Kontrola administracji publicznej
Administracja publiczna, będąc władzą, winna całym swym bytem i działalnością opierać się na obowiązującym prawie. Problematyka kontroli administracji publicznej (w tym samorządu terytorialnego) mieści się w nauce prawa administracyjnego. Kontrola działalności jednostki (osoby prywatnej, przedsiębiorcy) w prawie cywilnym jest zbyteczna.
Co to jest „kontrola”?
W dorobku nauki prawa na gruncie angielskim wykształciło się pojęcie „kontroli” w znaczeniu: zarządzania, rządzenia, działania w zakresie wykonywania władzy publicznej na pewnym terenie (np. „wojska kontrolują określony teren”). Na gruncie francuskim dorobek nauki szedł w innym kierunku. We Francji czasie monarchii absolutnej (kiedy to rozwinęło się wiele pojęć z zakresu administracji publicznej) wykształcił się specyficzny sposób rejestrowania faktu zapłacenia przez podatników podatków. Urzędnik reprezentujący skarb królewski (prokurator - od łac. procura - troszczenie się), przyjmując podatek, sporządzał wielkich rozmiarów dokument zawierający tę samą treść po lewej i prawej stronie. Potem przerywał go w połowie: jedną część („rola” - zwinięty) zabierał podatnik, a drugą („kontrola”) urzędnik składał w kartotekach urzędu wg określonego klucza. Miało to znaczenie dowodowe; przyłożenie do siebie obu części dokumentu pozwalało stwierdzić ich autentyczność. Taka działalność urzędnika służyła tylko do sprawdzenia, czy dana osoba zapłaciła podatek - czy stan faktyczny zgadza się ze stanem postulowanym. To znaczenie pojęcia „kontrola” przyjęto na kontynencie europejskim. Kontrola polega na badaniu administracji, stwierdzeniu, jak przebiegały procesy administrowania i sprawdzeniu, czy odpowiada to powinnościom, obowiązkom, zadaniom i wymaganiom stawianym administracji publicznej.
Kontrola oznacza badanie zgodności stanu istniejącego ze stanem postulowanym, ustalenie zasięgu i przyczyn rozbieżności oraz przekazanie wyników tego ustalenia, a niekiedy i wynikających stąd dyspozycji podmiotowi kontrolowanemu i podmiotowi organizacyjnie zwierzchniemu.
Proces kontroli można podzielić na cztery etapy:
-
ustalenie obowiązującego stanu prawnego,
-
ustalenie stanu rzeczywistego (wykonania norm prawnych),
-
porównanie funkcjonowania (realizacji norm) z obowiązującym stanem prawnym w celu ustalenia zgodności lub niezgodności,
-
wyjaśnienie przyczyn stwierdzonej zgodności lub niezgodności między stanem rzeczywistym a stanem wyznaczonym przez prawo.
Jakie mogą być kryteria kontroli administracji publicznej?
Kryteria kontroli to mierniki, według których kontrola może być wykonywana.
1. Wśród rodzajów kontroli administracji na czoło wysuwa się badanie zgodności z prawem (legalności). Normy prawne są różne; może zachodzić niezgodność:
z prawem ustrojowym,
z przepisami określającymi zakres działania i kompetencje administracji,
z prawem określającym zadania i wartości mające przyświecać administracji w jej dzialalności,
z prawem określającym procedurę w danej kategorii spraw,
ze względu na brak podstawy prawnej dla konkretnych czynności (np. dla decyzji administracyjnej).
Żeby stwierdzić, czy działalność administracji jest sprzeczna z prawem trzeba sprawdzić jak ta działalność się odbywała w sferze faktów, a następnie ta faktyczna działalność administracji jest porównywana z wszystkimi kategoriami norm prawnych obowiązujących administrację publiczną w konkretnej sprawie. Np. sprawdza się czy była przestrzegana procedura (elementy formalne), jeśli była wymagana, a w niektórych przypadkach naruszenie procedury prowadzi do nieważności czynności (np. decyzji). Chodzi tu o badanie działalności administracji w określonym miejscu, czasie i rodzaju działalności.
2. Administracja publiczna badana jest również pod kątem innych kryteriów, niż zgodność z prawem. Ujmowane są one nazwą kryteriów celowościowych a obejmują:
-
kryterium celowości - administracja ma być wykonywana (zgodnie z prawem i ) zgodnie z wymaganiami celowości, aby spełnić zadania na nią nałożone. Administracja publiczna ma być działalnością celową. Kryterium to obejmuje dwa podkryteria:
-
cel ostateczny - czy w swoim działaniu urzędnik był nastawiony na niego, np. funkcją policji jest ujęcie przestępcy;
-
cele pośrednie - czy drobne działania służą zasadniczemu celowi, czy to wszystko, co urzędnik czynił po drodze, było nastawione na cel ostateczny.
