5.3.2012

Zespół
e-prawnik.pl

Zasady świadczenia pracy w porze nocnej, niedziele i święta

Niektóre zakłady pracy, przedsiębiorstwa, urzędy, muszą być czynne nieraz i całą dobę, przez siedem dni w tygodniu. Chodzi tu o służbę zdrowia, Policję, zakłady energetyczne, ale też i wiele firm prywatnych. Zwłaszcza, gdy przedsiębiorstwo wykonuje usługi dla podmiotów znajdujących się po drugiej stronie globu – by niejako przeskoczyć różnicę czasową, pracownicy muszą wykonywać swoje obowiązki w godzinach, w których większość osób spędza już w domu. Aby zrekompensować pracownikom niekomfortowy wymiar czasu pracy, ustawodawca przewidział szczególną regulację takich sytuacji. Jednakże często zdarza się, iż pracodawca wykorzystuje podwładnych nie znających swoich praw i dla przykładu opłaca ich według stawek dziennych. Dlatego też należy zapoznać się z niniejszym artykułem, by poznać przysługujące nam przywileje.

Co to jest praca w porze nocnej?

Zgodnie z definicją zawartą w kodeksie pracy – pora nocna obejmuje 8 godzin pracy pomiędzy 21:00 a 7:00 rano. Doprecyzowanie tejże pory, powinno nastąpić w regulaminie pracy, bądź też w układzie zbiorowym pracy. Jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalania regulaminu pracy i nie jest objęty układem zbiorowym pracy określającym porę nocną, wówczas jej ramy ustala samodzielnie, powiadamiając o tym pracownika w formie pisemnej.

Pracującym w porze nocnej jest ten, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej, lub którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną.

Kto nie może pracować w porze nocnej?

Ponieważ praca w porze nocnej, nie jest w pełni zgodna z cyklem biologicznym i metabolicznym człowieka, zostały wprowadzone pewne ograniczenia, by nie dopuścić do wystąpienia ewentualnych ujemnych konsekwencji zdrowotnych pracownika.

Zakaz dotyczy w szczególności:

  • kobiet w ciąży

  • pracowników opiekujących się dzieckiem do lat 4 (chyba że pracownik wyrazi na to zgodę)

  • pracowników młodocianych

  • pracowników niepełnosprawnych, chyba że lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne, a w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tymi pracownikami wyrazi na to zgodę

W związku z faktem, iż człowiek pracujący w nocy może mieć większe problemy z koncentracją, logicznym myśleniem, całą sprawnością psychofizyczną - czas pracy pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym. W przeciwnym wypadku osoba taka mogłaby sprowadzić niebezpieczeństwo nie tylko na siebie, lecz również i na inne osoby. Ograniczenia tego nie stosuje się tylko i wyłącznie w dwóch sytuacjach – odnośnie:

  • pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy,

  • przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Jakie są finansowe skutki pracy nocnej?

Rekompensatą za pomieszany cykl dnia jest zwiększenie wynagrodzenia pracownika. Pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej. Wysokość takiego dodatku to 20 % stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów.  

W sytuacji, gdy dochodzi do zbiegu pracy w godzinach nocnych i pracy w godzinach nadliczbowych, uprawniony otrzyma dwa dodatki do wynagrodzenia – z tytułu godzin nadliczbowych oraz z tytułu pracy w porze nocnej.

W stosunku do pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy, dodatek, o którym wyżej wspomniano, może być zastąpiony ryczałtem, którego wysokość odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.

Kiedy powinniśmy mieć wolne?

Pracodawca często zmusza nas do wypełnienia swoich obowiązków również i w dni od pracy wolne. Konsekwencje takiej pracy często odczuwamy na zdrowiu i samopoczuciu, ale zazwyczaj pracodawca nie daje nam ich odczuć na portfelu. Należy pamiętać, iż praca w niedziele i święta zazwyczaj nie jest czymś zwyczajnym, i z tego tytułu przysługuje nam szereg praw. Należy również pamiętać, iż praca w te dni jest dopuszczalna tylko wówczas, gdy ustawa na to zezwala.

