Odpowiedź prawnika: Umorzenie zaległości z tytułu niepłacenia abonamentu RTV
Niniejsza opinia prawna zostanie sporządzona w oparciu o przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U.2014.1619 j.t.) – dalej: u.p.e.a.; ustawy o opłatach abonamentowych (Dz.U.2014.1204 j.t.) – dalej: u.o.a. oraz poglądy doktryny i orzecznictwo sądowe.
Podstawą wydania tytułu wykonawczego, na podstawie którego prowadzone jest postępowanie egzekucyjne w tej sprawie, był art. 2 ust 1 i 2 u.o.a.
art. 2 u.o.a. 1. Za używanie odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych pobiera się opłaty abonamentowe. 2. Domniemywa się, że osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika. 3. Obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano rejestracji odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego.Pierwszą z wątpliwości, która nasuwa się przy analizie problemu, jest kwestia braku wcześniejszego wezwania do zapłaty spornej należności. Wskazuje Pan, że nie odbierał Pan pism dotyczących sprawy. Należy jednakże stwierdzić, iż postępowanie egzekucyjne dotyczące zaległej opłaty abonamentowej może być wszczęte nawet wtedy, gdy takie upomnienie nie zostało doręczone. Podstawą takiego twierdzenia jest art. 13 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U.2001.137.1541).
§ 13 rozporządzenia
Postępowanie egzekucyjne może być wszczęte bez uprzedniego doręczenia upomnienia w przypadkach, gdy:
1) należność pieniężna została określona w orzeczeniu,
2) zobowiązany ma ustawowy obowiązek obliczenia lub uiszczenia należności pieniężnej bez wezwania, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 3a ustawy,
3) egzekucja dotyczy należności z tytułu:
a) grzywien nałożonych w drodze mandatu karnego w postępowaniu w sprawach o wykroczenia,
b) grzywien wymierzonych mandatem karnym i innych należności pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym skarbowym,
c) kar pieniężnych i kosztów postępowania orzeczonych w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych,
d) odszkodowań orzeczonych w sprawach o naprawienie szkód wyrządzonych przez skazanych w mieniu zakładów karnych i aresztów śledczych,
e) grzywien w celu przymuszenia nakładanych w postępowaniu egzekucyjnym obowiązków o charakterze niepieniężnym,
4) egzekucja dotyczy kosztów upomnienia i kosztów egzekucyjnych.
Przepisy prawa nakładają na osobę, która używa odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych obowiązek rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych oraz obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej. Z tego też powodu warunki wszczęcia postępowania egzekucyjnego bez uprzedniego doręczenia upomnienia, zostały spełnione.
Za używanie odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych pobiera się opłaty abonamentowe. Domniemywa się, że osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika. Obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano rejestracji odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego. Opłatę abonamentową uiszcza się za każdy odbiornik radiofoniczny i telewizyjny. Przy czym nie dotyczy to osób fizycznych posiadających więcej odbiorników w tym samym gospodarstwie domowym lub w samochodzie stanowiącym ich własność. Opłaty abonamentowe pobiera się w celu umożliwienia realizacji misji publicznej. Misję publiczną realizuje publiczna radiofonia i telewizja, oferując całemu społeczeństwu i poszczególnym jego częściom, zróżnicowane programy i inne usługi w zakresie informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu, cechujące się pluralizmem, bezstronnością, wyważeniem i niezależnością oraz innowacyjnością, wysoką jakością i integralnością przekazu.
Obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej powstaje z pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano rejestracji odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego. Odbiorniki radiofoniczne i telewizyjne podlegają, dla celów pobierania opłat abonamentowych za ich używanie, zarejestrowaniu w placówkach operatora publicznego. Przy czym należy zaznaczyć, że określone podmioty zostały zwolnione z obowiązku uiszczania opłaty. Zgodnie z art. 4 u.o.a. w brzmieniu obowiązującym w 2011 i 2012 roku, zwolnienie to dotyczyło:
Art. 4. 1. Zwalnia się od opłat abonamentowych:
1) osoby, co do których orzeczono o:
a) zaliczeniu do I grupy inwalidów lub
b) całkowitej niezdolności do pracy, na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm.2)), lub
c) znacznym stopniu niepełnosprawności, na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.3)), lub
d) trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 2008 r. Nr 50, poz. 291, Nr 67, poz. 411 i Nr 70, poz. 416);
2) osoby, które ukończyły 75 lat;
3) osoby, które otrzymują świadczenie pielęgnacyjne z właściwego organu realizującego zadania w zakresie świadczeń rodzinnych jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej lub rentę socjalną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub innego organu emerytalno-rentowego;
4) osoby niesłyszące, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu (mierzone na częstotliwości 2.000 Hz o natężeniu od 80 dB);
5) osoby niewidome, których ostrość wzroku nie przekracza 15 %;
6) osoby, które ukończyły 60 lat oraz mają ustalone prawo do emerytury, której wysokość nie przekracza miesięcznie kwoty 50 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego;
7) osoby:
a) które mają prawo do korzystania ze świadczeń pieniężnych z tytułu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm.),
b) spełniające kryteria dochodowe, określone w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992, z późn. zm.),
c) bezrobotne, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 i Nr 70, poz. 416),
d) posiadające prawo do zasiłku przedemerytalnego, określonego w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
e) posiadające prawo do świadczenia przedemerytalnego, określonego w ustawie z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. Nr 120, poz. 1252),
Z opisu sytuacji nie wynika jednak, by Pan należał do którejś z tych grup, co oznacza, że nie jest Pan zwolniony z tego obowiązku. W szczególności że został Pan zaliczony do II a nie I grupy inwalidów – dającej podstawę do zwolnienia z abonamentu.
