Od strony podatkowej najkorzystniejszym sposobem przekazania firmy dziecku jest nieodpłatne przekazanie całego przedsiębiorstwa. W ten sposób można uniknąć zapłacenia zarówno VAT-u, PIT-u, jak i podatku od spadków i darowizn.
Mając dorosłe, przedsiębiorcze dziecko można przekazywać firmę stopniowo, wydzielając z prowadzonego przedsiębiorstwa poszczególne składniki majątku. Trzeba jednak liczyć się z tym, że w decyzji tej będzie uczestniczył także fiskus. W takim przypadku bowiem każde, nawet nieodpłatne przekazanie należy rozpatrzeć pod względem opodatkowania VAT-em. Przekazując jednorazowo całość przedsiębiorstwa lub jego wydzieloną część można uniknąć płacenia podatków.

Zbycie przedsiębiorstwa poza VAT
Opodatkowaniu VAT podlega m. in. odpłatana dostawa towarów, przy czym w pewnych okolicznościach przepisy uznają. że jest nią także nieodpłatne przekazanie. Problemu tego nie ma, gdy przedmiotem transakcji jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część.
Ustawa o VAT wprost wskazuje bowiem, że jej przepisów nie stosuje się do zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, wyłączając w ten sposób spod opodatkowania VAT-em takie czynności. Nie ma przy tym znaczenia, czy zbycie następuję odpłatnie czy nieodpłatnie.
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiębiorstwa;
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej (art. 551 Kodeksu cywilnego).
Natomiast definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawiera na własne potrzeby ustawa o VAT, która wskazuje, że jest to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.
Nie zamykaj firmy przed przekazaniem
Co ważne, rodzic, który przekazuje firmę nie powinien zamykać swojej działalności zanim nie sfinalizuje całego procesu. Gdyby najpierw zakończył swoją działalność, musiałby odprowadzać podatek od tzw. spisu z natury. Opodatkowaniu VAT-em, poza np. dostawą towarów czy świadczeniem usług, podlegają bowiem także towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy. Ma to miejsce w przypadku rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej nie mającej osobowości prawnej (np. spółki jawnej, komandytowej, komandytowo-akcyjnej), jak również zaprzestania przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną wykonywania działalności gospodarczej.
Konieczność opodatkowania pojawi się w przypadku przedsiębiorców niekorzystających ze zwolnienia z VAT. Dotyczy to tylko tych towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Nie ma znaczenia, czy przedsiębiorca z tego prawa skorzystał, czy nie. Istotne jest tylko, czy takie prawo posiadał na etapie dokonywania zakupów.
Przychodem z działalności tylko odpłatne zbycia
W przypadku odpłatnego przekazania nawet całej firmy pojawi się konieczność zapłaty podatku dochodowego. Przychodem z działalności gospodarczej jest również odpłatne zbycie wykorzystywanych na potrzeby związane z firmą składników majątku, m. in. środków trwałych czy wartości niematerialnych i prawnych ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. W przypadku nieodpłatnego przekazania przedsiębiorstwa lub jego części nie trzeba jednak płacić podatku dochodowego. Obowiązek podatkowy nie pojawi się zarówno u zbywcy, jak i nabywcy.
Podatku od spadków i darowizn nie trzeba płacić
W przypadku gdy przedsiębiorstwo stanowi przedmiot darowizny trzeba pamiętać o podatku od spadków i darowizn. Jednak w przypadku nieodpłatnego przekazania dziecku podatku tego nie trzeba w ogóle płacić. W ustawie są bowiem przewidziane zwolnienia i ulgi, choć ich skuteczność będzie uzależniona od spełnienia określonych warunków.
Rodzice mogą dokonać darowizny na rzecz dzieci bez żadnych limitów i bez podatku. Trzeba jednak pamiętać o dwóch ważnych warunkach. Po pierwsze darowiznę należy zgłosić fiskusowi, gdy zsumowana wartość wszystkich darowizn od rodziców w ciągu 5 lat poprzedzających ten rok przekracza 9 637 zł (czyli kwotę, która w ogóle nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku przedsiębiorstwa będzie to więc regułą. Należy to zrobić w ciągu 6 miesięcy.
Obowiązek zgłoszenia nie obejmuje jednak przypadku, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Przekazanie przedsiębiorstwa powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Jednak w przypadku, gdy w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość, konieczną formą będzie akt notarialny. Wtedy o zgłoszeniu nie trzeba pamiętać.