Zgodnie z przepisami, oprócz niedziel, dniami wolnymi są następujące święta:

  • 1 stycznia - Nowy Rok,

  • pierwszy i drugi dzień Wielkiej Nocy,

  • 1 maja - Święto Państwowe,

  • 3 maja - Święto Narodowe Trzeciego Maja,

  • pierwszy dzień Zielonych Świątek,

  • dzień Bożego Ciała,

  • 15 sierpnia - Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny,

  • 1 listopada - Wszystkich Świętych,

  • 11 listopada - Narodowe Święto Niepodległości,

  • 25 i 26 grudnia - pierwszy i drugi dzień Bożego Narodzenia.

Porady prawne

Potrzebujesz porady prawnej?

Jak ustalić pracownikom czas pracy?

Jak ustalić pracownikom czas pracy?

Obowiązek pracodawcy Ustalanie i rozliczanie pracownikom czasu pracy należy do kompetencji pracodawcy, który jednak musi w tym zakresie stosować przepisy ochronne, zawarte w dziale szóstym Kodeksu pracy zatytułowanym „Czas pracy”. Przepisy tego działu określają przede (...)

I znowu zmiany w prawie pracy. Co zmieniło się z dniem 1 stycznia 2004 r. w kodeksie pracy?

I znowu zmiany w prawie pracy. Co zmieniło się z dniem 1 stycznia 2004 r. w kodeksie pracy?

O tym, że regulacje dotyczące tzw. zwolnień grupowych miały się zmienić z dniem 1 stycznia 2004 r. jest głośno już od dość dawna, toteż wieść ta nie wywołuje w nas zaskoczenia. Jednak o tym, że kodeks pracy zostanie po raz kolejny zmieniony nikt chyba nawet nie pomyślał, tym bardziej, (...)

Czas pracy po zmianach

Czas pracy po zmianach

Co to jest czas pracy? Czas pracy jest to czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Co to jest rozkład czasu pracy i okres rozliczeniowy? Rozkład czasu pracy to ustalony przez pracodawcę plan pracy określający, (...)

Setki tysięcy złotych wyegzekwowanych przez inspektorów

Setki tysięcy złotych wyegzekwowanych przez inspektorów

  Poznań Łącznie kwota wyegzekwowanych świadczeń w roku 2008 do dnia 30.06.2008r przez OIP Poznań wynosi 7 714 994,48 zł , w tym w wyniku wydanych decyzji nakazowych 2 218 676,57 zł. Poznań Inspektorzy pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Poznaniu wyegzekwowali do końca maja br. w wyniku (...)

Kto będzie mógł handlować w niedziele?

Kto będzie mógł handlować w niedziele?

Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni zakłada docelowo zakaz handlu we wszystkie niedziele, z wyjątkiem siedmiu w roku. Nowe prawo wprowadza zakaz handlu w niedziele etapami, a także przewiduje cały szereg wyłączeń: i co do dni, i co do branż, w których (...)

Ewidencja czasu pracy - jak prowadzić ewidencję czasu pracy?

Ewidencja czasu pracy - jak prowadzić ewidencję czasu pracy?

Czy konieczny jest harmonogram czasu pracy? Zgodnie z Kodeksem pracy, czas pracy jest to czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Czas pracy ma charakter planowany. W związku z tym pracodawca ma obowiązek (...)

Jak rozliczyć czas pracy pracowników?

Jak rozliczyć czas pracy pracowników?

Rozliczanie czasu pracy pracownika Jeśli w okresie rozliczeniowym pracownik pracował dodatkowo, poza normalnym czasem pracy, to konieczne jest rozliczenie czasu pracy pracownika w celu ustalenia rekompensaty dodatkowo przepracowanych godzin. Przypomnieć należy, że ustalanie i rozliczanie pracownikom (...)

Wyjaśnienia dotyczące ograniczeń handlu w niedziele i święta

Wyjaśnienia dotyczące ograniczeń handlu w niedziele i święta

11 marca przypada pierwsza niedziela z ograniczeniem handlu. W związku z wątpliwościami, które pojawiają się wśród przedsiębiorców oraz konsumentów przedstawiamy wyjaśnienia PIP i resortu pracy w tej sprawie. Nowe przepisy 1 marca 2018 r. weszła w życie ustawa ograniczająca (...)

