8.4.2009
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Każdy obywatel państwa członkowskiego jest jednocześnie obywatelem Unii Europejskiej. Z obywatelstwa unijnego wynikają zaś dlań pewne prawa. W tym opracowaniu wskazujemy, na czym polegają najważniejsze z nich.
Prawo swobodnego poruszania się i pobytu
Obywatel Europy może swobodnie poruszać się w większości państw europejskich (obszar z Schengen), bez kontroli czy okazywania paszportu. Ponadto każde państwo członkowskie musi jednakowo traktować obywateli własnych i obywateli innych państw UE, a to tylko ze względu na posiadanie przez tych ostatnich statusu „obywatela Unii” i fakt legalnego pobytu w danym państwie członkowskim.
Prawa wyborcze
Obywatele UE korzystają z prawa do głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach do władz lokalnych w państwie członkowskim, na terytorium, którego przebywają, a którego obywatelstwa nie posiadają - na takich samych zasadach jak obywatele tego państwa.
Prawo do ochrony dyplomatycznej i konsularnej ze strony innego państwa członkowskiego
Każdy obywatel UE przebywający na terenie państwa trzeciego, w jakim państwo jego obywatelstwa nie ma własnego przedstawicielstwa, może korzystać z ochrony ze strony władz dyplomatycznych i konsularnych innego państwa członkowskiegoUE na takich samych warunkach jak obywatele państwa, którego władze udzielają ochrony.
Gwarantem tego prawa nie są ani WE, ani sama UE, ale wyłącznie państwa członkowskie, zaś skuteczne wykonywanie przez nie tej funkcji zależy tylko i wyłącznie od woli państw trzecich. Decyzją Rady z 1995 r. ochrona ta ma być tylko ochroną typu konsularnego. Eurokonstytucja miała ponownie rozszerzyć to prawo.
Zob.: O czym warto pamiętać wyjeżdżając za granicę?
Każdy obywatel ma zapewnioną możliwość uzyskania swobodnego dostępu do potrzebnych informacji
Obywatel UE ma prawo zwracać się do instytucji i organów doradczych Unii w swoim języku i otrzymywać odpowiedzi w tym samym języku (np. dokumenty instytucji wspólnotowych).
Prawo petycji do Parlamentu Europejskiego
Prawo składania petycji do Parlamentu Europejskiego przysługuje każdemu obywatelowi UE, a także każdej osobie fizycznej lub prawnej zamieszkałej czy mającej siedzibę w państwie członkowskim. Obejmuje ono sprawy należące do kompetencji UE i bezpośrednio dotyczące osoby składającej petycję.
Prawo skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich
(Ombudsmana)Przysługuje ono wszystkim obywatelom UE, jak również wszystkim osobom fizycznym i prawnym zamieszkałym w państwie członkowskim lub mającym w nim swą siedzibę. Przedmiotem skargi mogą być nieprawidłowości w działaniu organów i instytucji wspólnotowych (I filar UE). Skarga powinna być wniesiona w ciągu 2 lat od powzięcia wiadomości o stanie faktycznym będącym jej podstawą.
Prawo do domagania się od WE naprawienia wszelkich szkód wyrządzonych przez jej instytucje lub funkcjonariuszy
Każda osoba fizyczna lub prawna (zatem nie tylko obywatel UE) może, na warunkach wskazanych w przepisach Traktatu, kontrolować i korygować zachowania: państw członkowskich oraz instytucji WE.
Podstawa prawna:
- Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana: Dz. Urz. UE 2006 C 321E, s. 1);
- Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską [dawna nazwa: EWG] z dnia 25 marca 1957 r. (tekst skonsolidowany: Dz. Urz. 2002 r., UE C 325)
- Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, podpisany w Rzymie 25 marca 1957 r. (Dziennik Ustaw, Załącznik nr 2 do numeru 90, 30.04.2004, poz. 864, T. I, s. 10);
- Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy, podpisany w Rzymie 29 października 2004 r. (Dz. Urz. UE 2004 C 310, s. 1) - nieobowiązujący ze względu na brak ratyfikacji przez wszystkie państwa UE
Potrzebujesz porady prawnej?
Kto będzie mógł pracować jako farmaceuta w Polsce?
Ustawa z dnia 10 stycznia 2008 r. o zmianie ustawy o izbach aptekarskich wchodzi w życie 3 marca 2008 r. Nowe definicje Zmiany po pierwsze wprowadzają definicję państwa członkowskiego Unii Europejskiej, obywatela państwa członkowskiego UE oraz cudzoziemca. Pojęcie państwa członkowskiego (...)
Wielka Brytania poza UE od 1 stycznia - wyjazdy i przyjazdy
Od 1 stycznia 2021 roku zmienią się zasady przekraczania granicy przez obywateli Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii, Irlandii Północnej oraz obywateli brytyjskich terytoriów zamorskich. Jako obywatele państwa trzeciego będą podlegać standardowi odprawy szczegółowej. (...)
Kiedy małżonek obywatela Unii może przebywać w UE?
Zgodnie z dyrektywą w sprawie swobodnego przemieszczania się obywateli Unii (Dyrektywa 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, (...)
Specjalne rozwiązania dla cudzoziemców w związku z epidemią koronawirusa
W związku z obecną sytuacją epidemiologiczną, weszły w życie zmiany w prawie przewidujące m.in. szczególne rozwiązania dla cudzoziemców w Polsce. Obowiązujące obecnie przepisy umożliwiają legalne pozostanie w kraju osobom, które chcą (...)