-
Potrzebujesz porady prawnej?
Uchwała NSA Naczelny Sąd Administracyjny w składzie 7 sędziów 26 lutego 2018 r. podjął następującą uchwałę (sygn. I OPS 5/17): "Pozostawanie nieruchomości we władaniu przedsiębiorstwa PKP bez udokumentowanego prawa w sposób określony w art. 38 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. Nr 22, poz. 99 ze zm.) oznacza, (...)
Fryzjer ponad obostrzeniami...
WSA w Opolu wydał wyrok (sygn. akt II SA/Op 219/20), w którym uchylił karę grzywny 10 tys. zł nałożoną przez Sanepid na fryzjera. W uzasadnieniu wskazał, że GIS nie może nakładać kar administracyjnych na podstawie rozporządzenia. ##baner## Sentencja Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof (...)
Jakimi zasadami winna się kierować administracja publiczna?
Zasady ogólne postępowania administracyjnego legislacyjnie wyodrębniono w pracach nad projektem k.p.a. i znalazły się one już w tekście pierwotnym kodeksu wraz z przepisami o zakresie jego mocy obowiązującej, a przy nowelizacji w 1980 r. zamieszczono je w osobnym rozdziale (art. 6-16). Chodzi tutaj z reguły o przepisy wyjęte niejako przed nawias, czyli wspólne dla całości (...)
W którym sądzie należy wszcząć postępowanie sądowoadministracyjne?
Jakie są rodzaje sądów administracyjnych? Do rozpoznawania spraw sądowoadministracyjnych powołane są: wojewódzkie sądy administracyjne, Naczelny Sąd Administracyjny. Wojewódzkie sądy administracyjne mają swoje siedziby w miejscowościach, w których swoje siedziby miały ośrodki zamiejscowe Naczelnego Sądu Administracyjnego (istniejące do 31 grudnia (...)
Czynności kontrolnych zaskarżyć się nie da
Czynności kontroli skarbowej podejmowane w ramach uprawnień określonych w ustawie z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 8 poz. 65 ze zm.) nie podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego na podstawie art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153 poz. 1270 ze zm.) Naczelny (...)
Efektywność energetyczna budynków - obowiązki i uprawnienia...
Co to jest efektywność energetyczna budynku? Efektywność energetyczna budynku, czyli jego sprawność energetyczna, to stopień przygotowania budynku do zapewnienia komfortu jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem przy jednoczesnym możliwie najniższym zużyciu energii przez ten budynek. Ocena efektywności energetycznej to ocena zbioru właściwości budynku mających wpływ na zużycie przez (...)
Jak nie zostać wakacyjnym przemytnikiem?
Wracając z urlopu, zamiast do pracy, możesz trafić do więzienia! Wystarczy, że zabierzesz ze sobą kawałek rafy koralowej lub muszlę chronionego gatunku. Wbrew pozorom w strefie Schengen nie wszystkie towary można swobodnie przewozić. Uwaga, przemytnicy wykorzystują nieświadomych turystów jako swoich pośredników! Sprawdź, jak się przed tym chronić. Kłopotliwe (...)
Jak składać skargi i wnioski dotyczące administracji publicznej?
Kto może składać skargi i wnioski i do jakich instytucji? Wedle art. 63 Konstytucji RP, „Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej”. Dział (...)
Superfiskus - czyli co zmienia Krajowa Administracja Skarbowa?
Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) to połączenie administracji podatkowej, kontroli skarbowej i Służby Celnej. Reforma ma pozwolić lepiej wykorzystać potencjał służb podatkowych, celnych i skarbowych. KAS ruszyła 1 marca. Struktura KAS Utworzenie Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) to reforma dotychczasowych struktur administracji podatkowej, Służby Celnej i kontroli skarbowej. Minister (...)
Kontrola u przedsiębiorcy Jak dotąd wiele firm mogłoby nic innego nie robić tylko obsługiwać kolejne kontrole. Przed wejściem w życie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej bowiem w jednej firmie w tym samym czasie mogło odbywać się kilka niezależnych kontroli, z których każda była prowadzona przez inny organ, na podstawie różnych, rozrzuconych po wielu aktach (...)
Kontrola podatkowa w przedsiębiorstwie
System prawa podatkowego, jakkolwiek często nazbyt skomplikowany i postrzegany jako zbyt opresyjny w stosunku do obywatela, jest konieczny w każdym państwie chcącym służyć społeczeństwu, chociażby w najskromniejszym zakresie. I chociaż rozumie to prawie każdy podatnik, za tą świadomością nie idzie przeważnie właściwe postępowanie, a proceder nielegalnego obniżania ciężarów (...)
Struktura i zadania Krajowej Administracji Skarbowej
1 marca 2017 r. ruszyła Krajowa Administracja Skarbowa (KAS). Jej utworzenie to reforma dotychczasowych 3 odrębnie działających służb podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych: administracji podatkowej, Służby Celnej i kontroli skarbowej. Zmiany te oznaczają połączenie tych 3 służb – umożliwią tym samym lepsze wykorzystanie ich zasobów kadrowych, (...)
Kontrole stanu technicznego obiektów budowlanych
Dla zapewnienia utrzymania obiektów budowlanych we właściwym stanie, obowiązujące przepisy nakazują poddawanie obiektów budowlanych okresowym i doraźnym kontrolom stanu technicznego, wykonywanym przez odpowiednio wykwalifikowane osoby. ##baner## Odpowiedzialność za właściwe utrzymanie obiektów budowlanych Zgodnie z art. 61 pkt 1 ustawy - Prawo budowlane (...)
Od 1 marca 2017 r. funkcjonują 2 rodzaje kontroli: kontrola podatkowa - prowadzona przez pracowników urzędów skarbowych na dotychczasowych zasadach, głównie na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej; kontrola celno-skarbowa - prowadzona przez naczelników urzędów celno-skarbowych, wykonywana zarówno przez pracowników KAS, jak i funkcjonariuszy (...)
System monitorowania drogowego przewozu towarów
Cele ustawy o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego przewozu towarów ma na celu wdrożenie kolejnego narzędzia uszczelniającego system podatkowy. Ustawa określa zasady oraz odpowiedzialność za naruszenie obowiązków związanych z drogowym przewozem niektórych towarów. Tzw. pakiet przewozowy (...)
Zmiany w finansowaniu służby zdrowia
Nowelizacja przepisów ma na celu podwyższenie nakładów na finansowanie ochrony zdrowia oraz reguluje kwestię przeznaczania tych środków na podwyższenie wynagrodzeń lekarzy specjalistów oraz lekarzy rezydentów. Co przewiduje ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw? Ustawa (...)
Nowelizacja ustawy o KAS - skarbówka może więcej...
Podpisana przez Prezydenta RP 12 grudnia 2018 r. nowelizacja ustawy o KAS ma pomóc zwalczać szarą strefę i zapobiegać wyłudzeniom VAT dzięki sprawniejszej działalności KAS. Nastąpi to poprzez poprawę organizacji KAS, zapewnienie szerszego dostępu do niezbędnych informacji oraz wyposażenie w narzędzia umożliwiające skuteczniejsze wykonywanie kontroli celno-skarbowej. Cel: (...)
Kompetencje Inspektora Nadzoru Budowlanego - opinia prawna
Stan faktyczny Inwestor uzyskał pozwolenie na użytkowanie naszego budynku w grudniu 2002 r. Pozwolenie zostało uzyskane tylko na podstawie zgłoszenia do urzędu bez kontroli, wtedy nieobowiązkowej. Budynek posiada garaż podziemny, po kilku miesiącach okazało się, że w garażu pojawia się woda. Wspólnota odebrała budynek od inwestora, ale w protokole odbioru zaznaczono wszystkie istniejące (...)
Rozbieżne wyroki sądów administracyjnych
Sądy administracyjne nie mogą wydawać rozbieżnych wyroków - mówiono podczas obrad Zgromadzenia Ogólnego Sędziów NSA. Obywatel traci poczucie pewności, kiedy sprawiedliwość ma różne twarze (...)- Sędziowie nie są więc bezradni w obliczu regulacji prawnych, które by ich krępowały. Instytucja pytań prawnych do TK pozwala pozbyć się wątpliwości i ustalić jednolitą linię orzeczniczą (...)
11 listopada br. wchodzi w życie ustawa z dnia 22 września 2006 r. o setOstatni( '2' ); zmianie setOstatni( '3' ); ustawy o setOstatni( '4' ); kontroli setOstatni( '5' ); skarbowej oraz o setOstatni( '6' ); zmianie setOstatni( '7' ); niektórych setOstatni( '8' ); innych setOstatni( '9' ); ustaw. Celem nowelizacji jest przede wszystkim wprowadzenie zmian ograniczających zbyt szerokie (...)
