Odpowiedź prawnika: Urlop bezpłatny
W myśl przepisów Kodeksu Pracy urlop bezpłatny może być udzielony tylko na wniosek pracownika. Co więcej, wniosek ten powinien być złożony na piśmie. Pracownikowi na urlopie bezpłatnym nie przysługuje wynagrodzenie, pracodawca nie ma też obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Nie ma tu znaczenia długość trwania urlopu - urlop jest okresem zawieszenia ubezpieczenia. W trakcie urlopu bezpłatnego pracownik nie ma prawa do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego za okresy niezdolności do pracy. Nie ma także prawa do wynagrodzenia chorobowego. Od pracodawcy zależy czy urlop bezpłatny zostanie udzielony i na jak długo. Jeśli trwać on będzie dłużej niż 3 miesiące strony mogą się umówić, że z ważnych przyczyn pracownik zostanie przez pracodawcę odwołany z urlopu. Pracownik odwołany z urlopu bezpłatnego musi stawić się w pracy. Jeżeli tego nie zrobi, może grozić mu nawet zwolnienie dyscyplinarne. Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Podczas urlopu bezpłatnego pracownik ma prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego, ale ustaje ono po upływie 30 dni od dnia rozpoczęcia urlopu. Po tym czasie może korzystać z ubezpieczenia jako członek rodziny (jeśli jego współmałżonek jest ubezpieczony) lub podpisać umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia o dobrowolnym ubezpieczeniu. Korzystanie z urlopu bezpłatnego ma wpływ na wymiar urlopu wypoczynkowego. Jeżeli urlop trwa dłużej niż miesiąc, wówczas pracodawca ma prawo proporcjonalnie zmniejszyć wymiar urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym, w którym pracownik wróci do pracy.
Pracodawca nie ma prawa zwolnić pracownika w czasie urlopu bezpłatnego. Pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym jest chroniony przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Jedynie w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji zakładu pracy albo przeprowadzania zwolnień grupowych pracownik może spodziewać się wypowiedzenia. W innej sytuacji wypowiedzenie będzie bezskuteczne. Pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim można zwolnić, ale dopiero po upływie terminu zwolnienia i pojawienia się w pracy. Zgodnie z brzmieniem art. 41 k.p. i linią orzecznictwa pracownikowi nie można wypowiedzieć umowy o pracę w czasie choroby podczas jego nieobecności w pracy, a na zasadach wyjątku także gdy jest obecny w pracy w celu dostarczenia zwolnienia lekarskiego lub w okresie oczekiwania na zastępstwo na stanowisku oraz gdy pomimo choroby wykonuje niecierpiące zwłoki zadania pracownicze. Z pracownikiem przebywającym na zwolnieniu lekarskim pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika jeżeli zostaną spełnione przesłanki art. 52 k.p.
