Stan faktyczny
Mieszkam z rodziną w mieszkaniu należącym do gminy, którego głównym najemcą jest moja babcia, która już zmarła. U zarządcy budynku dowiedziałem się, że nie należy mi się lokal. Jestem w nim wraz z rodziną zameldowany. Stale mieszkamy w tym lokalu, ponosimy koszty jego utrzymania, remontów i modernizacji, na co posiadamy rachunki. Jak w sposób zgodny z prawem uzasadnić wniosek o przydział w/w lokalu. Kodeks Cywilny mówi m.in. że prawo do lokalu zachowują osoby "będące we wspólnym pożyciu z najemcą".

Opinia prawna
W tym stanie faktycznym do stosunków prawnych zmarłego najemcy lokalu mieszkalnego znajdują zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego o najmie lokali (tj. 680-692 k.c.).
Choć prawo najmu jest prawem majątkowym, nie podlega ono jednak dziedziczeniu. Zgodnie bowiem z art. 922 § 2 kodeksu cywilnego, nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Prawo najmu jest właśnie prawem, które przechodzi na określone osoby niezależnie od faktu pozostawania ich w kręgu spadkobierców. Krąg osób, na które przechodzi prawo najmu został określony w art. 691 § 1 kodeksu cywilnego. Aktualnie obowiązujące brzmienie tego przepisu zostało ustalone przez art. 26 pkt 12 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego i obowiązuje ono od dnia 10 lipca 2001r. Zgodnie z tym przepisem w razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują: małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą. Dodatkowym wymogiem wstąpienia w stosunek najmu ustanowionym przez art. 691 § 2 k.c. jest fakt stałego zamieszkiwania takiej osoby ze zmarłym najemca aż do chwili jego śmierci. W braku osób spełniających powyższe przesłanki, stosunek najmu wygasa.
Na podstawie analizowanego stanu faktycznego należy stwierdzić, że nie zostały niestety spełnione przesłanki wstąpienia w stosunek najmu po zmarłej babci.
Wnuk nie jest podmiotem wymienionym expressis verbis w kręgu określonym przez art. 691 § 1 k.c. Nie jest również „inną osobą, w stosunku do której ciążył na zmarłym najemcy obowiązek alimentacyjny”. Jedyną możliwą kategorią osób, do którym można by zaliczyć wnuka przy analizie możliwości wstąpienia w stosunek najmu po zmarłej babci jest „osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą”. Pojęcie to nie jest wyrażeniem jednoznacznym. Nie można bowiem na podstawie analizy językowej określić jaki charakter pożycia ustawodawca miał na myśli. Wnioski takie można wyciągną dokonując wykładni historycznej tego przepisu. W poprzednim stanie prawnym krąg osób wstępujących w stosunek najmu po zmarłym spadkobiercy określał art. 8 ustawy o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych. Uprawnionymi wg starej ustawy byli: zstępni, wstępni, pełnoletnie rodzeństwo, osoby przysposabiające albo przysposobione oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu małżeńskim z najemcą. Aktualnie krąg ten zawęził się zdecydowanie. Wyłączono bowiem m.in. zstępnych (czyli także wnuka) a pozostawiono tylko dzieci. Natomiast pożycie ze zmarłym najemcą miało charakter pożycia małżeńskiego. Przepis ten był krytykowany z tego względu, że wyłączał m.in. osoby pozostające w stałym pożyciu ze zmarłym najemcą w formie konkubinatu. W tym też kierunku nastąpiła zmiana tego przepisu. Termin „wspólne pożycie” ma więc charakter bardziej emocjonalny. Z pewnością nie można interpretować tego terminu jako związku polegającym na opłacaniu rachunków za lokal.
Wnioski takie potwierdza ostatnie orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2002r., w którym stwierdzono, że "wnuk zmarłego najemcy nie należy do osób wymienionych w art. 691 § 1 k.c. uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu nawet wówczas, gdy łączyła go z najemcą więź gospodarcza i uczuciowa."
Analizując obowiązujący stan prawny należy stwierdzić, że w chwili obecnej nie jest możliwe wstąpienie w stosunek najmu wnuka zmarłego najemcy lokalu.Wniosek taki potwierdza także powołane orzeczenie Sądu Najwyższego.

Potrzebujesz porady prawnej?
Wstąpienie w stosunek najmu (stan prawny do 10.07.2001)
Kiedy można wstąpić w stosunek najmu? Może się zdarzyć, że podczas trwania stosunku najmu, wynajmujący zbędzie (np. sprzeda lub daruje) przedmiot tego najmu (np. mieszkanie). Przepisy stanowią, że w takiej sytuacji nabywca rzeczy wstępuje w miejsce zbywcy rzeczy najętej. Tak więc (...)
Jakie osoby są uprawnione do wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym najemcy?
Czym jest najem lokalu mieszkalnego? Przez najem lokalu mieszkalnego należy rozumieć stosunek prawny, w ramach którego jedna ze stron (wynajmujący) zobowiązuje się do oddania lokalu mieszkalnego do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a druga strona (najemca) zobowiązuje się (...)
Co przewiduje ustawa o zarządzie sukcesyjnym w firmach jednoosobowych? Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną większość polskich przedsiębiorstw. Dzięki tym rozwiązaniom, w przypadku śmierci przedsiębiorcy, jego firma będzie mogła (...)
Brak odpowiedniej ilości mieszkań w Polsce powoduje, że w przypadku dziedziczenia kwestia lokalowa nierzadko staje się poważnym problemem. O ile w sytuacji, gdy spadkobranie opiera się na ustawie, najbliżsi spadkodawcy zazwyczaj uzyskują po nim lokum, o tyle dziedziczenie testamentowe nie daje (...)
Czy zostanie poszerzony krąg uprawnionych do wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym?
W dniu 10 lutego 2009 roku, do pierwszego czytania w Sejmie został skierowany projekt ustawy o zmianie Kodeksu cywilnego, dotyczący wstępowania w stosunek najmu w razie śmierci najemcy. Projekt przygotowała Komisja Nadzwyczajna „Przyjazne Państwo".Art. 691 § 1 „W razie śmierci (...)
Czym jest spadek - czyli co możesz odziedziczyć?
Pod pojęciem spadku kryje się ogół praw i obowiązków zmarłego, które przechodzą na spadkobierców w drodze spadkobrania. Nie należą jednak do spadku praw i obowiązki ściśle związane z osobą zmarłego, jak również prawa, które z chwilą śmierci spadkodawcy (...)
Właściwość sądu przy ustaleniu wstąpienia w stosunek najmu
Sąd Najwyższy stanął przed zagadnieniem prawnym, w którym musiał udzielić odpowiedzi na pytanie czy sprawa o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu lokalu mieszkalnego w miejsce zmarłego najemcy jest sprawą wymienioną w art. 505[1] pkt 1 kpc, to jest sprawą rozpoznawaną w postępowaniu uproszczonym? Sad (...)
Brat nie wstąpi w stosunek najmu
Powód domagał się ustalenia, że wstąpił, na podstawie art. 691 k.c. w stosunek najmu lokalu, który zajmował od 1985 r. razem z siostrą. Sąd I instancji powództwo oddalił. Sąd II instancji zwrócił się natomiast do Sądu Najwyższego z pytaniem: Czy wskazaną w przepisie (...)
10 lipca 2001r. weszła w życie ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy oraz zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. 2001r. nr 71 poz. 733). Ustawa ta zmieniła przepisy kodeksu cywilnego dotyczące wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym najemcy. Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. (...)
Wydziedziczenie - W jaki sposób dokonać wydziedziczenia?
