8.11.2011
Zespół
e-prawnik.pl
Coraz częściej, bardziej świadomi swoich praw właściciele nieruchomości domagają się ustanowienia służebności przesyłu z tytułu korzystania przez przedsiębiorców ze znajdującej się na ich posesji infrastruktury i co za tym idzie otrzymywania stosownego wynagrodzenia z tego tytułu. Nie zawsze jednak strony umowy służebności przesyłowej wiedzą o obowiązkach podatkowych które mogą w związku z jej zawarciem wyniknąć.
W 2008r. służebność przesyłowa została usankcjonowana w Kodeksie Cywilnym jako odrębna od służebności gruntowej instytucja. Podstawową różnicą pomiędzy oboma typami służebności - (gruntową i przesyłu) - jest ustanawianie tej drugiej na rzecz przedsiębiorcy przesyłowego, a nie na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej. Poza tym jednakże różnic jest niewiele a przepisy dotyczące służebności gruntowej należy stosować odpowiednio do służebności przesyłu. Wyodrębnienie służebności przesyłu w Kodeksie Cywilnym należy ocenić pozytywnie, niestety ustawodawca nie dostosował przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do wprowadzonych zmian co zaowocowało sporym zamieszaniem i problemami z interpretacją przepisów w zakresie obowiązków podatkowych związanych z służebnością przesyłu.
Opodatkowanie służebności przesyłu podatkiem PIT
Głównym przedmiotem sporu jest interpretacja art. 21 ust.1 pkt 120 ustawy o p.d.o.f, dotycząca możliwości zastosowania zwolnienia podatkowego w stosunku do służebności przesyłu. Przedmiotowy przepis stanowi iż, „wolne od podatku są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:
- służebności gruntowej,
- rekultywacji gruntów,
- szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie
w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami”.
- Do czasu wyodrębnienia instytucji służebności przesyłu opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie budziło wątpliwości, funkcja tej instytucji prawnej realizowana była w formie służebności gruntowej co pozwalało na stosowanie zwolnienia wynikającego z art.21 ust.1 pkt 120 ustawy o p.d.o.f. Problem pojawił się gdy ustawodawca wprowadzając służebność przesyłu do k.c „zapomniał” dokonać stosownego rozszerzenia hipotezy wyżej wymienionego przepisu ustawy o PIT - tłumaczy Joanna Mizińska Adwokat, Partner w Kancelarii "Gach Hulist Mizińska Wawer Adwokaci i Radcowie Prawni" sp.p.
- Rozstrzygniecie kwestii możliwości stosowania przytoczonego przepisu do instytucji służebności przesyłowej jest bardzo istotne po pierwsze dla właścicieli nieruchomości którzy w razie braku zwolnienia muszą zapłacić podatek od otrzymanych kwot, a po drugie dla przedsiębiorców przesyłowych którzy nie są pewni czy ciąży na nich obowiązek sporządzania informacji o wysokości przychodów na druku PIT - 8C. – dodaje mecenas Mizińska.
