Warunki zatrudnienia osoby niepełnoletniej - opinia prawna

Stan faktyczny

Czy można zatrudnić osobę która nie ukończyła 17 lat ale nie w celu przygotowania do zawodu, tylko na zwykła umowę o pracę? Czy jeżeli chodzi o urlop to są jakieś różnice w stosunku do dorosłego? Proszę zwrócić moją uwagę na ewentualne różnice w zatrudnianiu niepełnoletnich.

Opinia prawna

Młodociani, czyli w rozumieniu kodeksu pracy, osoby które ukończyły 16 lat ale równocześnie nie przekroczyły wieku lat 18, poddani zostali w Kodeksie Pracy szczególnej regulacji w stosunku do osób pełnoletnich. Te odmienności dotyczą m.in. prawa do urlopów, czasu pracy czy też zasad wynagradzania.

Na początek należy zwrócić uwagę, na dwie kwestie

  1. wolno zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy ukończyli co najmniej gimnazjum i przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu.
  2. młodociany nie posiadający kwalifikacji zawodowych może być zatrudniony tylko w celu przygotowania zawodowego.

Jako, że pracownik młodociany jest obowiązany dokształcać się do ukończenia 18 lat, pracodawca jest obowiązany zwolnić młodocianego od pracy na czas potrzebny do wzięcia udziału w zajęciach szkoleniowych w związku z dokształcaniem się.

Zatrudnienie młodocianego w innym celu niż przygotowanie zawodowe

Kodeks pracy w rozdziale IIIa działu dziewiątego normuje zatrudnianie młodocianych w innym celu, niż przygotowanie zawodowe. Podkreśla się tam, że młodociany może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu lekkich prac, czyli takich, które nie mogą powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego. Wykonywanie takiej pracy nie może utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego.
Wykaz lekkich prac określa pracodawca po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Wykaz ten wymaga zatwierdzenia przez właściwego inspektora pracy. Wykaz lekkich prac nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym, które zostały wymienione w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r.

w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym. (Dz.U. z 2004 r. Nr 200 poz. 2047). „Praca wzbronione” zostały młodocianym zakazane ze względu na związane z nimi: nadmierny wysiłek fizyczny, nieodpowiednie oświetlenie, hałas lub drgania, pola elektromagnetyczne, elektrostatyczne i narażenie na promieniowanie jonizujące, laserowe, nadfioletowe i podczerwone, podwyższone lub obniżone ciśnienie, narażenie na szkodliwe działanie pyłów, czynników szkodliwych biologicznie, narażenie na działanie szkodliwych substancji chemicznych, zagrożenie dla prawidłowego rozwoju psychicznego, możliwość urazów u młodocianych i spowodowania zagrożeń dla innych osób.

Kolejnym warunkiem zatrudnienia młodocianego jest takie ustalenie przez pracodawcę wymiaru i rozkładu czasu pracy młodocianego zatrudnionego przy lekkiej pracy by uwzględniało tygodniową liczbę godzin nauki wynikającą z programu nauczania, a także z rozkładu zajęć szkolnych młodocianego.

Tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekraczać 12 godzin. W dniu uczestniczenia w zajęciach szkolnych wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 2 godzin.
Wymiar czasu pracy młodocianego w okresie ferii szkolnych nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu.

Wymiar czasu pracy określony wyżej obowiązuje także w przypadku, gdy młodociany jest zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy. Dlatego należałoby przed nawiązaniem stosunku pracy uzyskać od młodocianego oświadczenia o zatrudnieniu albo o nie pozostawaniu w zatrudnieniu u innego pracodawcy.

Urlopy wypoczynkowe młodocianych

Młodociany uzyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych. Z upływem roku pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Jednakże w roku kalendarzowym, w którym kończy on 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.
Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych. Młodocianemu, który nie nabył jeszcze prawa do urlopu pracodawca może, na jego wniosek, udzielić zaliczkowo urlopu w okresie ferii szkolnych.
Pracodawca jest obowiązany na wniosek młodocianego, ucznia szkoły dla pracujących, udzielić mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nie przekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy.
Poza tym do urlopów młodocianych stosuje się przepisy dotyczące urlopów w ogólności z działu siódmego kodeksu pracy.

Młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy oraz badaniom okresowym i kontrolnym w czasie zatrudnienia. Jeżeli lekarz orzeknie, że dana praca zagraża zdrowiu młodocianego, pracodawca jest obowiązany zmienić rodzaj pracy, a gdy nie ma takiej możliwości, niezwłocznie rozwiązać umowę o pracę i wypłacić odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Pracodawca jest obowiązany przekazać informacje o ryzyku zawodowym, które wiąże się z pracą wykonywaną przez młodocianego, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami również przedstawicielowi ustawowemu młodocianego.

Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy. Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.
Młodocianego nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Pora nocna dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami 22°° a 6°°.
Przerwa w pracy młodocianego obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin.

Młodocianemu przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.

Opinia zostałą sporządzona w oparciu o:

  • Ustawę z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zmianami),
  • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 1990 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym. (Dz. U. 1990 r., Nr 85, poz. 500).

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • Karolina 2017-10-20 20:45:06

    Witam,mam 16 lat. Chciałabym pracować na umowę jako kelnerka w pewnym lokalu. Czy jest to możliwe?

  • Beata Bogdalska 2014-09-25 18:31:51

    Witam serdecznie Bardzo proszę o poradę Prowadzimy z mężem małą firmę garmażeryjną . Poprosiła nas dziewczynka siedemnastoletnia o przyjęcie do pracy jako przystosowanie do zawodu jako kucharz.Nie mamy kwalifikacji . Na jakich zasadach prawnych możemy ją przyjąć uwzględniając oczywiście jej szkołę. Pozdrawiam i nie cierpliwie czekam na odpowiedź ,jeśli można

  • Dorota 2014-03-22 23:10:57

    Witam, chciała bym się dowiedzieć czy jest mozliwość zatrudnienia osoby niepoełnoletniej w gastronomii. Podajemy alkohol, czy nie ma żadnych reguklacji prawnych dotyczących zatrudnienia osób małoletnich w takich miejscach?

  • dominika 2013-03-03 19:45:29

    witam:P poszukuje pracy w czerwinsku.. moglibyscie mi pomoc znalezc cos w poblizu. pozdrawiam . w pazdzierniku koncze 18 lat... pomozcie

  • Ankaucyganka 2012-01-12 20:38:11

    Szukam pracy możecie mi pomóc?


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika