Pracownicze programy emerytalne, czyli jak najlepiej oszczędzać na własną emeryturę
Chyba nie ma pracownika – niezależnie od wieku – który nie zaczyna się w pewnym momencie zastanawiać, jaka będzie jego emerytura. Być może, iż pracownikowi ubędzie zmartwień, bo teraz nie musi zbierać na swoją emeryturę utartą jedyną drogą uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne. Z drugiej strony pracodawcy mają instrument do wprowadzenia w czyn swojej opieki nad swoimi pracownikami. A wszystko to za przyczyną pracowniczych programów emerytalnych.
Jak dochodzi do powstania programu emerytalnego?
Zasadą tworzenia pracowniczego programu emerytalnego jest dobrowolność. Tworzy się go poprzez zawarcie umowy zakładowej albo umowy międzyzakładowej oraz zawarcie umowy z instytucją finansową, albo utworzenie towarzystwa emerytalnego i funduszu emerytalnego albo nabycie przez pracodawcę akcji istniejącego towarzystwa emerytalnego. Kolejnym krokiem – niezbędnym – jest rejestracja programu przez organ nadzoru.
Kto jest stroną umowy zakładowej?
Umowa zakładowa jest umową zawieraną przez pracodawcę z reprezentacją pracowników, którą tworzą wszystkie zakładowe organizacje związkowe działające u danego pracodawcy. Jeżeli natomiast u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa, pracodawca zawiera umowę zakładową z reprezentacją pracowników wyłonioną w trybie przyjętym u danego pracodawcy (umocowanie jej do podejmowania czynności przewidzianych przez ustawę wygasa po upływie 24 miesięcy od dnia wyłonienia reprezentacji).
Jak przebiega procedura zawarcia umowy?
Procedura ta rozpoczyna się od przedstawienia przez pracodawcę pracownikom oferty utworzenia ppe. Oferta ta powinna zawierać:
- projekt umowy zakładowej,
- ustalone w umowie przedwstępnej warunki umowy z instytucją finansową lub statut towarzystwa emerytalnego i statut funduszu emerytalnego albo projekty tych statutów,
- określenie okresu ważności oferty, nie krótszego niż 3 miesiące.
Umowa taka powinna zostać w terminie 2 miesięcy od przedstawienia przez pracodawcę wspomnianej oferty. Jeżeli bowiem do tego nie dojdzie - z powodu niemożności uzgodnienia przez strony jej treści - pracodawca może zawrzeć umowę zakładową z reprezentatywnymi organizacjami związkowymi.
Jak przeprowadza się rejestrację programu?
Program podlega rejestracji przez Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Wniosek o rejestrację składa pracodawca. Wniosek ten powinien zawierać dane pracodawcy i zarządzającego: nazwę (firmę), adres siedziby, numer REGON oraz adres do korespondencji. Nadto należy dołączyć do niego:
- dokumenty potwierdzające w/w dane pracodawcy,
- informację o umocowaniu reprezentacji pracowników do zawarcia umowy zakładowej,
- zaświadczenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o braku zaległości w opłacaniu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne wystawione nie później niż trzy miesiące przed dniem złożenia wniosku,
- zaświadczenie urzędu skarbowego o braku zaległości podatkowych wystawione nie później niż trzy miesiące przed dniem złożenia wniosku,
- umowę zakładową,
- umowę z instytucją finansową albo statut funduszu emerytalnego,
- wzór deklaracji o przystąpieniu do programu,
- oświadczenie pracodawcy, że warunki uczestnictwa w programie są zgodne z zasadami, zgodnie z którymi co do zasady prawo uczestnictwa w dniu złożenia wniosku o zarejestrowanie programu musi przysługiwać co najmniej połowie pracowników zatrudnionych u pracodawcy, który go tworzy, natomiast w przypadku gdy pracodawca zatrudnia więcej niż pięciuset pracowników, prawo to musi przysługiwać co najmniej jednej trzeciej pracowników zatrudnionych u pracodawcy, który tworzy program.
Co może i powinna zarazem określać umowa zakładowa?
Ustawodawca określa w sposób dość szczegółowy niezbędne elementy takiej umowy. I tak, umowa zakładowa powinna określać:
- formę programu wraz ze wskazaniem zarządzającego, który będzie gromadził środki i zarządzał nimi na podstawie umowy z pracodawcą lub na podstawie postanowień statutu funduszu emerytalnego,
- warunki i tryb przystępowania do programu i występowania z niego,
- proponowane warunki gromadzenia środków i zarządzania nimi,
- warunki gromadzenia środków i zarządzania nimi, w przypadku, gdy zakład ubezpieczeń jest jednocześnie pracodawcą tworzącym program i zarządzającym nim,
- przypadki i warunki wypowiedzenia umowy między pracodawcą a instytucją finansową albo warunki zbycia przez pracodawcę wszystkich posiadanych przez niego akcji towarzystwa emerytalnego oraz warunki likwidacji tego towarzystwa,
- warunki, terminy i sposób dokonania wypłaty, wypłaty transferowej oraz zwrotu,
- termin wskazania przez uczestnika rachunku, na który zarządzający albo likwidator zarządzającego ma dokonać wypłaty transferowej w przypadku likwidacji programu,
- przypadki i warunki zmiany formy programu lub zarządzającego,
- wysokość składki podstawowej,
- minimalną wysokość możliwej do zadeklarowania składki dodatkowej, jeżeli umowa zakładowa nie zakazuje deklarowania składki dodatkowej,
- sposób deklarowania składki dodatkowej przez uczestników oraz terminy naliczania i potrącania tych składek przez pracodawcę w celu przelewu na rachunek uczestnika,
- terminy naliczania oraz przelewu składki podstawowej na rachunek uczestnika,
- koszty i opłaty obciążające uczestnika i pracodawcę oraz warunki, na jakich mogą one zostać obniżone bez konieczności zmiany umowy zakładowej,
- warunki zmiany i wypowiedzenia umowy zakładowej,
- warunki jednostronnego zawieszenia odprowadzania składek podstawowych oraz czasowego ograniczenia wysokości składek podstawowych przez pracodawcę,
- okres wypowiedzenia umowy zakładowej przez pracodawcę.
