22.8.2008
Zespół
e-prawnik.pl
Kiedy zwalniany pracownik może żądać odszkodowania lub przywrócenia do pracy?
Prawo pracy przyznaje pracownikowi zwalnianemu za wypowiedzeniem określone uprawnienia tylko wówczas, gdy wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę było nieuzasadnione lub niezgodne z prawem. Z nieuzasadnionym wypowiedzeniem mamy do czynienia wtedy, gdy następuje ono bez uzasadnionej przyczyny (gdy wypowiedzenie dotyczy umowy zawartej na czas nieokreślony). Natomiast niezgodne z prawem jest wtedy, gdy następuje:
-
bez konsultacji zamiaru wypowiedzenia ze związkami zawodowymi (w przypadku wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony);
-
naruszenia ochrony szczególnej przed wypowiedzeniem, a w szczególności zakazu wypowiedzenia (np. zakaz wypowiadania umowy o pracę kobietom w ciąży);
-
krótszego od wymaganego okresu wypowiedzenia;
-
bez zachowania odpowiedniej formy;
-
bez poinformowania pracownika w sposób prawidłowy o przysługujących mu środkach prawnych;
-
wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku;
-
wypowiedzenie umowy w trakcie trwania urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Jakie uprawnienia przysługują pracownikowi zwalnianemu za wypowiedzeniem?
Od wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi przysługuje odwołanie do sądu pracy. Sąd orzeka tylko na żądanie pracownika lub byłego pracownika, dlatego to pracownik powinien być zainteresowany wniesieniem powództwa. W pozwie można wnosić zasadniczo o to, aby doprowadzić do "powrotu do pracy" albo jeśli pracownik tego nie chce - o odszkodowanie. W szczególności: jeżeli umowa o pracę nie uległa jeszcze rozwiązaniu to sąd pracy, orzeka o:
-
bezskuteczności wypowiedzenia (czyli de facto o "powrocie do pracy") lub,
-
odszkodowaniu,
a jeżeli umowa o pracę uległa już rozwiązaniu, orzeka o:
-
przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach (czyli też de facto o "powrocie do pracy"), lub
-
odszkodowaniu.
Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w terminie 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę.
Kiedy sąd może nie uwzględnić żądania dotyczącego "przywrócenia do pracy", a kiedy sąd musi je uwzględnić?
Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe. W takim przypadku sąd orzeka o odszkodowaniu. Sąd musi jednak uwzględnić żądanie jeżeli zgłasza je:
-
pracownik któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku,
-
pracownica w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego,
-
pracownik którego obejmują przepisy szczególne, dotyczące ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę (np. członek rady pracowniczej),
chyba, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. W takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.
A co będzie jeśli orzeczono o "powrocie do pracy"?
Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Wynagrodzenie to przysługuje za okres nie dłuższy niż 2 miesiące.
Są jednak wyjątki:
-
gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące - wynagrodzenie to przysługuje za okres nie dłuższy niż 1 miesiąc;
-
jeżeli umowę o pracę rozwiązano z:
-
pracownikiem, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku,
-
pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego,
-
pracownikiem którego dotyczą przepisy szczególne chroniące przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę
-
- wynagrodzenie przysługuje za cały okres pozostawania bez pracy.
Jak wysokie będzie odszkodowanie, jeśli sąd nie wyda orzeczenia o "powrocie do pracy"?
Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, jednak nie może ono być mniejsze niż wynagrodzenie, przysługujące byłemu pracownikowi za okres wypowiedzenia.
A co z umowami zawartymi na okres próbny oraz na czas określony?
Pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny. Odszkodowanie to przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać.
Również wyłącznie odszkodowanie przysługuje w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy. Odszkodowanie to przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące. Nie ma to zastosowania w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę pracownicy w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego. Sąd pracy może wówczas orzec o bezskuteczności wypowiedzenia lub o przywróceniu pracownicy do pracy na poprzednich warunkach, chyba że uwzględnienie żądania jest niemożliwe z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
Nic nie stoi na przeszkodzie, by zasady przedstawione powyżej, a dotyczące umowy o pracę na czas określony, stosować także do umowy na zastępstwo.
