być kierowane osoby niebędące obywatelami polskimi oraz osoby będące obywatelami polskimi, które:

podlegają obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki,
pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw,
nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki,
wykazują trudności w komunikacji oraz trudności adaptacyjne związane z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego.

Organizacja oddziałów przygotowawczych w szkołach

szkolny oddział przygotowawczy – może być tworzony przez organ prowadzący szkołę, w której uczniowie realizują naukę w oparciu o szkolne programy nauczania, ze szczególnym uwzględnieniem języka polskiego;
międzyszkolny oddział przygotowawczy – w przypadkach uzasadnionych warunkami demograficznymi, za zgodą organu prowadzącego szkołę, w której utworzono oddział, w ramach posiadanych środków, mogą uczęszczać uczniowie innej szkoły;
międzygminny oddział przygotowawczy – powstałe w wyniku porozumień zawartych między jednostkami samorządu terytorialnego.

Organizacja zajęć w oddziałach przygotowawczych

Kształcenie uczniów realizowane jest w opraciu o szkolne programy nauczania oraz dostosowane pod względem treści nauczania, metod i form do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów, w miarę możliwości organizacyjnych i kadrowych poszczególnych szkół.

Liczba uczniów w oddziałach przygotowawczych oraz łączenie klas

Liczba uczniów w oddziale przygotowawczym nie może przekraczać 25. Klasy mogą być łączone w następujący sposób::

I-III oraz IV-VI, a także VII-VIII szkół podstawowych;
I i II liceum ogólnokształcącego,
I–III technikum i branżowej szkoły I stopnia;
III i IV liceum ogólnokształcącego;
III–V technikum.

Zajęcia edukacyjne w oddziale przygotowawczym prowadzą nauczyciele poszczególnych przedmiotów, którzy mogą być wspomagani przez pomoc nauczyciela władającą rodzimym językiem ucznia.

Liczba godzin zajęć w oddziałach przygotowawczych

Na realizację obowiązkowych zajęć edukacyjnych przeznaczona została następująca liczba godzin:

w szkole podstawowej dla klas I–III – nie mniejsza niż 20 godzin tygodniowo;
w szkole podstawowej dla klas IV–VI – nie mniejsza niż 23 godziny tygodniowo;
w szkole podstawowej dla klas VII i VIII – nie mniejsza niż 25 godzin tygodniowo;
w szkole ponadpodstawowej – nie mniejsza niż 26 godzin tygodniowo.

Nauka języka polskiego w oddziałach przygotowawczych

Nauka języka polskiego odbywa się według programu nauczania opracowanego na podstawie ramowego programu kursów nauki języka polskiego dla cudzoziemców w wymiarze nie niższym niż 6 godzin tygodniowo.

Podstawa prawna:

ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe;
ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa;
rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw;
rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 8 kwietnia 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy