12.7.2008
Zespół
e-prawnik.pl
Stan faktyczny
Na początku lat 90-tych moi rodzice darowali mi nieruchomości stanowiącą gospodarstwo rolne. W kacie notarialnym darowizny nie ma żadnych zapisów co do zachowku ani innych rozliczeń spadkowych dla dwóch moich młodszych braci. Moja matka zmarła w 1999 r., a ojciec w styczniu 2008 r. Nie zostało przeprowadzone żadne postępowanie spadkowe, gdyż gospodarstwo rolne, którego jestem właścicielem, było jedynym majątkiem rodziców. Obecnie bracia żądają części majątku po matce i ojcu, powołując się na to, że ja otrzymałem cały ten majątek darowizną. Czy mają do tego prawo?
Opinia prawna
Niniejsza opinia została sporządzona na podstawie ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zmianami).
Darowizna nieruchomości na rzecz jednego z dzieci nie powoduje, że po stronie pozostałych powstają jakiekolwiek roszczenia. Pana rodzice, jako właściciele nieruchomości, mieli pełne prawo nią dysponować. Jednakże fakt otrzymania od rodziców darowizny będzie miał znaczenie w zakresie spadkobrania, dziedziczenia po rodzicach.
Darowizna a podział spadku
Otóż zgodnie z art. 1039 i nast. kodeksu cywilnego, jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między zstępnymi (dzieci, wnuki, prawnuki) albo między zstępnymi
i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn, chyba że z oświadczenia spadkodawcy
lub z okoliczności wynika, że darowizna została dokonana ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.
§ 2. Spadkodawca może włożyć obowiązek zaliczenia darowizny na schedę spadkową także na spadkobiercę ustawowego nie wymienionego w paragrafie poprzedzającym.
§ 3. Nie podlegają zaliczeniu na schedę spadkową drobne darowizny zwyczajowo w danych stosunkach przyjęte.
Art. 1040. Jeżeli wartość darowizny podlegającej zaliczeniu przewyższa wartość schedy spadkowej, spadkobierca nie jest obowiązany do zwrotu nadwyżki. W wypadku takim nie uwzględnia się przy dziale spadku ani darowizny, ani spadkobiercy zobowiązanego do jej zaliczenia.
Art. 1041. Dalszy zstępny spadkodawcy obowiązany jest do zaliczenia na schedę spadkową darowizny uczynionej przez spadkodawcę jego wstępnemu.
Art. 1042. § 1. Zaliczenie na schedę spadkową przeprowadza się w ten sposób, że wartość darowizn podlegających zaliczeniu dolicza się do spadku lub do części spadku, która ulega podziałowi między spadkobierców obowiązanych wzajemnie do zaliczenia, po czym oblicza się schedę spadkową każdego z tych spadkobierców, a następnie każdemu z nich zalicza się na poczet jego schedy wartość darowizny podlegającej zaliczeniu.
§ 2. Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania,
a według cen z chwili działu spadku.
§ 3. Przy zaliczaniu na schedę spadkową nie uwzględnia się pożytków przedmiotu darowizny.
Art. 1043. Przepisy o zaliczeniu darowizn na schedę spadkową stosuje się odpowiednio
do poniesionych przez spadkodawcę na rzecz zstępnego kosztów wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku.
Jeśli, tak jak w opisywanym przypadku, uczyniona przed śmiercią darowizna, szczególnie darowizna nieruchomości, wyczerpuje cały majątek rodziców, a później nie zdobywają oni następnego, to przepis art. 1039 kc nie ma praktycznego znaczenia.
W przedstawionej sprawie (w zakresie spadku po matce) należy dodatkowo wziąć pod uwagę również przepisy o dziedziczeniu gospodarstw rolnych. Do spadków otwartych przed dniem 14 lutego 2001 r. stosuje się bowiem szczególne, obecnie uchylone już, przepisy. Zdaniem opiniującej, jeśli bracia w chwili śmierci matki nie spełniali warunków, by dziedziczyć gospodarstwo rolne, nie będzie Pan obowiązany do zaliczenia tej darowizny na swoją schedę spadkową zgodnie z art. 1039 kc. Zastosowanie mógłby znaleźć inny przepis, który w praktyce ma podobne znaczenie. Zgodnie z art. 1079 kc, jeżeli oprócz gospodarstwa rolnego spadek obejmuje inne przedmioty majątkowe, udziały spadkobierców w gospodarstwie rolnym zalicza się na poczet ich udziałów w całości spadku. Nie będzie on miał jednak w praktyce zastosowania, skoro darowana nieruchomość wyczerpywała cały majątek rodziców.
Potrzebujesz porady prawnej?
Obecnie porządek dziedziczenia w odniesieniu do gospodarstwa rolnego niczym nie różni się od dziedziczenia na zasadach ogólnych, gospodarstwo poczytuje się bowiem za integralną część spadku. Dawniej jednak gospodarstwo rolne wyłączane było z ogólnej masy spadkowej, w wyniku (...)
Czy małe gospodarstwo rolne otrzyma wsparcie z Unii? Nowości od 1 lutego 2005 r.
W nomenklaturze unijnej gospodarstwo niskotowarowe to takie, którego wielkość ekonomiczna (mierzona wysokością standardowej nadwyżki bezpośredniej) wynosi od 2 ESU do 4 ESU. W Unii Europejskiej wielkość ekonomiczną każdego gospodarstwa określa się przy pomocy jednostek zwanych ESU. Kwota (...)
Zachowek z gospodarstwa rolnego
Spadkodawca był właścicielem gospodarstwa rolnego. Miał dwoje dzieci, syna i córkę. W 1990 roku przekazał gospodarstwo w darowiźnie synowi. Ta darowizna wyczerpała cały spadek. Spadkodawca zmarł w 2004 roku. Po jego śmierci córka wystąpiła przeciwko bratu o zachowek. (...)
Dla kogo świadczenia rodzinne?
Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego. Jakie jeszcze świadczenia rodzinne i na jakich zasadach można otrzymać? Jakie świadczenia rodzinne można otrzymać? Świadczeniami rodzinnymi są: zasiłek rodzinny oraz (...)
Notarialny akt poświadczenia dziedziczenia
Akt poświadczenia dziedziczenia - czyli co? Notariusz m.in. może sporządzać akty poświadczenia dziedziczenia. Akt poświadczenia dziedziczenia to dokument sporządzony przez notariusza stanowiący wskazanie spadkobierców danego spadkodawcy i przysługujących (...)
Ile wynosi zasiłek rodzinny? Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi obecnie miesięcznie: 95 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia; 124 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia; 135 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do (...)
Płatności bezpośrednie dla producentów rolnych - w 2006 r.
Na jakich zasadach przysługują płatności bezpośrednie? Zgodnie z ustawą o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych, osobie fizycznej, osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, będącej posiadaczem gospodarstwa rolnego, przysługują płatności (...)
Projekt ustawy o systemie ubezpieczenia społecznego rolników
19 października 2004 r. wpłynął do Sejmu projekt ustawy o systemie ubezpieczenia społecznego rolników, która ma zastąpić ustawę z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników regulującą obecnie system ubezpieczenia społecznego dla rolników. Co pozostanie (...)
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające dla rolników
1 marca 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym. Ustawa ta określa warunki i tryb przyznawania rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego oraz zasady wypłacania i finansowania rodzicielskiego świadczenia (...)
Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych do końca 1948 r.
Osoby, które urodziły się przed 1949 r., osiągnęły już wiek emerytalny, uprawniający do nabycia emerytury. Sprawdź, na jakich zasadach ZUS przyznaje emeryturę i co należy zrobić, żeby ją otrzymać. Jakie warunki trzeba spełnić, aby uzyskać emeryturę? Żeby uzyskać (...)
Dzierżawa - Na czym polega umowa dzierżawy
Na czym polega umowa dzierżawy? Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać rzecz do używania i pobierania pożytków (np. zboża, owoców) przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony (...)
Jak szybko ustalić kto jest spadkobiercą?
Potrzeba zmian Rozwiązania przyjęte w nowelizacji ustawy prawo o notariacie, kodeksu cywilnego oraz kodeksu postępowania cywilnego mają osiągnąć dwa zasadnicze cele. Z jednej strony zamierzeniem ustawodawcy było odciążenie, i tak już nadmiernie obciążonych sądów, od spraw, (...)
Wyjaśnienia dotyczące wakacji kredytowych
W związku z pytaniami kierowanymi do Rzecznika Finansowego przez przedstawicieli prasy, jak równie za pośrednictwem infolinii oraz skrzynki mailowej uruchomionej w Biurze Rzecznika Finansowego przestawił on odpowiedzi na najczęściej poruszane kwestie dotyczące „wakacji kredytowych”. Jeśli (...)
Co nowego w pożyczkach i kredytach studenckich, czyli jak je zdobyć w tym roku akademickim?
Od 8 września 2004 r. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu wydane 1 września w sprawie szczegółów dotyczących kredytów i pożyczek studenckich. Co nowego niesie to szczegółowe uregulowanie dla uczących się? Warunki uzyskania pożyczek (...)
Ile wynosi stawka zwrotu podatku akcyzowego w cenie oleju napędowego na 2018 r.? Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2017 r. w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju w 2018 r. ogłoszono (...)
Rada Ministrów zaakceptowała projekt ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.Celem projektu ustawy jest poprawa struktury obszarowej gospodarstw, zapobieganie nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych i zapewnienie, że będą one prowadzone przez osoby (...)
Z jakiego wsparcia aktywizacyjnego mogą korzystać bezrobotni?
Instrumenty rynku pracy wspierają podstawowe usługi rynku pracy. Osoby bezrobotne mogą korzystać z wielu form aktywizacji zawodowej, przewidzianych ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Opisano je w niniejszym artykule. Dodatek aktywizacyjny Dodatek (...)
Osoba, która chce kupić działkę pod budowę domu ma dwie możliwości. Może kupić działkę budowlaną albo działkę rolną, której odrolnienie związane jest z wieloma formalnościami. Przed zakupem działki najważniejszą rzeczą jaką musi zrobić każdy inwestor jest sprawdzenie (...)
Komu przysługują świadczenia z funduszu alimentacyjnego?
Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przyznawane są na warunkach określonych w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Komu przysługuje prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego? Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują: 1. (...)
Wójt potwierdza zawarcie umowy dzierżawy gruntów rolnych
W związku z licznymi pytaniami resort rolnictwa poinformował, że zawarcie umowy dzierżawy potwierdza wójt właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotu dzierżawy. ##baner## Kompetencje wójta Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym rolników wójt potwierdza (...)
NSA o podatku od gruntów objętych służebnością przesyłu
Przedsiębiorca przesyłowy, który zawarł z Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe umowę o ustanowienie służebności przesyłu na gruntach Skarbu Państwa, znajdujących się w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, nie musiał płacić podatku od nieruchomości (...)