Na czym polega wydziedziczenie? Potoczna intuicja łączy termin wydziedziczenie z pozbawieniem uprawnionego możliwości spadkobrania poprzez albo powołanie innych spadkobierców, albo sporządzenie testamentu negatywnego (testament negatywny nie powołuje nikogo do spadku, wskazuje natomiast, (...)
Dopuszczalna nierówność dzieci najemców...
Zróżnicowanie ochrony interesów mieszkaniowych lokatorów w przypadku śmierci jednego ze współnajemców nie narusza Konstytucji Zakwestionowany przepis Kodeksu cywilnego prowadzi w praktyce do różnicowania dzieci jedynego najemcy i dzieci współnajemców. (...)
Ustawa o ochronie praw lokatorów - krótki komentarz
Uwagi ogólne Zgodnie z art. 75 Konstytucji RP, władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli (...)
Czy Twoje własnościowe prawo do lokalu może przekształcić się w inne?
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu stanowi ograniczone prawo rzeczowe. Oznacza to tyle, iż z jednej strony obciąża nieruchomość stanowiącą własność lub współwłasność spółdzielni, z drugiej natomiast, daje uprawnionemu możliwość korzystania i rozporządzania (...)
Osoba tej samej płci może wstąpić w stosunek najmu
Powód domagał się ustalenia, iż wstąpił w stosunek najmu po zmarłym najemcy na podstawie art. 691 § 1 k.c. Twierdził, że pozostawał z najemcą w związku partnerskim. Powód i najemca byli tej samej płci. Z tego powodu sąd pierwszej instancji oddalił powództwo, bowiem (...)
Wynajmujesz lokal? Sprawdź, jak może się skończyć stosunek najmu
Skutkiem zawarcia umowy jest powstanie względnie trwałego stosunku pomiędzy stronami. Istotą najmu jest czasowość korzystania przez najemcę z przedmiotu najmu w powiązaniu z ekwiwalentnym świadczeniem czynszu. Okres ten może być wyznaczony w sposób ścisły przez podanie konkretnej (...)
Wypowiedzenie umowy najmu - Jak wypowiedzieć umowę najmu mieszkania lub lokalu?
Do najmu lokali mieszkalnych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego oraz ustawę o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie kodeksu cywilnego, zwaną dalej ustawą. Ma ona zastosowanie wyłącznie do lokali służących do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, a także lokali (...)
Twoje mieszkanie w Towarzystwie Budownictwa Społecznego (TBS)
Poziom realizacji przez państwo polskie zadań o charakterze socjalnym nie jest może taki jak w niektórych zachodnich państwach opiekuńczych, niemniej jednak rząd podejmuje pewne próby w tych sprawach. Taką próbą jest ustawa o niektórych formach popierania budownictwa (...)
Jeżeli chcesz, ażeby twoi spadkobiercy mogli płynnie kontynuować działalność firmy, dowiedz się, jak wyznaczyć i zgłosić w CEIDG zarządcę sukcesyjnego - tj. osobę, która będzie prowadzić sprawy firmy do czasu załatwienia formalności spadkowych. ##baner## Na czym polega sukcesja (...)
Jak rozwiązać przysposobienie (adopcję)?
W jaki sposób może ustać stosunek" przysposobienia (adopcji)? Do sposobów ustania tego stosunku należy: ustanie przysposobienia z mocy samego prawa (ex lege, np. w razie późniejszego ustalenia macierzyństwa przysposabiającej lub ojcostwa przysposabiającego (...)
Oprócz przypadków, kiedy przez złożenie oświadczenia przez jedną lub obie strony dochodzi do rozwiązania stosunku pracy, prawo pracy zna również przypadki wygaśnięcia stosunku pracy z mocy prawa bez konieczności składania jakichkolwiek oświadczeń w razie zajścia (...)
Lokale komunalne - nowe zasady najmu
Łatwiejsze zasady najmu lokali dla najuboższych, większa możliwość rotacji lokatorów, krótsze okresy najmu – to podstawowe zasady zmian jakie szykuje rząd w związku z nowelizacją ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu (...)