19.9.2019
Zespół
e-prawnik.pl
Zjawisko mobbingu może pojawić się wszędzie tam, gdzie przez dłuższy czas przebywa ze sobą grupa osób. Najczęściej mówimy o mobbingu w miejscu pracy.
Czym jest mobbing?
Mobbing to zespół działań mających na celu upokorzenie, obniżenie poczucia własnej wartości, wyeliminowanie z zespołu i zastraszenie pracownika lub grupy pracowników. Zachowania te mają charakter długotrwałego, systematycznego i uporczywego dręczenia psychicznego.
Zgodnie z definicją Międzynarodowej Organizacji Pracy mobbing jest obraźliwym zachowaniem poprzez mściwe, okrutne, złośliwe lub upokarzające usiłowanie zaszkodzenia jednostce lub grupie pracowników (...), którzy stają się przedmiotem psychicznego dręczenia.
Jest to proces przemocy i nękania psychicznego pracownika trwający nie krócej niż sześć miesięcy, stosowany systematycznie, przynajmniej raz w tygodniu, godzący w godność i osobowość człowieka, naruszający integralność psychiczną i fizyczną. Działania mobbingowe rzadko ustępują samoistnie, raczej są to procesy długotrwałe i wymagające zdecydowanych działań ze strony ww. organizacji.
Pojęcie to zostało wprowadzone do polskiego Kodeksu pracy 1 stycznia 2004 roku. Zgodnie z treścią jego art. 94 z ind. 3, pracodawca zobowiązany jest do przeciwdziałania mobbingowi.
Zobacz także: Naruszenie dóbr osobistych pracownika.
Jakie działania kwalifikują się jako mobbing?
Osoba poddana mobbingowi nie ma możliwości obrony. Często narażona jest na ataki zarówno ze strony pracowników, jak i pracodawcy. Działania mobbingowe wywołują lęk związany z utratą zatrudnienia oraz wpływają na pogorszenie atmosfery i wydajności pracy w przedsiębiorstwie.
Narzędzia wykorzystywane w praktykach mobbingowych to zwodzenie, szykany, podstęp i intryga, kłamstwa, plotki, oszczerstwa, zachowania sadystyczne. Celem sprawcy jest zepsucie opinii ofiary i zaszkodzenie jej w sposób, który pozwoli wyeliminować ją z pozycji jaką zajmuje.
Odpowiedzialność pracodawcy za mobbing
Pojęcie mobbingu zostało zdefiniowane przez Kodeks pracy i oznacza „działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników".
Pracownik, który padł ofiara mobbingu, ma prawo dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Przede wszystkim pracodawca odpowiedzialny jest za dopuszczenie do zaistnienia zjawiska mobbingu w zakładzie pracy niezależnie od tego, kto jest jego sprawcą, a kto ofiarą. Sprawcą mobbingu może być zarówno przełożony, jak i współpracownik, a nawet podwładny ofiary. Jednak, w myśl przepisów, za wystąpienie takiej sytuacji odpowiada pracodawca, gdyż to on jest osobą odpowiedzialną za to, co dzieje się w zakładzie pracy.
Jeżeli jednak pracodawca wykaże, iż podjął działania skierowane na zapobieganie temu zjawisku, lub zareagował na już zaistniałe, można będzie mówić o zmniejszeniu odpowiedzialności, a nawet – w wyjątkowych przypadkach - jej całkowitym wyłączeniu.
Pracodawca powinien czuwać nad atmosferą w zakładzie pracy, bacznie przyglądać się zmianom w zachowaniu pracowników, a w większych zakładach szerzyć działania prewencyjne takie jak organizowanie szkoleń czy "pogadanek".
Uprawnienia pracownika w związku z mobbingiem
Pracownik, który ucierpiał wskutek mobbingu, może rozwiązać umowę o pracę w trybie natychmiastowym, bez wypowiedzenia oraz żądać od pracodawcy odszkodowania, którego górna granica nie jest ustawowo wyznaczona.
Warto nadmienić, iż rozstanie z pracodawcą do niedawna było warunkiem koniecznym dochodzenia w.w. odszkodowania. Brak zaistnienia tej przesłanki limitowało roszczenia pracownika do zadośćuczynienia na podstawie art. 94 z ind. 3 par. 3 Kodeksu pracy lub przepisów Kodeksu cywilnego. Obecnie zaś pracownik, który doznał mobbingu lub wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.