STIR (system teleinformatyczny izby rozliczeniowej) umożliwia wymianę informacji między systemem bankowym a Krajową Administracją Skarbową (KAS) i zapobiega wyłudzeniom skarbowym, których najczęściej dokonują zorganizowane grupy przestępcze. STIR już działa Przykładem jego sprawnego działania jest szybka identyfikacja nowo założonego podejrzanego rachunku bankowego i uniemożliwienie (...)
Na czym polega ochrona osób i mienia? Zgodnie z przepisami, ochrona osób to działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej. Ochrona mienia oznacza zaś działania zapobiegające przestępstwom i wykroczeniom przeciwko mieniu, a także przeciwdziałające powstawaniu szkody wynikającej z tych zdarzeń oraz niedopuszczające do wstępu (...)
Czym kończy się kontrola celno-skarbowa?
W różnych przypadkach kontrola celno-skarbowa może zakończyć się protokołem, wynikiem kontroli albo adnotacją. Kontrolowany ma w związku z tym różne uprawnienia. Protokół Według art. 84 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), protokołem kończy się kontrola celno-skarbowa w zakresie, o którym mowa w art. 54 ust. 1 pkt 2 i 3 oraz ust. 2 pkt (...)
Grupa VAT w procedurach podatkowych
Od 2023 r. będzie można tworzyć grupy VAT. Poznaj najistotniejsze kwestie dotyczące postępowania podatkowego, interpretacji podatkowych, kontroli podatkowej, napłaty w grupie VAT oraz egzekucji. Przedstawione one zostały na podstawie objaśnień MF. ##baner## Postępowanie podatkowe Grupa VAT w związku z posiadaniem statusu podatnika będzie stroną ewentualnych postępowań podatkowych (...)
Uwagi do projektu nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan co do zasady pozytywnie ocenia projekt ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Projekt zawiera wiele rozwiązań od dawna postulowanych przez PKPP Lewiatan, takich jak odpowiedzialność odszkodowawczą urzędników kontrolujących przedsiębiorców niezgodnie (...)
Jak złożyć wniosek o wydanie Wiążącej Informacji Stawkowej?
Sprzedajesz towary lub usługi i nie jesteś pewien czy używasz poprawnej klasyfikacji lub właściwej stawki VAT? Poproś o interpretację Krajową Informację Skarbową - złóż wniosek o wydanie wiążącej informacji stawkowej (WIS) i skorzystaj z ochrony prawnej. ##baner## Jakich stawek VAT dotyczy WIS? 1 kwietnia 2020 r. wejdzie w życie tzw. nowa matryca stawek VAT, czyli katalog (...)
Wcześniejsze ograniczenia w związku z koronawirusem
10 marca Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego podjął decyzję o odwołaniu imprez masowych – "Dziś na spotkaniu Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego podjęliśmy decyzję o odwołaniu imprez masowych, których bardzo szczegółowa definicja znajduje się w ustawie. Do organizatorów imprez wojewodowie będą przekazywać dokładne informacje" (...)
Rok kontroli ex-post zakończony
Zakończył się kolejny rok w kontroli ex-post, którą Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych realizuje na mocy ustawy z dnia 21 grudnia 200 roku o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych i rozporządzenia Rady (WE) nr 485/2008 z dnia 26 maja 2008 r. w sprawie kontroli przez państwa członkowskie transakcji stanowiących część systemu finansowania (...)
Nowe ograniczenia w związku z koronawirusem
Premier: Bezpieczeństwo zdrowotne Polaków jest najważniejsze W obliczu światowej pandemii najważniejsze słowa to bezpieczeństwo i odpowiedzialność. Musimy wykonać wszystkie możliwe kroki, żeby bezpieczeństwo zdrowotne Polaków było utrzymane – zaznaczył Mateusz Morawiecki podczas wspólnej konferencji prasowej z szefami resortów zdrowia oraz spraw (...)
Skarbówka dalej dokręca śruby przedsiębiorcom...
Projekt zmian ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej idzie do Sejmu Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz niektórych innych ustaw, przygotowany przez ministra finansów. Podstawowym celem proponowanej nowelizacji ma być zwalczanie szarej strefy i wyłudzeń podatkowych, dzięki sprawniejszej działalności Krajowej (...)
