1.3.2021

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Postawowe informacje dotyczące zeznań rocznych składanych za 2020 r. i odliczania strat

Po zmianie przepisów podatnik, który w roku podatkowym poniósł stratę, tj. u którego przychód z danego źródła przychodów był niższy od kosztów poniesionych w celu jego uzyskania, może:

1. obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty, albo

2. obniżyć jednorazowo dochód uzyskany z tego źródła w jednym z najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu lat podatkowych o kwotę nieprzekraczającą 5 000 000 zł, nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty. 

Powyższe zasady mają zastosowanie do strat powstałych począwszy od roku podatkowego rozpoczynającego się po dniu 31 grudnia 2018 r. (zob. art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym - Dz.U. z 2018 r. poz. 2244).

Oznacza to, że w rozliczeniu rocznym składanym za 2020 rok podatnik, który wykazał stratę w roku 2019, będzie mógł ją rozliczyć jednorazowo, według nowych zasad, o ile osiągnie wystarczający dochód, pozwalający na zmniejszenie podstawy opodatkowania o pełną kwotę straty z 2019 roku. Natomiast straty za lata wcześniejsze powstałe przed 2019 rokiem będą rozliczane nadal na starych zasadach tj. według przepisów obowiązujących do 31.12.2018 roku, czyli podatnicy mogą obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

Zasady powyższe nie dotyczą strat:

• z odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, a także prawa wieczystego użytkowania gruntów;
• z odpłatnego zbycia rzeczy;
• z odpłatnego zbycia walut wirtualnych,
• z niezrealizowanych zysków, o których mowa w art. 30 da ustawy o PIT,
• ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego,
• z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli przez okres pięciu następnych lat podatkowych dochód nie będzie ustalany na podstawie ksiąg podatkowych: księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Jakie są warunki i zasady skorzystania z odliczenia?

Podatnik może dokonać odliczenia straty: 

 1.  jeśli w roku podatkowym wystąpił dochód do opodatkowania z tego samego źródła przychodu, z którego w roku (latach) ubiegłym została poniesiona strata. Brak dochodu do opodatkowania w określonym roku podatkowym oznacza brak możliwości rozliczenia straty podatkowej w tej jednostce czasowej. W skrajnym przypadku, kiedy w kolejnych pięciu latach podatkowych nie wystąpi dochód z tego samego źródła przychodów, strata podatkowa może nie być w ogóle rozliczona;

 2.  m.in. z następujących źródeł przychodów:

• działalności gospodarczej,
• najmu, dzierżawy itp.

 3.  w dowolnej proporcji ustalonej przez siebie, maksymalnie w ciągu 5 lat, w kwocie nie większej niż 50% kwoty poniesionej straty w jednym roku podatkowym. Oznacza to, że w przypadku uzyskiwania przez podatnika dostatecznie wysokich dochodów z tego samego źródła przychodów, z którego poniesiona była strata – pełne rozliczenie poniesionej straty może nastąpić w ciągu 2 lat podatkowych.

W danym okresie rozliczeniowym może być rozliczona część straty z kilku poprzednich lat. Wysokość odliczenia – maksymalnie 50% kwoty poniesionej straty – należy ustalić odrębnie dla każdej ze strat podatkowych poniesionych w latach ubiegłych.

Nie ma możliwości odliczenia strat poniesionych:

• ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego;
• z odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, a także prawa wieczystego użytkowania gruntów;
• z odpłatnego zbycia rzeczy;
• z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli przez okres pięciu następnych lat podatkowych dochód nie będzie ustalany na podstawie ksiąg podatkowych: księgi rachunkowej lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Odliczanie straty poniesionej w 2020 r. z powodu COVID-19

Podatnicy, którzy z powodu COVID-19, o którym mowa w ustawie o COVID-19:

1. ponieśli w 2020 r. stratę z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz
2. uzyskali w 2020 r. łączne przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej niższe o co najmniej 50% od łącznych przychodów uzyskanych w 2019 r. z tej działalności

– mogą jednorazowo obniżyć o wysokość tej straty, nie więcej jednak niż o kwotę 5.000.000 zł, odpowiednio dochód lub przychód uzyskany w 2019 r. z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przez łączne przychody rozumie się sumę przychodów uwzględnianych przy obliczaniu podatku na podstawie art. 27 ust. 1 i art. 30c ustawy PIT oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

W jaki sposób dokonać odliczenia?

Przy rozliczaniu straty należy przestrzegać zasady, że strata z danego źródła przychodu może być odliczona jedynie od dochodów z tego samego źródła.

Kwotę odliczonej w roku podatkowym straty wykazuje się w odpowiednim dla podatnika zeznaniu podatkowym:

• w zeznaniu PIT-36, PIT-36S,
• w zeznaniu PIT-36L, PIT-36LS,
• w zeznaniu PIT-28, PIT-28S,
• w zeznaniu PIT-38.

Jeśli chodzi o odliczanie straty poniesionej w 2020 r. z powodu COVID-19, to w celu dokonania obniżenia, podatnik - po zakończeniu 2020 roku – składa korektę zeznania PIT-36, PIT-36L, PIT-28 za 2019 rok.

O czym jeszcze należy pamiętać?

Jak wspomniano, podatnik może odliczyć stratę z dochodów osiągniętych w najbliższych kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych. Podatnik ma w tym zakresie możliwość wyboru, w których latach i w jakiej wysokości dokonuje odliczeń, z zachowaniem warunku co do dopuszczalnej kwoty odliczenia w roku podatkowym, czyli 50% kwoty poniesionej straty.