Czas pracy lekarzy - pracowników zakładów opieki zdrowotnej

Czas pracy lekarzy - pracowników zakładów opieki zdrowotnej

   Norma i wymiar czasu pracy lekarzy Co do zasady czas pracy lekarzy zatrudnionych w zakładzie opieki zdrowotnej w przyjętym okresie rozliczeniowym, nie może przekraczać 7 godzin 35 minut na dobę i przeciętnie 37 godzin 55 minut na tydzień w przeciętnie pięciodniowym tygodniu (...)

Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe - opinia prawna

Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe - opinia prawna

Stan faktyczny Czy pracodawca może zmusić pracownika do pozostawania w pracy ponad normę dzienną czasu pracy? Jak długo i jak wyegzekwować dopłatę za te godziny nadliczbowe, bo po drugiej godzinie nadliczbowej pracodawca mój już mi nie płaci 100% wynagrodzenia, a tylko 50 %? jak się mają (...)

Przygotuj się na wakacje

Przygotuj się na wakacje

Wakacje za granicą Przed każdą taką zagraniczną podróżą, czy to samodzielną, czy w grupach zorganizowanych, niezależnie od tego, czy to wyjazd wakacyjny czy w celach biznesowych – warto poświęcić kilka chwil, aby zadbać o spokojny pobyt, z którego przywieziemy wyłącznie (...)

Systemy czasu pracy

Systemy czasu pracy

W prawie pracy wymiar czasu pracy i jego rozkład nie są uregulowane w sposób jednolity. Podstawową normą czasu pracy, którą przewiduje Kodeks pracy, jest czas nie przekraczający 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym (...)

Zmiany w finansowaniu służby zdrowia

Zmiany w finansowaniu służby zdrowia

Nowelizacja przepisów ma na celu podwyższenie nakładów na finansowanie ochrony zdrowia oraz reguluje kwestię przeznaczania tych środków na podwyższenie wynagrodzeń lekarzy specjalistów oraz lekarzy rezydentów. Co przewiduje ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach (...)

Czas pracy pracowników zakładów opieki zdrowotnej

Czas pracy pracowników zakładów opieki zdrowotnej

Z dniem 1 stycznia 2008 r. wchodzi w życie ustawa o zakładach opieki zdrowotnej oraz ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym.  Czas pracy pracowników zakładu opieki zdrowotnej Ustawa ma na celu dostosowanie przepisów ustawy z 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej do przepisów dyrektywy (...)

Rozwiązanie umowy o pracę - czego może się domagać pracownik?

Rozwiązanie umowy o pracę - czego może się domagać pracownik?

Komu przysługuje prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i w jakiej wysokości? Pracodawca ma obowiązek uregulowania wszelkich należności, jakie przysługują pracownikowi ze stosunku pracy. W szczególności pracownik ma prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop. Pracodawca (...)

Szczególna ochrona pracy kobiet zatrudnionych na umowę o pracę

Szczególna ochrona pracy kobiet zatrudnionych na umowę o pracę

  Których prac nie może wykonywać żadna kobieta oraz kobieta w ciąży i w okresie karmienia? Przepisem stosowanym w odniesieniu do wszystkich kobiet jest zakaz zatrudniania ich przy pracach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla ich zdrowia. Do najważniejszych prac wzbronionych (...)

Święto na ostatnią chwilę...?

Święto na ostatnią chwilę...?

Ustawa o ustanowieniu Święta Narodowego z okazji Setnej Rocznicy Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej  Z okazji 100. rocznicy odzyskania niepodległości Sejm przyjął ustawę o święcie narodowym 12 listopada 2018 r. Zgodnie z uzasadnieniem, dodatkowy wolny dzień pozwoli (...)

Ograniczenie handlu w niedziele od marca!

Ograniczenie handlu w niedziele od marca!

Mniej handlu w niedzielę, więcej wolnego Zgodnie z przepisami ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele już od 1 marca 2018 r. w każdym miesiącu będą dwie niedziele handlowe - pierwsza i ostatnia. Od 1 stycznia 2019 r. będzie to tylko jedna niedziela w miesiącu - ostatnia. Z kolei od (...)