Jak udowodnić mobbing?
Ciężar przedstawienia dowodów w sprawie mobbingu spoczywa na pracowniku. Można domniemywać, że kluczową rolę w tego typu postępowaniach odgrywać będą orzeczenia biegłych psychologów lub psychiatrów oceniające stopień "rozstroju zdrowia" wywołanego mobbingiem.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. 1998 r., Nr 21, poz. 94, ze zm.)
Potrzebujesz porady prawnej?
Podstawowe obowiązki pracownika i pracodawcy
Prawo pracy obejmuje przepisy określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, będących stronami stosunku pracy. Prezentujermy najistotniejsze informacje dotyczące obowiązków związanych z wykonyawniem pracy w ramach stosunku pracy. Podstawowe obowiązki pracownika Zasadniczym (...)
Zasada równego traktowania w zatrudnieniu
Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest zasada równego traktowania w zatrudnieniu. W związku z dostosowywaniem prawa polskiego do wymogów prawa Unii Europejskiej, zasada równego traktowania ze względu na płeć została rozszerzona na inne jeszcze kryteria. Co oznacza zasada równego traktowania (...)
Najniższa krajowa 2011: więcej o 69 zł
Od 1 stycznia minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 1.386 zł. Jednocześnie wzrośnie m.in. zasiłek chorobowy oraz odszkodowanie za mobbing. Wraz z 1 stycznia 2011 roku minimalne wynagrodzenie wzrośnie z 1.317 do 1.386 zł brutto, czyli będzie wyższe o 5,2 proc. od kwoty, jaka obowiązuje obecnie. Na (...)
Mobbing w pracy. Możesz pozwać nie tylko szefa
Na drodze cywilnej możesz żądać zadośćuczynienia lub odszkodowania za mobbing również od współpracownika. Takie stanowisko potwierdza w jednym z wyroków Sąd Najwyższy (sygn. II PK 226/10) – pisze Gazeta Prawna. Dotychczas mobberzy czuli się zwolnieni z odpowiedzialności za nękanie (...)
Przełożony nie może zrzucać winy na firmę
Osoba, która naruszyła cudze dobra osobiste – czyjąś cześć, dobre imię – nie może się bronić, że działała jako przedstawiciel instytucji czy przełożony Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 12 października 2007 r. kończącym sprawę o ochronę dóbr osobistych, wniesioną (...)
Ciężka praca, wypełnianie trudnych poleceń pracodawcy, także w godzinach nadliczbowych, a nawet nieterminowe wypłaty nie stanowią jeszcze mobbingu - orzekł Sąd Najwyższy. (...)Przed Sądem Najwyższym pełnomocnik agencji mec. Małgorzata Szymanowska-Borys mówiła, że w okresie od (...)
Upokarzała pracowników, sąd chce więzienia
- To był mobbing w najczystszej postaci – mówił sędzia wydając wyrok na pracownicę kancelarii premiera za rządów PiS. Chodzi o Iwonę J., byłą dyrektorkę Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Kielcach – donosi Gazeta Wyborcza. Była dyrektor otrzymała (...)
Zasady odpowiedzialności karnej kuratora spółki za naruszenie praw pracowniczych - opinia prawna
Stan faktyczny Czy ustanowiony przez Sąd dla spółki z o.o kurator w oparciu o przepisy art. 42 kc może być podmiotem przestępstwa naruszenia praw pracowniczych na podstawie art. 218 kk? Nie wymagam analizy art. 218 kk, zapoznałem się z artykułem Aleksandry Tomporek zamieszczonym w miesięczniku (...)
PIP sprawdzi warunki pracy w biurach
Pracownicy biur również są narażeni na wiele niebezpieczeństw w miejscu pracy. Inspekcja pracy weźmie pod lupę duże korporacje. Państwowa Inspekcja Pracy zamierza kontrolować w przyszłym roku nie tylko budowy i zakłady, w których praca już na pierwszy rzut oka wiąże się z (...)
