Obecność na sali sądowej osób trzecich
Pytanie:
"Przed Sądem Rodzinnym odbędzie się sprawa z wniosku mojej siostry, o zmianę opiekuna prawnego dla mojej, całkowicie ubezwłasnowolnionej matki. W tej chwili ja jestem ustanowiony opiekunem prawnym. Ponadto, przed Sądem Cywilnym od roku toczy się sprawa o unieważnienie darowizny mieszkania, w której to sprawie siostra jest pozwaną, a powódką moja matka, którą ja reprezentuję. Na dotychczasowych sprawach przed Sadem Cywilnym siostra zjawiała się w asyście licznych znajomych i sąsiadek, które jako publiczność obserwowały kolejne rozprawy. Obawiam się, że i przed Sądem Rodzinnym zaistnieje taka sama sytuacja. Czy mogę na początku rozprawy zwrócić się do Sądu Rodzinnego z wnioskiem formalnym o zarządzenie opuszczenia sali sądowej przez osoby postronne?"
Odpowiedź prawnika: Obecność na sali sądowej osób trzecich
Zgodnie z art. 148 § 1 k.p.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, posiedzenia sądowe są jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie. Posiedzenia sądowe są to zebrania sądu w zespole przewidzianym przepisami prawa w celu dokonania określonych czynności w toku postępowania lub nawet przed jego wszczęciem. Mogą one być jawne (zasada) - rozprawy i posiedzenia jawne niebędące rozprawami - i niejawne w przypadkach przewidzianych w ustawie. Tak więc, co do zasady obecność publiczności na rozparawach i posiedzeniach jest dozwolone. Zasada ta wynika z przepisów konstytucyjnych. Zgodnie z art. 45 ust. 2 Konstytucji zasadą w postępowaniu cywilnym są jawne posiedzenia. Przepis konstytucyjny stanowi: Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok ogłaszany jest publicznie. Regulacja ta znajduje się również w art. 42 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, który to stanowi: § 1. Sądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. § 2. Sądy rozpoznają i rozstrzygają sprawy w postępowaniu jawnym. § 3. Rozpoznanie sprawy w postępowaniu niejawnym lub wyłączenie jawności postępowania jest dopuszczalne jedynie na podstawie przepisów ustaw.
Wyjątki w tym zakresie muszą wynikać z wyraźnych przepisów. W niniejszej sytuacji odnieść się można do art. 153 k.p.c. Przepis ten stanowi:
§ 1. Sąd z urzędu zarządza odbycie całego posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych, jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża porządkowi publicznemu lub moralności albo gdy mogą być ujawnione okoliczności objęte tajemnicą państwową lub służbową.
§ 2. Sąd może zarządzić odbycie posiedzenia przy drzwiach zamkniętych również na wniosek strony, jeżeli podane przez nią przyczyny uzna za uzasadnione lub jeżeli roztrząsane być mają szczegóły życia rodzinnego. Postępowanie dotyczące tego wniosku odbywa się przy drzwiach zamkniętych. Postanowienie w tym przedmiocie sąd ogłasza publicznie.
Podczas posiedzenia odbywającego się przy drzwiach zamkniętych mogą być obecni na sali: strony, interwenienci uboczni, ich przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz osoby zaufania po dwie z każdej strony. Posiedzenie przy drzwiach zamkniętych jest posiedzeniem jawnym, w którym została ograniczona jedynie jawność w stosunku do publiczności. Zarządzenie odbycia posiedzenia przy drzwiach zamkniętych może dotyczyć całego posiedzenia lub jego części; decydują o tym przyczyny. Zgłoszenie wniosku przez stronę wszczyna postępowanie dotyczące jego zasadności, chyba że sąd podejmie decyzję z urzędu. Wniosek strony w przypadkach roztrząsania szczegółów życia rodzinnego nie podlega ocenie sądu. Roztrząsanie szczegółów życia rodzinnego może dotyczyć zarówno życia rodzinnego uczestników postępowania, jak i osób spoza tego postępowania (por. Jędrzejewska Maria [w:] Jędrzejewska Maria, Weitz Karol, Ereciński Tadeusz, Gudowski Jacek - Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga, Postępowanie zabezpieczające.Warszawa 2009 LexisNexis (wydanie III) ss. 2308).
Reasumując wskazać należy, iż może Pan złożyć wniosek do sądu, aby rozpoznać sprawę przy drzwiach zamkniętych, powołując się na art. 153 § 2 k.p.c. I wskazując, że roztrząsane mają być szczegóły życia rodzinnego.
Zespół prawników
e-prawnik.pl
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?