Katarzyna Rola-Stężycka, Tax Care

Potrzebujesz porady prawnej?
Jak najkorzystniej zatrudnić nianię?
Kim jest niania i kto ją zatrudnia? Niania sprawuje opiekę indywidualną, co oznacza, że opiekuje się tylko jednym dzieckiem bądź rodzeństwem, w pełni uwzględniając potrzeby każdego z nich. Dzięki temu dzieci są nie tylko bezpieczne, ale też rozwijają się psychofizycznie w warunkach domowych. Niania może sprawować opiekę nad dziećmi w różnym wieku (od 20 tygodnia życia (...)
Poza zwykłą fakturą można wystawiać lub otrzymywać też inne rodzaje dokumentów księgowych. Dowiedz się, jakie faktury obowiązują w zależności od typu transakcji. Faktura VAT podstawowa Faktura VAT to najczęściej stosowna faktura w obrocie gospodarczym. Dokumentuje sprzedaż towarów i usług dokonywaną przez podatnika VAT na rzecz innego podatnika VAT. Co do zasady nie (...)
Prowadzący działalność gospodarczą na mniejszą skalę, którzy chcą skorzystać z „małego ZUS” i zapłacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne od 1 stycznia 2019 r., powinni przeczytać poniższe informacje. Zgłoś się do ubezpieczeń społecznych lub ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu ubezpieczenia rozpoczynającym się od 0590 albo od 0592. Na (...)
Odwrotne obciążenie VAT przy świadczeniu usług budowlanych
17 marca i 3 lipca 2017 r. 2017 r. i Ministerstwo Finansów objaśniło zasady stosowania mechanizmu odwróconego obciążenia w transakcjach dotyczących świadczenia usług budowlanych od 1 stycznia 2017 r. Dlaczego warto poznać objaśnienia resortu finansów w sprawie odwrotnego obciążenia VAT? Ogólne wyjaśnienia przepisów prawa (...)
Alimenty na dziecko - komu i na jakich zasadach przysługują?
Kiedy rodzice muszą płacić alimenty na dzieci? Prawnym obowiązkiem rodziców jest zapewnienie dziecku środków utrzymania do czasu, aż nie będzie ono w stanie utrzymywać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka pokrywają koszty związane z jego utrzymaniem i wychowaniem (sprawdź artykuł 133 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Jak długo dziecku przysługują (...)
Składka na ubezpieczenie zdrowotne przedsiębiorców w 2023 r.
W artykule przedstawiono informacje w sprawie podstawy wymiaru składek oraz kwot składek na ubezpieczenie zdrowotne w 2023 r. dla niektórych grup ubezpieczonych. Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych lub w formie karty podatkowej - minimalna składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2023 r. Przedsiębiorcy stosujący zasady ogólne Minimalna wysokość podstawy (...)
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia
Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia jest uregulowana w art. 1048-1050 kodeksu cywilnego. Jest ona jedyną dopuszczalną przez polski system prawny umową o spadek po osobie żyjącej. Jak zawrzeć umowę o zrzeczenie się dziedziczenia? Spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. ##baner## Zawarta (...)
Złożenie PIT-2 dla otrzymywania wyższej wypłaty na rękę
Złożenie PIT-2 pozwala zmniejszyć zaliczki na podatek o 300 zł miesięcznie. To wyższa pensja każdego miesiąca. Formularz PIT-2 składa się zazwyczaj tylko raz. Mogą złożyć go nie tylko etatowcy, ale też m.in. zleceniobiorcy, wykonawcy dzieł i osoby na kontraktach. Nowe przepisy pozwalają na stosowanie kwoty wolnej w zaliczkach nawet u trzech płatników jednocześnie. Rozwiązanie (...)
Podjęcie próby ugodowej przed wniesieniem pozwu
Szybkie i bezkompromisowe wniesienie powództwa do sądu nie zawsze jest dobrym rozwiązaniem. Brak wcześniejszej rozmowy z dłużnikiem może doprowadzić nie tylko do pogorszenia lub całkowitego zerwania wzajemnych relacji – tak przecież istotnych i pożądanych, w szczególności w obrocie gospodarczym – ale także może skutkować negatywnymi konsekwencjami we wszczętym (...)