Czy kumulowanie dodatków za godziny nadliczbowe jest dopuszczalne?

Czy kumulowanie dodatków za godziny nadliczbowe jest dopuszczalne?

Sąd Najwyższy rozpoznawał zagadnienie prawne związane z pytaniem czy praca świadczona przez pracownika w niedzielę i święta, (z tytułu której pracodawca nie udzielił w okresie rozliczeniowym dni wolnych od pracy), z przekroczeniem przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy, uprawnia pracownika (...)

Czas pracy w ruchu ciągłym - opinia prawna

Czas pracy w ruchu ciągłym - opinia prawna

Stan faktycznyPracuję w tzw. ruchu ciągłym, w systemie 3 zmianowym. Jest to konieczne ze względu na zabezpieczenia prawidłowego procesu produkcyjnego. W zakładzie tak jest zorganizowany czas pracy, że dla mnie przekłada się to na 10, 11, czasem 12 godzin dziennie, przeciętnie 55 na tydzień. (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Praca w święto 3 maja

Praca w święto 3 maja

Pracownik stale wykonuje pracę w soboty. W zamian ma udzielony wolny inny dzień w tygodniu. W tym roku sobota 3 maja jest dniem świątecznym ale pracownik będzie musiał przyjść do pracy. Jak rozliczać w opisanym przypadku czas pracy? Czy udzielić za sobotę 3 maja 2008 r. dwóch dni wolnych? (...)

Praca w porze nocnej a praca w niedziele

Praca w porze nocnej a praca w niedziele

Prowadzę piekarnię, często pracownicy pracują w porze nocnej, za tą pracę otrzymują 20% dodatku . Piekarze przychodzą też wieczorem w niedzielę . Dobowy czas pracy to 7-21. Czy przysługuje im też dodatek za pracę w niedzielę? Zgodnie z art. 151[7] kodeksu pracy,  pora nocna obejmuje (...)

Przestój a miejsce przebywania pracownika

Przestój a miejsce przebywania pracownika

Pracodawca nie wygrał przetargu na określone roboty. Zatrudnia kilkudziesięciu pracowników wykwalifikowanych do konkretnych robót. Wystąpił problem przestoju. Nie ma możliwości przydzielenia innej pracy ani też przebywania w zakładzie pracy, gdyż usługi świadczone są u innego przedsiębiorcy (...)

Czas pracy pracowników zakładu opieki zdrowotnej

Czas pracy pracowników zakładu opieki zdrowotnej

Ile godzin wynosi tygodniowy czas pracy dla pielęgniarki zatrudnionej w niepublicznym ZOZ-ie? Funkcjonowanie niepublicznego zakładu opieki zdrowotnej uregulowane jest ustawą o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. 1991r. nr 91 poz.408). Podobnie, zastosowanie do niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej (...)

Wynagrodzenie za godziny pracy nocnej

Wynagrodzenie za godziny pracy nocnej

Czy za godziny nadliczbowe i godziny w porze nocnej, pracodawca może płacić pracownikowi ryczałtem? Według orzecznictwa SN stosowanie zryczałtowanego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe nie stanowi naruszenia prawa tylko w sytuacji, gdy wynagrodzenie to nie jest niższe od wynagrodzenia określonego (...)

Ewidencja czasu pracy a lista obecności co jeśli są różnice?

Ewidencja czasu pracy a lista obecności co jeśli są różnice?

Co w przypadku, kiedy występują różnice pomiędzy prowadzoną w komputerze ewidencją czasu pracy a listą obecności, na której podpisuje się pracownik. Różnica ta polega na tym, że na liście obecności wpisywany jest DUW(Dzień ustawowo wolny) w wybranym dniu tygodnia aby pokryć czas pracy (...)

Wynagrodzenie za dyżury lekarskie

Wynagrodzenie za dyżury lekarskie

Jestem pracownikiem Publicznego Samodzielnego ZOZ-u. Mam wykształcenie wyższe techniczne, jestem zatrudniony na stanowisku młodszego asystenta i zajmuję się naprawą sprzętu medycznego, przede wszystkim sprzętu rentgenowskiego i tomografu komputerowego - uzyskałem przeszkolenie w tym zakresie (...)