Przykład:

 Strata została poniesiona w 2015 r. w wysokości 500 zł. Może ona podlegać rozliczeniu w kilku wariantach, np.:

Wariant 1
Rozliczenie w 5 kolejnych latach podatkowych – w wysokości 1/5 straty za każdy rok podatkowy, tzn. po 100 zł w każdym roku:

	2016 r.	2017 r.	2018 r.	2019 r.	2020 r.
Dochód	100	110	100	130	210
Kwota odliczenia straty	100	100	100	100	100
Dochód do opodatkowania	0	10	0	30	110
Kwota straty do rozliczenia w latach kolejnych	400	300	200	100	0

Wariant 2
Rozliczenie w wybranych 2 latach podatkowych z okresu 5 kolejnych lat podatkowych – w wysokości ½ straty za każdy rok podatkowy, tzn. po 250 zł:

	2016 r.	2017 r.	2018 r.	2019 r.	2020 r.
Dochód	0	400	210	670
Kwota odliczenia straty	0	250	0	250
Dochód do opodatkowania	0	150	210	420
Kwota straty do rozliczenia w latach kolejnych	500	250	250	0	0

Wariant 3
Rozliczenie częściowe w wybranych latach z okresu 5 kolejnych lat podatkowych – w wysokości określonej przez podatnika, z zastrzeżeniem, że maksymalna wysokość odliczenia za rok podatkowy nie przekroczy 50% poniesionej straty:

	2016 r.	2017 r.	2018 r.	2019 r.	2020 r.
Dochód	0	0	90	180	500
Kwota odliczenia straty	0	0	90	180	230
Dochód do opodatkowania	0	0	0	0	270
Kwota straty do rozliczenia w latach kolejnych	500	500	410	230	0

Przykład:

Strata została poniesiona w 2 kolejnych latach podatkowych: 2017 r. w wysokości 400 zł i w 2018 r. w wysokości 500 zł. Rozliczenie w wybranych dwóch latach podatkowych – w wysokości ½ straty za każdy rok podatkowy, czyli 450 zł (200 zł za 2017 r. i 250 zł za 2018 r.):

	2018 r.	2019 r.	2020 r.	2021 r.
Dochód	0	0	750	1000
Kwota odliczenia straty	0	0	450	450
Dochód do opodatkowania	0	0	300	550
Kwota straty do rozliczenia w latach kolejnych	400	900	450	0

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą lub uzyskujący przychody z najmu prywatnego, który zmienił formę opodatkowania z zasad ogólnych na ryczałt ewidencjonowany, ma możliwość obniżenia kwoty poniesionej straty od przychodu uzyskanego z tego samego źródła, a opodatkowanego ryczałtem. 

Jeśli podatnik poniósł stratę z działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki osobowej opodatkowanej podatkiem liniowym, a dodatkowo prowadził też jednoosobową działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem i z tego tytułu uzyskał przychód – może poniesioną stratę w spółce osobowej odliczyć od przychodu opodatkowanego ryczałtem (wykazywanego w PIT-28) w ciągu kolejnych 5 lat. Strata poniesiona została w ramach tego samego źródła przychodów.

Przykład:

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą od 2001 r. w 2019 r. po raz pierwszy wykazał stratę w kwocie 5.100.000 zł. W jaki sposób podatnik może najszybciej odliczyć stratę za 2019 rok, jeżeli w 2020 r. osiągnął dochód w wysokości 6.000.000 zł? Z uwagi na to, że strata wykazana została w 2019 r., to rozliczenie straty możliwe jest poprzez zastosowanie nowych zasad. Z uwagi na to, że strata przekracza limit 5.000.000 zł, podatnik w 2020 r. ma prawo odliczyć jednorazowo jedynie 5.000.000 zł. W kolejnych latach, o ile osiągnięty zostanie wystarczający dochód z działalności gospodarczej, podatnik będzie mógł odliczyć nadwyżkę straty z 2019 r. ponad kwotę 5.000.000 zł, czyli pozostałe nieodliczone 100.000 zł. Stratę z 2019 roku z działalności przedsiębiorca może również odliczyć w ciągu pięciu najbliższych kolejno po sobie następujących lat podatkowych (2020-2024) na dotychczasowych zasadach.

Przykład:

 Podatnik prowadzi działalność gospodarczą od 2001 r. w 2020 r. po raz pierwszy wykazał stratę w kwocie 100.000 zł. Strata była następstwem pandemii COVID-19. Przychód w 2019 r. = 500.000 zł, przychód w 2020 r. = 300.000 zł. W jaki sposób podatnik może odliczyć stratę za 2020 r., jeśli w 2019 r. osiągnął dochód w wysokości 300.000 zł?

Podatnik nie może dokonać odliczenia straty poniesionej w 2020 r. od dochodu za 2019 r. poprzez korektę zeznania za 2019 r., gdyż przychody uzyskane przez niego w 2020 r. z działalności gospodarczej (300.000 zł) były niższe o mniej niż 50% przychodów uzyskanych w 2019 r. (500.000 zł).

Podatnik będzie mógł odliczyć stratę w kolejnych latach podatkowych, o ile osiągnie odpowiedni dochód.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1426, ze zm.) - art. 9 ust. 3-5 i art. 52k; 
• ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 43, ze zm.) - art. 11 ust. 1-3 .