W procedurze cywilnej istnieją dwa podstawowe tryby postępowanie - proces (postępowanie procesowe) i postępowanie nieprocesowe. Ponadto w każdym z tych trybów przepisy przewidują tzw. postępowanie odrębne:
-
W procesie:
-
postępowanie w sprawach małżeńskich,
-
w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi,
-
w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych,
-
w sprawach o naruszenie posiadania,
-
postępowania nakazowe i upominawcze,
-
postępowanie uproszczone.
-
W "nieprocesie":
-
postępowanie w sprawach z zakresu prawa osobowego,
-
w sprawach z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli,
-
w sprawach z zakresu prawa rzeczowego,
-
w sprawach z zakresu prawa spadkowego,
-
w sprawach z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego,
-
w sprawach depozytowych,
-
postępowanie rejestrowe (KRS).
Pozew, czy wniosek?
Pismo wszczynające postępowanie procesowe to pozew, natomiast w przypadku postępowanie nieprocesowego jest to wniosek.
Ponadto w trakcie postępowania, zarówno procesowego, jak i nieprocesowego, kierujemy na ogół do sądu dalsze pisma (zawierajace m.in. prośby, żądania), nazywane wnioskami, np. wnioski dowodowe.
Należy jednak pamiętać, że tytuł, nazwa pisma procesowego zasadniczo nie mają znaczenia. Sąd ocenia każde pismo po jego treści. W razie wątpliwości co do treści pisma procesowego, sąd może zwrócić się o jego sprecyzowanie.
Gdzie złożyć pismo?
Pismo procesowe można przesłać pocztą; przy czym strona może skorzystać z usług dowolnego podmiotu, nie ma obowiązku korzystania z usług operatora publicznego (Poczty Polskiej).
Jeśli jednak pismo do sądu ma być złożone w określonym terminie, np. z uwagi na bieg przedawnienia, bieg terminu na uzupełnienie braków pozwu, na złożenie odpowiedzi na pozew itp., to dla zachowania terminu liczy się data nadania przesyłki u pocztowego operatora publicznego (tj. data stempla Poczty Polskiej). W innym wypadku musimy wziąć pod uwagę przypuszczalny termin dotarcia przesyłki do adresata (sądu).
Pismo można też złożyć bezpośrednio w sądzie w biurze podawczym (w tzw. dzienniku podawczym), nie zaś w biurze informacji czy sekretariacie sądu.
Informacje o tym, jak sporządzić pozew lub wniosek znajdziesz tutaj.
Czy trzeba mieć adwokata?
Co do zasady - nie. Jednakże w niektórych przypadkach przepisy procedury cywilnej pozwalają działać wyłącznie przez profesjonalnego pełnomocnika - adwokata lub radcę prawnego. Tradycyjnie zwie się to przymusem adwokacko-radcowskim.
Przymus adwokacko-radcowski obowiązuje w postępowaniu przed Sądem Najwyższym. Dotyczy to także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym, podejmowanych przed sądem niższej instancji.
Przymus adwokacki/radcowski nie obowiązuje w postępowaniu o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego oraz gdy stroną, jej organem, jej przedstawicielem ustawowym lub pełnomocnikiem jest sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych, a także gdy stroną, jej organem lub jej przedstawicielem ustawowym jest adwokat, radca prawny lub radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Przymusu adwokacko-radcowskiego nie stosuje się także wtedy, gdy zastępstwo procesowe Skarbu Państwa jest wykonywane przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa.
W szczególności chodzi tu o:
-
skargę kasacyjną,
-
skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia,
-
skargę o wznowienie postępowania,
-
skargę na przewlekłość postępowania,
-
wniosek o wyłączenie sędziego,
-
wniosek o oznaczenie sądu właściwego miejscowo.

Potrzebujesz porady prawnej?
Pora na arbitraż z prawdziwego zdarzenia
17 pażdziernika br. wchodzi w życie ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego. Wprowadza ona przede wszystkim szczegółowe unormowanie rozwiązywania sporów przed sądem polubownym - dostosowujące nasze przepisy do praktyki sądownictwa polubownego w kraju i za granicą. Nowelizacja zmierza do zwiększenia atrakcyjności i konkurencyjności sądownictwa (...)
Projektowane zmiany w kodeksie postępowania cywilnego oraz prawie upadłościowym i naprawczym
Na stronach internetowych znaleźliśmy projekt ustawy, która ma zmienić część przepisów kpc oraz Prawa upadłościowego i naprawczego. Ogólnie rzecz biorąc dotyczy on zmian w zakresie dotyczącym sądownictwa polubownego. Na czym zatem miałyby polegać zmiany? Czy oznacza to, że większość spraw "załatwiana" będzie polubownie?Czego dotyczyć mają znowelizowane regulacje?Już (...)
Rozdział 1 działu II Kodeksu postępowania karnego (dalej: k.p.k.) określa właściwość i skład sądu karnego. W których sprawach orzeka sąd rejonowy? Właściwość sądów jest wyznaczana przez przedmiot orzekania, a nie przez ilość wysiłku organizacyjnego czy intelektualnego, jaki trzeba włożyć w zbadanie sprawy przed wyrokowaniem. Ustalanie właściwości (...)
Obciążenie hipoteczne nieruchomości - opinia prawna
Stan faktyczny Mam wpis do hipoteki na kilku nieruchomościach, gdzie wierzycielem jest ZUS oraz firma prywatna. W/w nieruchomości sprzedałem w styczniu razem z zadłużeniem na tych nieruchomościach teściowi. Teraz doszła jeszcze jedna firma, u której mam zadłużenie i prawdopodobnie komornik będzie chciał anulować tamtą sprzedaż, aby dopisać albo je zlicytować, czy może? Jak (...)
Moment ogłoszenia upadłości może skutkować zawieszeniem postępowania sądowego, administracyjnego, egzekucyjnego, czy nawet polubownego, gdy toczą się one w stosunku do masy upadłości. Czy jednak zawsze postępowanie upadłościowe będzie skutkowało zawieszeniem? A jeżeli nie, to czy upadły będzie miał możliwość występowania przed sądem jako strona procesu? Kiedy postępowanie (...)
Arbitraż przed Sądem Polubownym ds. Domen Internetowych przy PIIT
Liczba firm, które widzą swoją szanse w Internecie jest coraz większa, coraz więcej firm zakłada w związku z tym swoje strony internetowe. Na ogół nazwa domeny jest odzwierciedleniem nazwy firmy bądź ze znakiem towarowym, jeśli firma ma do takiego znaku uprawnienia. Pojawiają się więc konflikty związane z rejestracją domy. Ich ilość zwiększa dodatkowo zjawisko (...)
Czy można opóźnić orzeczenie rozwodu? - opinia prawna
Stan faktyczny Żona wniosła pozew o rozwód. Twierdzi, że mnie nie kocha. Mamy wspólne mieszkanie i samochód. Nie układało nam się pożycie w ostatnich miesiącach. Nie mamy jeszcze dzieci. Ona nie chciała ślubu kościelnego ani dzieci, już od kilku miesięcy ja nalegałem - stąd ostatnie problemy. Kocham swoją żonę i chcę dostać szansę. Chciałbym (...)
Zmiany w samorządach prawniczych
Z dniem 9 czerwca 2007 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 29 marca 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo o adwokaturze i niektórych innych ustaw. Wprowadza ona przede wszystkim zmiany w funkcjonowaniu samorządów adwokackiego, radcowskiego i notarialnego zaliczanych do tzw. samorządów zawodów zaufania publicznego. Stanowi ona nowelizację trzech ustaw korporacyjnych głównie (...)
Kiedy rodzice zostaną pozbawieni władzy rodzicielskiej?
Przesłanki do pozbawienia władzy rodzicielskiej Sąd opiekuńczy pozbawia rodziców władzy rodzicielskiej, jeżeli nie może być ona wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają jej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka (artykuł 111 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Pozbawienie władzy rodzicielskiej jest najostrzejszym (...)
Odsetki za zwłokę w wypłacie zaległego wynagrodzenia - opinia prawna
Stan faktyczny We wrześniu ubiegłego roku wygrałem sprawę z byłym zakładem pracy o wypłatę zaległych wynagrodzeń. Sprawa dotyczyła godzin nadliczbowych oraz tzw. 13-tek. Sąd w wyroku przyznał mi odpowiednie sumy wynagrodzeń oraz ustawowe odsetki za zwłokę. Zakład pracy po uprawomocnieniu się wyroku przekazał na moje konto sumę w pięciu ratach. Z moich wyliczeń wynika, (...)
Postępowanie dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem
Przez wiele lat wykonywanie obowiązków, wynikających z określenia kontaktów z dzieckiem, podlegało egzekucji sądowej, która była prowadzona w oparciu o art. 1050-1051 k.p.c. (m.in. SN z 26.5.1975 r., III CZP 30/75). Powyższe uległo zmianie z dniem wejścia w życie nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z dnia 26.05.2011 r., która wprowadziła do kodeksu przepisy (...)
Czego można żądać od Policji, czyli zatargi z sąsiadem - opinia prawna
Stan faktyczny Mój brat przechodząc przez drogę publiczną, która przebiega między gospodarstwem a domem mieszkalnym został napadnięty i uderzony kijem przez sąsiada. Wybiegliśmy z domu na pomoc, była przepychanka, w końcu jakoś dało się wyrwać sąsiadowi kij, który mój brat złamał. Sąsiadowi na pomoc przybiegli jego matka, ojciec (wyrwał kół z płotu, w (...)
Zatrudnianie cudzoziemców po zmianach
Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców Od 1 stycznia 2018 r. wchodzą w życie nowe przepisy dotyczące dostępu cudzoziemców z państw spoza UE/EOG do polskiego rynku pracy. Zmiany dotyczą głównie pracy krótkoterminowej i sezonowej. Ustawa ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z dnia 26 (...)
Jak uzyskać nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym?
Czym jest postępowanie nakazowe? Postępowanie nakazowe jest jednym ze szczególnych postępowań procesu cywilnego, którego skutkiem jest wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Uzyskane w ten sposób orzeczenie sądu, ma szczególną moc, nawet bez konieczności nadawania mu klauzuli wykonalności, stąd też osoba na rzecz której zostało wydane takie (...)
Kto i w jakich sytuacjach może wnieść oskarżenie prywatne? Zasadą jest, że oskarżycielem przed sądem jest prokurator. Jednak nie we wszystkich sprawach ma on obowiązek wnoszenia aktu oskarżenia. Wyjątek ten stanowią właśnie sprawy ścigane z oskarżenia prywatnego. Są to przestępstwa mniejszej wagi i dotykają wyłącznie dóbr pokrzywdzonego, nie zagrażając całemu społeczeństwu. Dlatego (...)
Przewaga kontraktowa w nowych przepisach
Weszła w życie nowa ustawa o przewadze kontraktowej. Wprowadzone zmiany poprawią sytuację rolników i dostawców produktów w kontaktach z największymi podmiotami na rynku rolno-spożywczym. UOKiK przygotował zestawienie najczęstszych pytań i odpowiedzi dotyczących nowych przepisów. Prezes UOKiK może interweniować w przypadku nieuczciwego wykorzystywania (...)
Kiedy można uzyskać nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym?
Postępowanie upominawcze pozwala na dochodzenie roszczenia pieniężnego lub innego. W tym drugim przypadku, jeśli szczególny przepis to umożliwia. Jeżeli kwota, z którą zalega dłużnik nie przekracza siedemdziesięciu pięciu tysięcy złotych pozew należy skierować do sądu rejonowego, w przeciwnym wypadku – do sądu okręgowego. W sprawach gospodarczych (...)
Nowe koszty sądowe w rozmaitych sprawach cywilnych!
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Niektóre jednak sprawy podrożeją. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 2 marca 2006 r. Warto sprawdzić, na wszczynanie jakich spraw lepiej jest poczekać, a z jakimi przyśpieszyć. Nowa ustawa zastąpi dotychczasową ustawę z (...)
Jak bank z zagranicy ściąga należności z obywatela RP - opinia prawna
Stan faktyczny Polski obywatel, będąc na kontrakcie w USA bierze w amerykańskim banku dealera samochodów kredyt 30000 dolarów. Umożliwia w ten sposób nabycie samochodu znajomemu, który nie może dostać takiego kredytu. Samochód zostaje kupiony na 2 osoby: kredytobiorcę i znajomego. Obywatel Polski na umowie kredytowej figuruje jako kredytobiorca (buyer), a znajomy jako poręczyciel (co-buyer). (...)
Czy obywatel polski odpowiada za kredyt zaciągnięty za granicą? - opinia prawna
Polski obywatel, będąc na kontrakcie w USA bierze w amerykańskim banku dealera samochodów kredyt w kwocie 30 000 dolarów. Umożliwia w ten sposób nabycie samochodu znajomemu (obywatelowi Ghany), który nie może dostać takiego kredytu. Samochód zostaje kupiony na 2 osoby: kredytobiorcę i znajomego. Obywatel Polski na umowie kredytowej figuruje jako kredytobiorca (...)