Dobowy odpoczynek a praca w nocy

Dobowy odpoczynek a praca w nocy

Problem dotyczy pracowników drużyn trakcyjnych. Z uwagi na charakter wykonywanej pracy, bardzo często początek pracy przypada w godzinach od 5.00 do 7.00 lub praca kończy się w godzinach pomiędzy 21.00 a 23.00. Wtedy w myśl tych zapisów nie mówimy o zajętej nocy. Oto ten zapis: Par.49 1. Porę (...)

Ewidencjonowanie czasu pracy przez pracownika

Ewidencjonowanie czasu pracy przez pracownika

Czy pracodawca może żądać od pracowników prowadzenia ewidencji czynności w obowiązującym ich wymiarze pracy? Ma to polegać na opisywaniu przez pracownika rodzaju wykonywanej pracy, czasu wykonywania tej pracy (godzin rozpoczęcia i zakończenia czynności), na koniec podania łącznego czasu (...)

Zobowiązanie nauczyciela do pracy w porze nocnej

Zobowiązanie nauczyciela do pracy w porze nocnej

Czy można zobowiązać nauczyciela do pracy w porze nocnej? W kwestii pracy w porze nocnej, zgodnie z art. 42b ust. 1 i 2 Kart nauczyciela nauczyciel może być obowiązany do realizowania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć wychowawczych także w porze nocnej. Z tego tytułu za każdą (...)

Dodatek za pracę w nadgodzinach

Dodatek za pracę w nadgodzinach

Pracuję jako stróż w szkolnej placówce opiekuńczo-wychowawczej. Czy za pracę w godzinach nadliczbowych w nocy i w niedzielę w jakiej wysokości powinnam mieć dodatek? Ile godzin nadliczbowych mogę mieć przepracowanych w danym miesiącu? Proszę o podanie podstawy prawnej. Zgodnie z przepisami (...)

Nadgodziny poborcy skarbowego

Nadgodziny poborcy skarbowego

Jestem pracownikiem Urzędu Skarbowego zatrudnionym na stanowisku poborcy. Moje wynagrodzenie składa się ze stałej pensji i prowizji od kwot ściągniętych egzekucyjnie. Po wielkich trudach Urząd zamierza mi wypłacić wynagrodzenie za nadgodziny. Jak ma być obliczone to wynagrodzenie? Czy tak (...)

Prawidłowy zapis w liście obecności

Prawidłowy zapis w liście obecności

Pracownik samorządowy z tytułu uczestnictwa w zebraniach wiejskich odbywających się w czasie wolnym pracownika wypracował ileś godzin , za które należy udzielić mu czasu wolnego.Jeżeli ta ilość godzin daje w sumie 6 dni roboczych, czas wolny powinien mu zostać udzielony w ciągłości korzystania (...)

Zwrot godzin nocnych kierowcy TIR-a

Zwrot godzin nocnych kierowcy TIR-a

Uczestniczyłem w rekrutacji do pracy jako kierowca do firmy transportowej, zostałem zakwalifikowany, przeszedłem szkolenia. Podpisałem umowę o pracę jako kierowca z datą 10.12.2007. Regulamin pracy i wynagrodzeń w firmie jest wyjątkowo prosty podstawa to 1150 zł brutto, firma zwraca nadgodziny (...)

Dodatek za pracę w porze nocnej

Dodatek za pracę w porze nocnej

Pracownik-kierowca rozpoczyna pracę o godzinie 3.00, 4.00, 5.00. Zakład rozpoczyna pracę od godziny 6.00, a pora nocna obejmuje godziny od 22. 00 do 6. 00. Wprowadzenie zapisu w art. 151[7] § 2 powoduje często interpretację, że pracownikowi-kierowcy, który przepracował mniej niż 3 godziny, (...)

Wynagrodzenie za nadgodziny

Wynagrodzenie za nadgodziny

Jakie wynagrodzenie przysługuje za pracę w godzinach nadliczbowych? Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości: 1) 50% wynagrodzenia - za pracę w dwóch pierwszych godzinach nadliczbowych na dobę, 2) 100% wynagrodzenia - za pracę w dalszych (...)