„Współmałżonek” tej samej płci obywatela UE też ma prawo swobodnego przemieszczania się
Pojęcie „współmałżonka” według TSUE Pojęcie „współmałżonka” w rozumieniu przepisów prawa Unii dotyczących swobody przemieszczania się obywateli Unii i członków ich rodziny obejmuje współmałżonków tej samej płci. Chociaż (...)
Obowiązek meldunkowy cudzoziemców
Zameldowanie cudzoziemców Cudzoziemiec przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany wykonywać obowiązek meldunkowy na zasadach określonych w ustawie z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności. Cudzoziemiec to każdy, kto nie posiada obywatelstwa polskiego. Kto (...)
Aby poprzeć wniosek o referendum lokalne, trzeba podać wiele swoich danych
Poparcie przez mieszkańca jednostki samorządu terytorialnego wniosku o przeprowadzenie referendum w opinii NSA Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów, po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2017 r. na posiedzeniu jawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Prezesa Naczelnego (...)
Nabywanie nieruchomości, udziałów i akcji przez cudzoziemców
Jakie są zasady nabywania przez cudzoziemców nieruchomości, udziałów i akcji? Nabycie przez cudzoziemca prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego nieruchomości oraz nabycie lub objęcie przez cudzoziemca udziałów czy akcji w spółkach handlowych z siedzibą (...)
Pobyt, praca i działalność gospodarcza obywatela Wielkiej Brytanii w Polsce po brexicie
Dowiedz się, jakie warunki musi spełniać obywatel Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, aby po wystąpieniu tego państwa z Unii Europejskiej móc legalnie przebywać, pracować lub prowadzić firmę w Polsce. ##baner## Dwie grupy obywateli Wielkiej Brytanii 31 (...)
Zezwolenie na wykonywanie pracy przez cudzoziemców
Cudzoziemcem jest osoba która nie posiada obywatelstwa polskiego. W wielu dziedzinach, w tym również w zakresie możliwości zatrudnienia cudzoziemców, polskie prawo różnicuje sytuację cudzoziemców w zależności od kraju ich pochodzenia, gdzie zasadnicze kryterium (...)
W pewnych przypadkach na polskie emerytury lub renty mogą liczyć osoby pracujące czy zamieszkałe za granicą. Dowiedz się, jak polacy, którzy mieszkają za granicą, mogą nabyć prawo do polskiej emerytury. Jakie są zasady przyznawania emerytur i rent dla osób pracujących (...)
Projekt zmian dotyczących m.in. pobytu w Polsce obywateli Wielkiej Brytanii
Wdrożenie umowy brexitowej, nowe uprawnienia Straży Granicznej w przypadku podejrzenia fikcyjnego małżeństwa oraz dostosowanie polskiego prawa do przepisów UE – to najważniejsze zmiany w ustawie o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium (...)
Jak ubiegać się o uznanie za polskiego obywatela?
Kto może zostać uznany za polskiego obywatela? Za polskiego obywatela może zostać uznany cudzoziemiec, który spełnia przynajmniej jeden z poniższych warunków: ##baner## warunek 1: od co najmniej 3 lat, bez przerwy, legalnie przebywa w Polsce, na podstawie zezwolenia (...)
Zatrudnianie cudzoziemców w 2018 r.
Podstawowe zasady zatrudniania cudzoziemców (oprócz obywateli państw UE, EOG i Szwajcarii) od 1 stycznia 2018 r. dla pracodawców Co się zmieniło? Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi: zawężenie do prac, które nie będą objęte zezwoleniem (...)
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej reguluje podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne (...)
Cudzoziemcy na rynku pracy w Polsce
Jak wygląda sytuacja cudzoziemców na rynku pracy w Polsce? Na jakie wsparcie mogą liczyć i kiedy? Poznaj najważniejsze rozwiązania. Kiedy cudzoziemiec jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez zezwolenia na pracę? Bez zezwolenia na pracę mogą pracować (...)
Obowiązek meldunkowy - czym jest i na czym polega? Obowiązek meldunkowy przewidziany jest przez ustawę z dnia 10 kwietnia 1974 roku o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Jak wskazuje ustawa, ewidencja ludności polega na rejestracji danych o miejscu pobytu osób - na tym właśnie (...)
Zawód farmaceuty - wymagane kwalifikacje
Farmaceuta wytwarza i sprzedaje leki. Do jego zadań należy zarówno udział w wytwarzaniu leków na skalę przemysłową, jak i wykonywanie specyfików recepturowych w aptece. Najbardziej typowym miejscem pracy farmaceuty są: apteki, laboratoria, hurtownie i firmy farmaceutyczne. (...)
Transfer danych UE-USA: ważny wyrok
Ważny wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej - wyrok TSUE ws. Data Protection Commissioner przeciwko Facebook Ireland Ltd. i Maximilian Schrems Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 16 lipca 2020 r. wydał wyrok w sprawie C-311/18 - Data Protection Commissioner przeciwko (...)
PESEL - czyli Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności
Czym jest rejestr PESEL? Ewidencja ludności polega na rejestracji określonych w ustawie z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności podstawowych danych identyfikujących tożsamość oraz status administracyjnoprawny osób fizycznych. Ewidencję ludności prowadzi się w Powszechnym (...)
