18.4.2021
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
Wyrokiem z 14 kwietnia 2021 r. Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego i uchylił wyrok sądu drugiej instancji w zakresie oddalenia powództwa wnioskodawcy o przywrócenie go do pracy na dotychczasowych warunkach pracy i płacy oraz w zakresie kosztów postępowania, i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Z wnioskodawcą – zatrudnionym uprzednio na umowę o pracę na czas nieokreślony, po przejęciu jego zakładu pracy przez pozwanego pracodawcę, zostały zawarte umowy na czas określony (kolejno na okres 2 i 10 lat). W czasie trwania drugiej z powyższych umów wnioskodawca otrzymał od pozwanego oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem.
Czego totyczyła sprawa?
Prokurator Generalny, zaskarżając wyrok sądu odwoławczego na korzyść wnioskodawcy, postawił szereg zarzutów naruszenia prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię oraz niewłaściwe zastosowanie, m.in.:
- art. 30 § 1 pkt 2 k.p. i art. 77 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p., poprzez ich niezastosowanie i uznanie, że pracodawca może zawrzeć z pracownikiem kolejną umowę o pracę i przekształcić podstawę prawną zatrudnienia pracownika - umowę na czas nieokreślony na umowę na czas określony - nie wypowiadając lub nie rozwiązując dotychczasowej umowy;
- art. 231 § 1 k.p., przez jego błędną wykładnię i uznanie, że podmiot przejmujący zakład pracy oraz jego pracownicy mogą w sposób całkowicie swobodny i autonomiczny kształtować warunki wiążących ich stosunków pracy i nie istnieją w tym względzie żadne ograniczenia;
- art. 33 k.p. w zw. z art. 25 § 1 k.p., przez ich błędne zastosowanie i uznanie, że zawarcie umowy o pracę na czas określony 2 lat i następnie 10 lat, przewidujących możliwość ich rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem, było prawnie dopuszczalne, podczas gdy działanie takie naruszało istotę umowy o pracę na czas określony, jej społeczno-gospodarcze przeznaczenie i stanowiło obejście przepisów prawa dotyczących umów o pracę na czas nieokreślony.
Orzeczenie SN
Sąd Najwyższy (sygn. akt I NSNc 5/21) uznał zasadność większości zarzutów postawionych w skardze nadzwyczajnej. Uznano, że pomimo iż strony umowy o pracę mogą stosunkowo swobodnie kształtować ustalenia co do rodzaju umowy o pracę, to swoboda ta nie jest jednak nieograniczona i nie może stać w sprzeczności z normami prawnymi bezwzględnie obowiązującymi (a taki charakter ma przepis art. 231 k.p.), które nie mogą zostać wyłączone lub ograniczone w oparciu o wolę stron. Zasada swobody umów, wynikająca z przepisu art. 3531 k.c., nie znajduje bowiem wówczas zastosowania. Celem regulacji związanych z przejęciem zakładu pracy przez innego pracodawcę jest ochrona pracownika przed automatycznym pogorszeniem warunków pracy, związanym z takim przejęciem. Zmiana rodzaju umowy o pracę może mieć zatem miejsce wtedy, gdy nie zmierza do rzeczywistego obejścia uregulowań zawartych w art. 231 k.p., tj. zmiany warunków pracy na niekorzyść pracownika z powodu samego przejęcia zakładu pracy.
Przyznano również słuszność zarzutowi uznania za dopuszczalne zawarcie przez pozwanego z wnioskodawcą umowy na czas określony – 10 lat (wcześniej na okres 2 lat) z dwutygodniowym okresem wypowiedzenia. Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że w czasie zawierania powyższych umów w orzecznictwie i literaturze z zakresu prawa pracy przyjmowano, że zawieranie umów na czas określony, lecz na stosunkowo długi okres, nie odpowiada społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu umowy na czas określony – w szczególności, jeżeli nie znajdowało to uzasadnienia w potrzebie wykonania czasowo określonych zadań przez danego pracownika. Postępowanie takie stanowiło tym samym formę obejścia przepisów o wypowiadaniu umów o pracę na czas nieokreślony.
Uwzględniając powyższą skargę nadzwyczajną Sąd Najwyższy wziął pod uwagę, że za uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem go do ponownego rozpoznania przemawiały zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W zaskarżonym wyroku sądu drugiej instancji naruszone zostały bowiem konstytucyjne zasady ochrony zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz sprawiedliwości proceduralnej – będącej elementem prawa do rzetelnej procedury sądowej, a konsekwencje tego dotknęły pracownika – słabszą stronę stosunku pracy w zakresie ochrony trwałości bezterminowych stosunków pracy. Jednocześnie Sąd Najwyższy stwierdził, że orzeczeniu co do istoty sprawy stał na przeszkodzie brak aktualnych ustaleń w zakresie celowości przywrócenia wnioskodawcy do pracy u pozwanego (art. 45 § 2 k.p.), a charakter niniejszego postępowania wykluczał możliwość poczynienia takich ustaleń samodzielnie przez Sąd Najwyższy.
Zob. uzasadnienie wyroku SN z dnia 14 kwietnia 2021 r. (sygn. akt I NSNc 5/21)
Potrzebujesz porady prawnej?
Nowi sędziowie Sądu Najwyższego powołani
Prezydent powołał nowych sędziów Sądu Najwyższego Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda wręczył 10 października 2018 r. w Pałacu Prezydenckim akty powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego. Do Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych (...)
