Na czym polega wznowienie postępowania?
Wznowienie postępowania polega na ponownym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem rozstrzygającym co do istoty sprawy, jeśli zachodzą określone w ustawie przyczyny wznowienia.
W wypadkach wskazanych w artykule niniejszym można żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym wyrokiem (np. wyrokiem częściowym, łącznym itd. bądź nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu nakazowym czy w postępowaniu upominawczym). Wznowienie postępowania jest bowiem możliwe tylko z wyczerpująco wskazanych w Kodeksie postępowania cywilnego (K.p.c.) przyczyn.
Wznowienie postępowania cywilnego nie może nastąpić z urzędu, potrzebna jest skarga zainteresowanego podmiotu. Skarga o wznowienie ma, z jednej strony pewne cechy charakterystyczne dla nadzwyczajnych środków zaskarżenia, a z drugiej, cechy samodzielnego powództwa.
Kiedy nie można żądać wznowienia postępowania?
Niedopuszczalna jest skarga o wznowienie od wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa lub rozwód albo ustalającego nieistnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron zawarła po jego uprawomocnieniu się nowy związek małżeński.
Poza tym, zgodnie z art. 416 K.p.c., niedopuszczalne jest dalsze wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie. Wyłączenia tego nie stosuje się jednak, jeśli skarga o wznowienie postępowania została oparta na podstawie wznowienia określonej w art. 4011tego Kodeksu, czyli gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie - wtedy można więc ponownie wznowić postępowanie cywilne.
Kiedy można żądać wznowienia z przyczyn nieważności postępowania?
Można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności postępowania, ale tylko wtedy, gdy chodzi o następujące przyczyny nieważności:
-
jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy (iudex inhabilis), a strona przed uprawomocnieniem się wyroku nie mogła domagać się wyłączenia;
-
jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana (tj. gdy strona nie miała przedstawiciela ustawowego, organu, jeśli nie chodzi o osobę fizyczną, bądź nie miała należycie umocowanego pełnomocnika) bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe.
Jakie orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego może uzasadniać wznowienie postępowania cywilnego?
Można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie. Na tej podstawie postępowanie może być wznowione również w razie zakończenia go postanowieniem.
W sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem mogą być uchylone postanowienia niekończące postępowania w sprawie, jeżeli zostały wydane na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą. Przepisy o wznowieniu postępowania stosuje się w tym przypadku odpowiednio.
Jakie tzw. właściwe przyczyny restytucyjne uzasadniają wznowienie postępowania?
Można żądać wznowienia:
-
na tej podstawie, że wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym;
-
na tej podstawie, że wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa; Z powodu przestępstwa można żądać wznowienia jedynie wówczas, gdy czyn został ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie karne nie może być wszczęte lubże zostało umorzone z innych przyczyn niż brak dowodów;
-
w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu;
-
jeżeli na treść wyroku miało wpływ postanowienie niekończące postępowania w sprawie, wydane na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, uchylone lub zmienione w wyniku wznowienia postępowania.
##baner##
Kiedy można wznowić postępowanie nieprocesowe?
W postępowaniu nieprocesowym uczestnik postępowania może żądać wznowienia postępowania nieprocesowego zakończonego prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy, jednakże wznowienie postępowania nie jest dopuszczalne, jeżeli postanowienie kończące postępowanie może być zmienione lub uchylone.
Zainteresowany, który nie był uczestnikiem postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy, może żądać wznowienia postępowania, jeżeli postanowienie to narusza jego prawa. W takim wypadku stosuje się przepisy o wznowieniu postępowania z powodu pozbawienia możności działania.
Do jakiego sądu się zwrócić?
Do wznowienia postępowania z przyczyn nieważności oraz na tej podstawie, że Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie, właściwy jest sąd, który wydał zaskarżone orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów różnych instancji, właściwy jest sąd instancji wyższej.
Do wznowienia postępowania na innej podstawie właściwy jest zaś sąd, który ostatnio orzekał co do istoty sprawy.
W jakim terminie można wnosić o wznowienie postępowania cywilnego?
Skargę o wznowienie należy wnieść w terminie 3-miesięcznym; termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy.
W sytuacji, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie, skargę o wznowienie wnosi się w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. Jeżeli w chwili wydania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego orzeczenie sądowe nie było jeszcze prawomocne na skutek wniesienia środka odwoławczego, który został następnie odrzucony, termin biegnie od dnia doręczenia postanowienia o odrzuceniu, a w wypadku wydania go na posiedzeniu jawnym - od dnia ogłoszenia tego postanowienia.
Ten termin 3 miesięcy jest procesowym terminem zawitym, a więc w razie niezawinionego uchybienia mu można domagać się jego przywrócenia na zasadach ogólnych.
Nie można jednak żądać przywrócenia terminu 5 lat (od 3 kwitnia 2017 r. będzie to termin 10 lat), który stanowi tzw. materialny termin przedawnienia uprawnienia do wniesienia skargi o wznowienie postępowania (prekluzji). Po upływie 5 lat (10 lat) od uprawomocnienia się wyroku nie można więc żądać wznowienia, z wyjątkiem wypadku, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana.