System sądownictwa w Unii Europejskiej System sądownictwa w Unii Europejskiej (UE) ma strukturę trójczłonową: składa się z Trybunału Sprawiedliwości, Sądu oraz ew. sądów szczególnych orzekających w określonych dziedzinach. Sądy UE stoją na straży należytej wykładni i stosowania prawa UE. Od utworzenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w roku 1952 (...)
Kiedy dochodzi do sądowego ustalenia ojcostwa? Jeżeli dziecko nie urodziło się w czasie trwania małżeństwa lub przed upływem 300 dni od jego ustania czy unieważnienia, wówczas w świetle prawa jest to tzw. dziecko pozamałżeńskie. Aby doszło w takim wypadku do ustalenia ojcostwa, mężczyzna, który jest ojcem tego dziecka, powinien złożyć stosowne oświadczenie o (...)
Jak przebiega postępowanie w sprawie nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej?
Ustawa z dnia 17 listopada 2021 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi weszła w życie 23 grudnia 2021 r. Do jakiej instytucji należy złożyć zawiadomienie w sprawie podejrzenia nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej? Pisemne zawiadomienie dotyczące podejrzenia stosowania praktyk nieuczciwie wykorzystujących (...)
Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi
W wielu wypadkach uzyskanie dla nas korzystnego wyroku Sądu, jest dopiero pierwszym krokiem w dochodzeniu naszych roszczeń. W szczególności gdy dłużnik nie zamierza dobrowolnie zaspokoić potwierdzonego nam przez Sąd roszczenia i konieczne stanie się wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Niestety, samo posiadanie prawomocnego wyroku nie jest wystarczające do wszczęcia egzekucji. (...)
Skarga kasacyjna w postępowaniu sądowoadministracyjnym
Podstawa prawna Przepisy regulujące skargę kasacyjną w postępowaniu sądowoadministracyjnym umieszczone zostały w Rozdziale I Działu IV ustawy z 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zwana dalej ustawą. Ponadto, jeżeli nie ma szczególnych przepisów postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, do postępowania tego stosuje (...)
Jak sąd ocenia dowody w postępowaniu cywilnym?
Bez względu na to, z jakim postępowaniem cywilnym masz do czynienia, zastanawiasz się, co może być dowodem w Twojej sprawie. Zasady dotyczące powoływania dowodów dotyczą każdego rodzaju postępowania cywilnego (czyli takiego, do którego mają zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego) – zarówno procesowego, jak i nieprocesowego (czy to w postępowaniu (...)
Jak współwłaściciele mogą korzystać ze wspólnej nieruchomości?
Od czego zależy sposób korzystania z rzeczy wspólnej przez współwłaścicieli? Ustawową regulację sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, w tym także ze wspólnej nieruchomości zawiera art. 206 k.c., który stanowi, że „Każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy oraz do korzystania z niej w takim zakresie, (...)
Kiedy i jak przeprowadza się postępowanie polubowne?
Dlaczego strony są skłonne oddawać sprawy pod rozstrzygnięcie sądu polubownego? Strony oddają sprawy pod rozstrzygnięcie sądu polubownego z tego względu, że sąd polubowny działa szybciej niż sąd państwowy. Rozstrzygnięcia przed sądem polubownym oszczędzają stronom zarówno czasu jak i wydatków. Postępowanie to jest bowiem mniej kosztowne od postępowania przed sądami (...)
Jak prowadzone jest postępowanie w związku z nieuczciwym wykorzystywaniem przewagi kontraktowej?
12 lipca 2017 r. wejdzie w życie ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Określa ona zasady i tryb przeciwdziałania, w celu ochrony interesu publicznego, praktykom nieuczciwie wykorzystującym przewagę kontraktową przez nabywców produktów rolnych lub spożywczych czy dostawców tych produktów, (...)
Mieszkanie z licytacji komorniczej – na co uważać?
Atrakcyjna cena mieszkań z licytacji komorniczych bardzo często jest elementem decydującym przy wyborze tej drogi kupna nieruchomości. Nierzadko jednak z niską ceną wiążą się niebezpieczeństwa, które należy rozważyć przed przystąpieniem do licytacji. Jakie zagrożenia mogą na nas czekać? Na co należy zwrócić uwagę? Co powinno wzbudzić naszą szczególną (...)