Radcowie będą bronić w sprawach karnych
Art. 82. Obrońcą może być jedynie osoba uprawniona do obrony według przepisów o ustroju adwokatury lub ustawy o radcach prawnych. To przepis znowelizowanego Kodeksu postępowania karnego, który umożliwia radcom prawnym pełnienie funkcji obrońcy w sprawach karnych. Zmiana jaką uchwalił (...)
Minimalne wynagrodzenie wyniesie 1600 zł
Rada Ministrów proponuje, by od przyszłego roku płaca minimalna była o 100 zł wyższa niż dotychczas. Taką propozycję rząd zamierza przedstawić Komisji Trójstronnej do spraw społeczno-gospodarczych. Ma na to czas do 15 czerwca. - Kwota 1600 zł stanowiłaby 42,5 proc. prognozowanego (...)
Za składanie zeznań w obronie molestowanego kolegi pracodawca nie zwolni z pracy. Poszkodowanym łatwiej będzie walczyć o swoje prawa przed sądem. W niedzielę 18 stycznia wchodzą w życie nowe przepisy kodeksu pracy dotyczące równego traktowania pracowników. Staną się one zapewne podstawą (...)
Przepisy prawa pracy coraz częściej łamane
Dramatyczne warunki BHP, coraz więcej wypadków śmiertelnych, niewypłacanie wynagrodzeń i mobbing – to obraz wielu polskich przedsiębiorstw widzianych oczami Państwowej Inspekcji Pracy. Z raportu PIP, do którego udało nam się dotrzeć, wynika, że wykroczenia przeciwko prawom pracownika (...)
Nauczycielu, obroń się przed zwolnieniem
W związku z nadciągającym do szkół średnich niżem demograficznym dla nauczycieli przyszły ciężkie czasy. Pod koniec maja dyrektorzy dokonują licznych zwolnień w szkołach. Mniej dzieci to mniej nauczycieli! - bronią się zwalniający. Trudno jednakże przedstawić taki argument osobie, (...)
Naruszenie dóbr osobistych pracownika
Naruszenie godności i innych dóbr osobistych stanowi coraz częściej podstawę procesów wytaczanych pracodawcom. I pracownicy te procesy wygrywają Chodzi przede wszystkim o naruszanie sfery prywatności zatrudnionego. Dzieje się tak, gdy dochodzi do przeszukiwania jego stanowiska pracy, ciągłego (...)
Jaki jest sposób na realizację większej ochrony pracownika?
Nowy kodeks pracy powinien zracjonalizować przepisy przeciwdziałające mobbingowi i molestowaniu w miejscu pracy. (...)- W tej sytuacji warto się zastanowić, czy nie przyjąć rozwiązania przetestowanego przez Holandię i Belgię - podnosił sędzia. Wprowadziły one instytucję rzecznika praw (...)
Do jakiego sądu po zadośćuczynienie za mobbing w pracy?
Jeśli gnębiony pracownik żąda powyżej 75 tys. zł rekompensaty z powodu mobbingu, sprawę bada sąd okręgowy. Gdy niżej wycenia swoje roszczenia - rejonowy. (...)- Co innego, gdyby powód życzył sobie wyłącznie rekompensaty niemajątkowej, np. ustalenia, że doszło do naruszenia jego dóbr (...)
Pilotażowy projekt Zatrudnienie Fair Play sprawdził się już w wybranych firmach. Pozwala na zapobieganie wszelkiej dyskryminacji i mobbingowi w miejscu pracy Opracowane przez Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym 15 standardów działania ma wskazać przedsiębiorcom pozytywne (...)
Miało być łatwiej a będzie coraz trudniej!
Wśród przedsiębiorców rozliczających się z fiskusem ryczałtem są oszuści - twierdzi rząd. I proponuje likwidację ryczałtu. A wśród kierowców są tacy, którzy siadają za kółko po kielichu. Ale jakoś rząd nie zgłosił (na razie?) projektu odebrania praw jazdy wszystkim Polakom. Zamierzam (...)
Pracownicy firm ochroniarskich muszą mieć końskie zdrowie. Nie po to, by bronić powierzonego ich pieczy mienia, ale żeby przepracować bez należnego odpoczynku nawet 240 godzin miesięcznie. (...) Wobec osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych nie stosuje (...)