Pamiętaj, że:
-
Pracownikowi który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie. Okresu pozostawania bez pracy, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie uważa się za przerwę w zatrudnieniu powodującą utratę uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego zatrudnienia. Natomiast pracownikowi któremu przyznano odszkodowanie, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, odpowiadający okresowi, za który przyznano odszkodowanie.
-
Pracodawca może odmówić ponownego zatrudnienia pracownika jeżeli w ciągu 7 dni od przywrócenia do pracy nie zgłosił on gotowości niezwłocznego podjęcia pracy, chyba że przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn niezależnych od pracownika.
-
Pracownik który przed przywróceniem do pracy podjął zatrudnienie u innego pracodawcy, może bez wypowiedzenia, za trzydniowym uprzedzeniem, rozwiązać umowę o pracę z tym pracodawcą w ciągu 7 dni od przywrócenia do pracy. Rozwiązanie umowy w tym trybie pociąga za sobą skutki jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.
-
W razie zastosowania okresu wypowiedzenia krótszego niż wymagany, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu wymaganego, a pracownikowi przysługuje wynagrodzenie do czasu rozwiązania umowy.
-
Jeżeli u danego pracodawcy działa komisja pojednawcza pracownik może przed wystąpieniem na drogę sądową żądać polubownego załatwienia sporu.
-
Wystąpienie z wnioskiem do komisji pojednawczej przerywa bieg terminów wniesienia sprawy do sądu.
Podstawa prawna:
-
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. 1998 r., Nr 21, poz. 94, ze zm.)
Potrzebujesz porady prawnej?
Stan faktycznyJestem zatrudniony w zakładzie pracy ponad dwa lata, otrzymałem wypowiedzenie umowy o pracę 10 listopada 2007 r. W wypowiedzeniu pracodawca wskazał dwutygodniowy termin wypowiedzenia – błędny, bowiem zgodnie z art. 36 § 1 kodeksu pracy okres wypowiedzenia umowy o pracę (...)
Wypowiedzenie umowy o pracę - wszystko, co musisz wiedzieć
Tematem artykułu jest zagadnienie wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę oraz wskazanie przykładowych błędów, jakie w tych sytuacjach popełniają strony stosunku pracy. Omówiono w nim podstawowe przyczyny, które mogą stanowić uzasadnienie rozwiązania umowy o pracę. (...)
Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia
Rozwiązanie stosunku pracy Zgodnie z ogólnymi zasadami stosunek pracy może zostać rozwiązany: na mocy porozumienia stron; za wypowiedzeniem przez oświadczenie jednej ze stron stosunku pracy; bez wypowiedzenia przez oświadczenie jednej ze stron stosunku pracy; z upływem czasu, (...)
W zasadzie należy powiedzieć, że pracodawca ma mniej uprawnień niż pracownik. Pracownik może zarówno kwestionować zasadność rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia, jak również zasadność wypowiedzenia umowy o pracę. W razie wypowiedzenia bądź rozwiązania umowy o pracę (...)
Rozwiązanie umowy o pracę - czego może się domagać pracownik?
Komu przysługuje prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i w jakiej wysokości? Pracodawca ma obowiązek uregulowania wszelkich należności, jakie przysługują pracownikowi ze stosunku pracy. W szczególności pracownik ma prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Pracodawca (...)
Szczególne przypadki naruszenia uprawnień pracowniczych przy rozwiązaniu umowy o pracę
Uprawniwenia, jakie przysługują pracownikom w razie niezgodnego z prawem pracy rozwiązania umowy o pracę zostały omówione w artykułach: Czego może się domagać pracownik w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę? Jakie uprawnienia przysługują (...)
Kiedy wydawane jest świadectwo pracy?
Obowiązek wydania świadectwa pracy W związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy. Świadectwo pracy jest dokumentem zawierającym informacje o zakończonym zatrudnieniu. Świadectwo pracy (...)
Ustanie stosunku pracy następuje w następstwie: rozwiązania stosunku pracy na podstawie oświadczeń woli (czynności prawnych) albo wygaśnięcia stosunku pracy, które jest spowodowane określonymi zdarzeniami prawnymi. Wypowiedzenie umowy o pracę Wypowiedzenie (...)
Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem
Wypowiedzenie to tryb, który daje pracownikowi – w okresie wypowiedzenia – szansę na przygotowanie się do zakończenia współpracy. Przeczytaj, kiedy i jak pracodawca może rozwiązać umowę za wypowiedzeniem. ##baner## Jak rozwiązać umowę za wypowiedzeniem? Jako pracodawca (...)
Co zrobić jeśli niezasadnie rozwiązano z tobą umowę o pracę?
Kiedy rozwiązanie umowy o pracę jest nieuzasadnione lub niezgodne z prawem? Każde naruszenie przez pracodawcę przepisów o trybie i podstawach rozwiązania umowy o pracę skutkuje tym, że umowa została niezasadnie rozwiązana i powoduje przyznanie pracownikowi określonych uprawnień. Naruszenie (...)
Powołanie, mianowanie, wybór - czym się różnią stosunki pracy zawarte na tych podstawach?
Czy stosunek pracy musi być uregulowany w umowie o pracę by podlegał ochronie prawa pracy? Prawo pracy przewiduje, że stosunek pracy pomiędzy stronami może być uregulowany w inny sposób niż w umowie o pracę, a nadal podlegać jego ochronie. Już w art. 2 Kodeksu pracy, który (...)
Jak przeprowadzane są zwolnienia grupowe?
Zwolnienia grupowe to szczególny tryb rozwiązywania umów o pracę z grupą pracowników, z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Przeczytaj, w jaki sposób przeprowadzić zwolnienia grupowe i jakie obowiązki ma pracodawca, który to robi. ##baner## Co to są zwolnienia (...)
Celem spółdzielni mieszkaniowych jest zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych jej członków oraz ich rodzin przez budowanie lub nabywanie budynków w celu ustanowienia na rzecz członków praw do lokali. Prawa, które spółdzielnia najczęściej ustanawia na rzecz (...)
Świadczenia wynikające z wypadku przy pracy - opinia prawna
Stan faktycznyW drodze do pracy miałam wypadek. Jestem na zwolnieniu lekarskim (6 miesięcy i przedłużone przez ZUS o następne 3). Jestem po operacji kręgosłupa. Niebawem kończy mi się ten okres i wracam do pracy, która, jak na razie wygląda, na mnie czeka. Jakie uprawnienia mi przysługują (...)
Z jakich przyczyn można wypowiedzieć umowę o pracę?
Kiedy przyczyny wypowiedzenia są uzasadnione, a kiedy nieuzasadnione? W artykule niniejszym omówione zostały poszczególne przyczyny wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę wraz z oceną ich zasadności. Nie da się jednoznacznie określić, czy dana przyczyna ujęta abstrakcyjnie, (...)
Jakie są zasady ogólne ustalania podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa przysługujących pracownikom zatrudnionym za granicą u polskich pracodawców? Podstawę wymiaru zasiłków przysługujących pracownikom, w tym zatrudnionych za granicą u polskich (...)
Nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia
Rozwiązanie stosunku pracy Zgodnie z ogólnymi zasadami stosunek pracy może zostać rozwiązany: na mocy porozumienia stron; za wypowiedzeniem przez oświadczenie jednej ze stron stosunku pracy; bez wypowiedzenia przez oświadczenie jednej ze stron stosunku pracy; z upływem czasu, (...)
Tymczasowe zatrudnianie pracowników
Możliwe jest na terenie RP zatrudnianie pracowników tymczasowych przez pracodawcę będącego agencją pracy tymczasowej. Tego właśnie dotyczy ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. Nadto dotyczy ona także zasad kierowania tych pracowników i osób niebędących (...)
Podróże służbowe przedsiębiorcy i pracownika
Podróż służbowa pracownika i przedsiębiorcy wiąże się z określonymi wydatkami. Dzowiedz się, jakie wydatki związane z podróżą musi pokryć pracodawca, a co przysługuje przedsiębiorcy oraz jak rozliczyć koszty podróży służbowych - właściciela firmy lub pracowników. Co (...)
Czego może się domagać pracownik? Zasadą jest, że pracownika do zwolnienia wybiera pracodawca. Jednak dokonany wybór nie może być sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Istotne jest tylko, aby pracodawca podał rzeczywistą, uzasadnioną przyczynę i dokonał wypowiedzenia (...)