Co zrobić, gdy postępowanie sądowe się wlecze – skarga na bezczynność sądu
Czyżby w końcu znalazł się sposób na opieszałość sądu? Miejmy nadzieję, że tak, ponieważ od 17 września zaczyna obowiązywać ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki. Rozpoznanie skargi strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki Zgodnie z kodeksem postępowania (...)
Jak złożyć apelację od wyroku sądu cywilnego?
Apelacja jest podstawowym środkiem odwoławczym. Służy oczywiście do zaskarżania orzeczeń sądów I instancji, konkretnie zaskarżaniu merytorycznemu, czyli korzystamy z niej w sytuacji, gdy nie zgadzamy się z rozstrzygnięciem sądu I instancji. W wyniku postępowania apelacyjnego nie dochodzi oczywiście do powtórzenia całego postępowania sądu I instancji, ale ponowienia i (...)
Jakie przepisy należy stosować? Celem obszernej ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych jest generalna obniżka opłat sądowych. Wspomniana ustawa zastąpiła dotychczasową ustawę z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Koszty sądowe a opłaty sądowe Ustawa określa zasady i tryb pobierania kosztów sądowych w sprawach (...)
Przeciwdziałanie nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej
Czemu ma służyć nowa regulacja o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej? 12 lipca 2017 r. wejdzie w życie ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (przygotowana przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi). Jej celem jest m.in. wyeliminowanie nieuczciwych praktyk handlowych (...)
Orzekanie o nakazaniu zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej stanowi drugi etap postępowania mającego na celu doprowadzenie do należytego wykonywania obowiązków w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, które wynikają z orzeczenia albo ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem. Zanim możliwe stanie się wystąpienie z wnioskiem do sądu konieczne będzie uprzednie uzyskanie (...)
Kiedy przedawniają się roszczenia? Jakie są skutki przedawnienia?
Co to jest przedawnienie? Przedawnienie oznacza możliwość uchylenia się dłużnika od zaspokojenia roszczenia po upływie określonego prawem terminu. Przedawnienie polega więc na tym, że przysługujące komuś prawo nie może być egzekwowane w związku z tym, że nie zostało ono zrealizowane w określonym czasie, o ile zobowiązany podniesie zarzut przedawnienia. Istotny sens przedawnienia (...)
Postępowanie uproszczone - kiedy można je zastosować?
Kiedy można stosować przepisy o postępowaniu uproszczonym? Przepisy o tym postępowaniu stosuje się w sprawach należących do właściwości sądów rejonowych. Sądem pierwszej instancji rozpoznającym spór w trybie uproszczonym będzie więc zawsze sąd rejonowy, a sądem drugiej instancji – sąd okręgowy. Postępowanie uproszczone toczy się w sprawach: o roszczenia (...)
Jakimi zasadami winna się kierować administracja publiczna?
Zasady ogólne postępowania administracyjnego legislacyjnie wyodrębniono w pracach nad projektem k.p.a. i znalazły się one już w tekście pierwotnym kodeksu wraz z przepisami o zakresie jego mocy obowiązującej, a przy nowelizacji w 1980 r. zamieszczono je w osobnym rozdziale (art. 6-16). Chodzi tutaj z reguły o przepisy wyjęte niejako przed nawias, czyli wspólne dla całości (...)
Środki zaskarżenia w razie naruszenia prawa ochrony danych
Co należy zrobić, gdy podejrzewamy, że nasze prawa do ochrony danych osobowych nie są przestrzegane? Jeżeli uważamy, że nasze prawa dotyczące ochrony danych zostały naruszone, mamy 3 możliwości: złożenie skargi do krajowego organu ochrony danych (OOD, w Polsce to PUODO); organ ten ma trzy miesiące na zbadanie sprawy i powiadomienie o poczynionych postępach bądź o wyniku (...)
Zawieszenie i przerwanie biegu przedawnienia
Przedawnienie roszczeń Zasadą jest, że z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Instytucja przedawnienia ma kilka zasadniczych celów. Ma ona zdyscyplinować uprawnionego, by w odpowiednim czasie zaczął dochodzić swoich roszczeń. Z drugiej strony, działa na korzyść zobowiązanego, który z upływem przewidzianego (...)