Strona nie ma obowiązku skorzystania ze skargi nadzwyczajnej przed wniesieniem skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku (to zasada prawna). ##baner## Uchwała SN W dniu 15 października br. Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów, po rozpoznaniu w Izbie Pracy (...)
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Wspomniana ustawa zastąpiła dotychczasową ustawę z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty (...)
Prezydencka wersja reformy sądownictwa
Prezydent przedstawił projekt ustawy o Sądzie Najwyższym Prezydencki projekt nowej ustawy o Sądzie Najwyższym jest przedstawiany w roku, w którym Sąd Najwyższy obchodzi stulecie swojego istnienia. To dobry moment, aby zaproponować zreformowaną strukturę organizacyjną oraz zakres (...)
Nowe koszty sądowe w rozmaitych sprawach cywilnych!
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Niektóre jednak sprawy podrożeją. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 2 marca 2006 r. Warto sprawdzić, na wszczynanie jakich (...)
Kto i kiedy może skorzystać z kasacji, czyli jak złożyć skargę kasacyjną?
Od lutego 2005 r. obowiązują zupełnie nowe przepisy kodeksu postępowania cywilnego w zakresie kasacji. Została wprowadzona skarga kasacyjna. Kto i od jakiego orzeczenia może wnieść skargę kasacyjną? Skarga kasacyjna przysługuje od wydanego przez sąd II instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia (...)
O prawa rodzin osób najciężej poszkodowanych...
Rzecznik Finansowy apeluje o szybkie usunięcie rozbieżności Bliscy osób poważnie poszkodowanych dodatkowo cierpią na skutek niepewności prawnej związanej z ich uprawnieniami do żądania zadośćuczynienia za krzywdę. Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN, po raz (...)
Wyrokiem z dnia 9 grudnia 2020 r. (sygn. akt I NSNu 1/20) Sąd Najwyższy Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oddalił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 3 lipca 2008 r. w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku (...)
Skarga kasacyjna w postępowaniu sądowoadministracyjnym
Podstawa prawna Przepisy regulujące skargę kasacyjną w postępowaniu sądowoadministracyjnym umieszczone zostały w Rozdziale I Działu IV ustawy z 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zwana dalej ustawą. Ponadto, jeżeli nie ma szczególnych przepisów (...)
Jak składać skargi i wnioski dotyczące administracji publicznej?
Kto może składać skargi i wnioski i do jakich instytucji? Wedle art. 63 Konstytucji RP, „Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych (...)
Osoba bliska poszkodowanego nie dostanie zadośćuczynienia...
Osobie bliskiej poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego rozstroju zdrowia, nie przysługuje zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art. 448 k.c. - orzekł Sąd Najwyższy. Uchwała Sądu Najwyższego W dniu 22 października 2019 (...)
Celem nowelizacji Prawa o ustroju sądów powszechnych i niektórych innych ustaw jest uporządkowanie kwestii z zakresu wymiaru sprawiedliwości. Zmiany mają m.in. rozwiązać problem braków kadrowych w sądach i usprawnić działanie prokuratury. Nowelizacja zawiera także (...)
Kontrola pracownika przebywającego na chorobowym przez pracodawcę
Pracodawcy są uprawnieni do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania przez pracowników zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby lub konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny, na podstawie art. 68 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 (...)
Sąd Najwyższy o podstawach skargi nadzwyczajnej...
Wyroki Sądu Najwyższego w sprawie I NSNk 3/20 oraz w sprawie I NSNk 3/19 Sąd Najwyższy rozpatrzył dwie skargi nadzwyczajne złożone na postanowienia zapadłe na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność (...)
Bank musi oddać klientom prowizje
Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną Rzecznika Finansowego w sprawie rozliczenia wcześniejszej spłaty kredytu. Po kilkuletniej batalii sądowej, kredytobiorcy, którzy spłacili kredyt przed terminem, doczekają się zwrotu części prowizji naliczonej wcześniej przez Alior (...)
Odrzucona skarga nadzwyczajna w przedmiocie odszkodowania za dyskryminowanie w pracy
Sąd Najwyższy odrzucił skargę nadzwyczajną w przedmiocie odszkodowania za dyskryminowanie z naruszeniem przepisów Kodeksu pracy. Orzeczenie SN Postanowieniem z 14 września 2021 r. (sygn. I NSNc 104/21) Sąd Najwyższy odrzucił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego od wyroku (...)
Zatrudnianie cudzoziemców w 2018 r.
Podstawowe zasady zatrudniania cudzoziemców (oprócz obywateli państw UE, EOG i Szwajcarii) od 1 stycznia 2018 r. dla pracodawców Co się zmieniło? Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi: zawężenie do prac, które nie będą objęte zezwoleniem (...)
Wyrokiem z dnia 9 grudnia 2020 r. (aygn. akt I NSNu 2/20) Sąd Najwyższy Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oddalił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 23 listopada 2016 r. w sprawie podlegania ubezpieczeniu społecznemu: emerytalnemu, (...)
Reforma sądownictwa do podpisu Prezydenta
Do podpisu Prezydenta RP trafiły 2 ustawy: ustawa o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw oraz ustawa o Sądzie Najwyższym. Co przewiduje ustawa o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw? Nowelizacja, uchwalona z (...)
Wyroki SN w sprawach kredytów frankowych
Niedawno Sąd Najwyższy rozpatrzył 3 sprawy dotyczące tzw. kredytów frankowych. Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną Rzecznika Praw Obywatelskich wywiedzioną od nakazu zapłaty w sprawie dotyczącej tzw. kredytów frankowych Dnia 6 lipca 2022 r. Sąd Najwyższy (...)