Jakie warunki winna spełniać skarga o wznowienie?
Skarga o wznowienie powinna:
-
czynić zadość warunkom pozwu - tj. czynić zadość warunkom pisma procesowego i zawierać dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna, a także przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby uzasadniających również właściwość sądu
-
oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, podstawę wznowienia i jej uzasadnienie, okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz wniosek o uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia.
Jak przebiega postępowanie ze skargi o wznowienie?
Do postępowania ze skargi o wznowienie stosuje się odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, z pewnymi odrębnościami.
Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ww. ustawowej podstawie. Postanowienie takie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Na żądanie sądu skarżący winien uprawdopodobnić okoliczności stwierdzające zachowanie terminu lub dopuszczalność wznowienia.
Sędzia, którego udziału lub zachowania się w procesie poprzednim dotyczy skarga, wyłączony jest od orzekania w postępowaniu ze skargi o wznowienie.
Wniesienie skargi o wznowienie nie tamuje wykonania zaskarżonego wyroku. W razie uprawdopodobnienia, że skarżącemu grozi niepowetowana szkoda," sąd może na wniosek strony wstrzymać wykonanie wyroku, chyba że strona przeciwna złoży odpowiednie zabezpieczenie. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Służy na nie zażalenie.
Sąd rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla podstawa wznowienia. Sąd rozpoznaje zatem w świetle tej podstawy pierwotnie wniesione powództwo (lub wniosek w postępowaniu nieprocesowym).
Jakie orzeczenia merytoryczne mogą zapaść w wyniku postępowania ze skargi o wznowienie?
Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności bądź oddala skargę o wznowienie, bądź uwzględniając ją wydaje orzeczenie, którym:
-
uwzględnia skargę i zmienia zaskarżone orzeczenie albo
-
uchyla je i odrzuca pozew (w razie takiej potrzeby) lub
-
uchyla je i umarza postępowanie (w razie takiej potrzeby).
Uchylenie i zmiana zaskarżonego orzeczenia może nastąpić zarówno w I, jak i w II instancji.
Jeżeli do rozstrzygnięcia o wznowieniu postępowania zakończonego wyrokiem właściwy jest Sąd Najwyższy, sąd ten orzeka tylko o dopuszczalności wznowienia, a rozpoznanie sprawy przekazuje sądowi drugiej instancji.
Od wyroków sądów oddalających skargę o wznowienie postępowania przysługują takie same środki odwoławcze, jakie przysługują od wyroków zapadających w danej instancji.
Uchylając lub zmieniając wyrok, sąd na wniosek skarżącego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie orzeka o zwrocie spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia lub o przywróceniu stanu poprzedniego. Nie wyłącza to możliwości dochodzenia w osobnym procesie, także od Skarbu Państwa, naprawienia szkody poniesionej wskutek wydania lub wykonania wyroku.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz. 296, ze zmianami)
Potrzebujesz porady prawnej?
Kiedy nastąpi wznowienie postępowania karnego?
Wznowienie postępowania jest - obok kasacji - nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, przysługującym od orzeczeń już prawomocnych. Wznowienia nie należy przy tym traktować jako "trzeciej instancji". Jest ono dopuszczalne tylko w ściśle określonych przypadkach. W pewnym uproszczeniu można powiedzieć, (...)
Kiedy dochodzi do zawieszenia postępowania cywilnego?
Jakie są przyczyny zawieszenia postępowania cywilnego? Zawieszenie postępowania cywilnego spowodowane jest różnymi czynnikami. W niektórych przypadkach przyczyną zawieszenia będzie wina lub wola stron, w innych nadzwyczajne okoliczności, niezależne ani od stron ani od sądu, (...)
Kiedy można żądać wznowienia postępowania administracyjnego?
Wznowienie postępowania administracyjnego pozwala na uchylenie wydanej decyzji administracyjnej, która jest ostateczna i wydanie - po przeprowadzeniu nowego postępowania - nowej decyzji administracyjnej. Wznowienie postępowania może dotyczyć tylko ostatecznej decyzji administracyjnej. (...)
Postępowanie nieprocesowe - kiedy jest przeprowadzane?
Postępowanie nieprocesowe jest to jeden z rodzajów trybów, w jakim toczy się cywilne postępowanie sądowe. Nazwa "postępowanie nieprocesowe" pojawiła się stosunkowo późno. Początkowo postępowanie to nazywało się postępowaniem niespornym. Wynikało to z faktu, że u źródeł (...)
Moment ogłoszenia upadłości może skutkować zawieszeniem postępowania sądowego, administracyjnego, egzekucyjnego, czy nawet polubownego, gdy toczą się one w stosunku do masy upadłości. Czy jednak zawsze postępowanie upadłościowe będzie skutkowało zawieszeniem? A jeżeli nie, to czy upadły (...)
Pożyczka lombardowa - opinia prawna
Stan faktyczny W 1993 roku pożyczyłem w lombardzie 70 milionów złotych (obecne 7.000). Niestety nie mogłem spłacić tej kwoty w wymaganym terminie z wielu powodów. W ubiegłym roku otrzymałem zawiadomienie od komornika sądowego, że mam spłacić ogromną kwotę z tytułu tego długu, kwota (...)