Polskie urzędy nie lubią się z komputerami. Raport NIK
Tylko nieliczne miasta mogą pochwalić się e-administracją z prawdziwego zdarzenia. Większość nowych i zmodernizowanych miejskich systemów informatycznych współpracuje ze sobą w ograniczonym zakresie - wynika z wniosków po kontroli NIK. Co gorsza, urzędnicy nie przykładają wystarczającej wagi do bezpieczeństwa przetwarzanych informacji. W ocenie NIK przed samorządami jeszcze (...)
Kontrola na granicy przedłużona
Minister Mariusz Kamiński podpisał nowelizację rozporządzenia dotyczącego kontroli na granicy wewnętrznej. Kontrola zostaje przedłużona do 13 maja br. Kontrola graniczna na granicy wewnętrznej (z Niemcami, Litwą, Czechami i Słowacją) zostaje przedłużona o kolejne 10 dni – od 4 do 13 maja br. Tak jak dotychczas granicę będzie można przekroczyć tylko w wyznaczonych miejscach. (...)
Co oznacza dla Polski i Polaków wejście do strefy Schengen?
Co to jest strefa Schengen?Strefa Schengen jest obszarem, na którym zniesiona została kontrola graniczna na wspólnych granicach i zapewniona została swoboda przepływu osób. Swoboda przepływu osób wewnątrz dotyczy nie tylko obywateli państw - sygnatariuszy, ale wszystkich osób dowolnej narodowości i o dowolnym obywatelstwie, które przekraczają granice (...)
Kto ma prawo Cię przeszukać lub wylegitymować?
Jak są chronione nasze dane osobowe? Konstytucja każdemu daje uprawnienie do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z prawem. Za dane osobowe uważa się wszelkie informacje, które pozwalają zidentyfikować lub przynajmniej dają możliwość identyfikacji osoby fizycznej. Osobą możliwą do zidentyfikowania (...)
Procedura odprawy czasowej na granicy
Podstawowe zasady stosowania procedury Procedura odprawy czasowej wraz z procedurą końcowego przeznaczenia należy do jednej z kategorii procedur specjalnych, zwanej „szczególnym przeznaczeniem”. W ramach procedury odprawy czasowej towary nieunijne przeznaczone do powrotnego wywozu mogą być objęte szczególnym przeznaczeniem na obszarze celnym Unii, z całkowitym (...)
Znajomość praw i obowiązków podatnika ułatwia wywiązywanie się ze zobowiązań podatkowych oraz dostarcza informacji, czego podatnik może oczekiwać i domagać się ze strony organu podatkowego. Poniżej znajduje się opis podstawowych praw i obowiązków podatnika. Podstawowe prawa i obowiązki wynikają z przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa, która normuje ogólne (...)
Stopień alarmowy BRAVO-CRP Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki podpisał zarządzenie wprowadzające drugi stopień alarmowy CRP (BRAVO-CRP) na terenie miasta stołecznego Warszawy, obowiązujący od dnia 11 lutego, od godz. 00:00, do dnia 15 lutego, do godz. 23:59. Ostrzeżenie zostało wprowadzone w związku z organizacją w Warszawie konferencji dotyczącej bezpieczeństwa (...)
Kontrola na granicy przedłużona do 12 czerwca br.
Polska zdecydowała o przedłużeniu kontroli granicznej o następne 30 dni – do 12 czerwca br. Szef MSWiA Mariusz Kamiński podpisał nowelizację rozporządzenia w tej sprawie. Kontrola graniczna na granicy wewnętrznej (z Niemcami, Litwą, Czechami i Słowacją) zostaje przedłużona o 30 dni – od 14 maja br. do 12 czerwca br. Tak jak dotychczas granicę będzie można przekroczyć (...)
Zamknięte granice przed koronawirusem
Od niedzieli 15 marca zamknięto na 10 dni granice naszego kraju dla cudzoziemców. Wszyscy polscy obywatele znajdujący się teraz poza granicami – mogą wracać do Polski. Będą także poddani obowiązkowej 14-dniowej kwarantannie domowej. Zawieszone zostały międzynarodowe pasażerskie połączenia lotnicze i kolejowe, ale transport cargo działa. Towary będą wyjeżdżały i wjeżdżały (...)
Druzgocący raport NIK. Polska nie jest państwem bezpiecznym
Najwyższa Izba Kontroli opublikowała wyniki kontroli dotyczącej bezpieczeństwa cybernetycznego Polski. Wnioski są katastrofalne. Bezpieczeństwo w cyberprzestrzeni nie jest w Polsce właściwie chronione. Nie podjęto dotąd spójnych i systemowych działań w zakresie monitorowania i przeciwdziałania zagrożeniom występującym w cyberprzestrzeni. Aktywność państwa paraliżował przede wszystkim (...)