Postępowania cywilne mają przyspieszyć
Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego jest kompleksową reformą przepisów dotyczących postępowań w sprawach cywilnych. W założeniach ustawa powinna ograniczyć przewlekłość postępowań i orzekania na podstawie niewystarczającego materiału dowodowego, zwiększyć terminowość (...)
Już działają tzw. sądy 24-godzinne. 12 marca br. weszła w życie ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, a także rozporządzenia wykonawcze. Wskutek nowelizacji w Kodeksie postępowania karnego pojawił się nowy rozdział 54a (...)
Ugoda, czyli tani i szybki sposób na rozwiązanie sporów
Ugoda jest umową dwustronną, wzajemną. Jej celem jest – jak sama nazwa wskazuje - dojście do porozumienia. Strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku (...)
Jak złożyć apelację od wyroku sądu cywilnego?
Apelacja jest podstawowym środkiem odwoławczym. Służy oczywiście do zaskarżania orzeczeń sądów I instancji, konkretnie zaskarżaniu merytorycznemu, czyli korzystamy z niej w sytuacji, gdy nie zgadzamy się z rozstrzygnięciem sądu I instancji. W wyniku postępowania apelacyjnego nie dochodzi (...)
Kiedy przysługuje kasacja? Kasacja przysługuje w postępowaniu procesowym od wydanych w drugiej instancji: wyroków (częściowych, wstępnych, uzupełniających, łącznych), postanowień o odrzuceniu pozwu, postanowień o umorzeniu postępowania kończących postępowanie (...)
Zażalenie - Kiedy przysługuje zażalenie na postanowienie? Jak powinno wyglądać?
Zażalenie w postępowaniu cywilnym jest zwykłym środkiem odwoławczym, który prowadzi do zmiany lub uchylenia postanowienia sądu albo zarządzenia przewodniczącego wydanego w pierwszej instancji. Zażalenie jest tzw. środkiem względnie dewolutywnym - oznacza to, że w zasadzie rozpatrywać (...)
Jak współwłaściciele mogą korzystać ze wspólnej nieruchomości?
Od czego zależy sposób korzystania z rzeczy wspólnej przez współwłaścicieli? Ustawową regulację sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, w tym także ze wspólnej nieruchomości zawiera art. 206 k.c., który stanowi, że „Każdy ze współwłaścicieli (...)
Przewaga kontraktowa w nowych przepisach
Weszła w życie nowa ustawa o przewadze kontraktowej. Wprowadzone zmiany poprawią sytuację rolników i dostawców produktów w kontaktach z największymi podmiotami na rynku rolno-spożywczym. UOKiK przygotował zestawienie najczęstszych pytań i odpowiedzi dotyczących (...)
W jaki sposób możesz uzyskać szybko wyrok przeciwko dłużnikowi - nakaz zapłaty
Artykuł ma na celu przedstawienie możliwej drogi sądowej przedsiębiorcy, który nie może uzyskać należności od swojego dłużnika. Sytuacje, w których powstają zaległości w płatnościach ze strony kontrahenta wierzyciela są niestety dość częste. Wiele firm wyznaje (...)
Wyrok zaoczny - Kiedy wydawany jest wyrok zaoczny? Jak się od niego odwołać?
Wyrok zaoczny przeważnie jest wyrokiem uwzględniającym powództwo, może jednak być także wyrokiem je oddalającym. Zaoczny charakter wyroku zależy od braku udziału pozwanego w postępowaniu. Nie jest zatem istotne, czy wyrok został wydany po pierwszym posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę, (...)
Kogo możesz powołać na świadka w swojej sprawie?
W postępowaniu cywilnym przed sądem możesz i musisz zarazem często przytaczać dowody na swoje twierdzenia. I nie ma tu znaczenia, czy jest to postępowanie procesowe (np. spierasz się o zapłatę z jakiegoś tytułu), czy nieprocesowe (np. gdy chodzi o zniesienie współwłasności). (...)
Sądy gospodarcze mają przyspieszyć
Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz innych ustaw wchodzi w życie 20 marca br. Ma ona na celu usprawnienie i racjonalizację przebiegu postępowania cywilnego, w szczególności w sprawach gospodarczych. Postępowanie w sprawach gospodarczych (...)
Przyspieszenie sądów gospodarczych
Na ostateczne uchwalenie przez Sejm (po wprowadzeniu poprawek przez Senat) czeka rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Ma on na celu usprawnienie i racjonalizację przebiegu postępowania cywilnego, w szczególności w sprawach (...)
Kto i kiedy może skorzystać z kasacji, czyli jak złożyć skargę kasacyjną?
Od lutego 2005 r. obowiązują zupełnie nowe przepisy kodeksu postępowania cywilnego w zakresie kasacji. Została wprowadzona skarga kasacyjna. Kto i od jakiego orzeczenia może wnieść skargę kasacyjną? Skarga kasacyjna przysługuje od wydanego przez sąd II instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia (...)