Stanowisko organów podatkowych
Stosowanie art.21 ust.1 pkt 120 ustawy o p.d.o.f do służebności przesyłu jest przedmiotem wielu sporów oraz interpretacji organów podatkowych, które twardo stoją na stanowisku braku możliwości skorzystania z przedmiotowego zwolnienia i konieczności stosowania wykładni literalnej przepisu, który obejmuje jedynie służebność gruntową. Takie stanowisko oznacza, iż odszkodowanie za ustanowienie służebności przesyłu stanowić będzie dla podatnika przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o p.d.o.f co pociąga za sobą także określone skutki dla przedsiębiorców. Zgodnie z art. 42a ustawy o p.d.o.f są oni zobowiązani do sporządzenia informacji o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazania jej podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika (druk PIT-8C). Wskazać jednakże należy, że odmienne stanowisko w tej sprawie zajmują sądy administracyjne. W niedawno zapadłym wyroku NSA stwierdził, że : "przewidziana w art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. a) u.p.d.o.f. ulga podatkowa z tytułu odszkodowania wypłaconego, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, przysługuje także z tytułu ustanowienia służebności przesyłu jako odmiany służebności gruntowej" (wyrok NSA w Warszawie z dnia 29 września 2011 r sygn. II FSK 654/10). Z kolei w innym wyroku tj. wyroku z dnia 1 czerwca 2011 r. (sygn. II FSK 88/10) NSA uznał, że zwolnienie podatkowe z art. 21 ust.1 pkt. 120 ustawy o p.d.o.f ma zastosowanie do wszystkich świadczeń z tytułu ustanowienia służebności przesyłu - nie tylko nazwanych mianem odszkodowań lecz posiadających charakter rekompensaty (ekwiwalentu) za ograniczenie prawa własności w zakresie takich gruntów na rzecz przedsiębiorcy przesyłowego, a zatem także tych które w zawieranych umowach są określane jako wynagrodzenie. Analogicznie wypowiedział się w przedmiotowej sprawie także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, który w wyroku z dnia 06 kwietnia 2011r. stwierdził, iż „…zastąpienie w sferze cywilistycznej służebności gruntowej służebnością przesyłu ustanawianych w związku z budową lub użytkowaniem przedmiotowych urządzeń (sieci), nie zmieniło ani celu ani treści tych służebności. Zatem, nie można uznać za prawidłowe stanowisko organu, iż zwolnienie podatkowe przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 120 u.p.d.o.f. nadal, tj., po 2 sierpnia 2008 r. odnosi się (wyłącznie) do służebności gruntowych ustanawianych w okolicznościach wskazanych w tym przepisie” Ponadto WSA wskazał, iż ze zwolnienia od opodatkowania powinny korzystać wszelkie formy wynagrodzenia należnego z tytułu służebności przesyłu niezależnie od tego czy jest to jednorazowa rekompensata pieniężna na podstawie art. 124 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami z tytułu odszkodowania za wszelkie szkody powstałe w trakcie budowy urządzeń przesyłowych, czy wynagrodzenia wynikające z tytułu zawartej umowy przesyłu.
Pozostaje mieć nadzieję, że sytuacja podatkowa podatników otrzymujących określone świadczenia pieniężne z tytułu ustanowienia służebności przesyłu zostanie wkrótce jednoznacznie przesądzona poprzez zmianę przepisów prawa. Niestety dopóki obecny stan prawny nie zostanie zmieniony, najbezpieczniejsze dla przedsiębiorców będzie wywiązywanie się z obowiązku wystawiania PIT-8C.
Autor: Joanna Mizińska, Adwokat
Partner w kancelarii „Gach Hulist Mizińska Wawer adwokaci i radcowie prawni” sp.p.
Potrzebujesz porady prawnej?
NSA o podatku od gruntów objętych służebnością przesyłu
Przedsiębiorca przesyłowy, który zawarł z Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe umowę o ustanowienie służebności przesyłu na gruntach Skarbu Państwa, znajdujących się w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, nie musiał płacić podatku od nieruchomości (...)
Przedawnienie roszczenia przedsiębiorcy o ustanowienie służebności przesyłu
Z każdym dniem wzrasta liczba spraw dotyczących uregulowania stanu prawnego urządzeń przesyłowych, zwłaszcza linii elektrycznych, wodociągów oraz sieci gazowych. W tej sytuacji, jak również uwagi na istniejącą w Polsce, rozbudowaną sieć wyżej wymienionych urządzeń, (...)
Służebność od A do Z, czyli jak rozwiązać spór z sąsiadem
Zgodnie z kodeksem cywilnym, służebność jest jednym z rzeczowych praw ograniczonych. Istota służebności, polega na prawnej legalizacji dokonywania pewnych działań, bądź też stanowi uzasadnienie żądania niepodejmowania określonych czynności przez inne osoby. Służebność zawsze ogranicza (...)
W dniu 3 sierpnia 2008 roku wchodzi w życie ustawa z dnia 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja Kodeksu cywilnego wprowadza do systemu polskiego prawa nową instytucję - służebność przesyłu, której unormowanie rozstrzygnie problemy (...)
Czy roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu podlega przedawnieniu?
Roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu (art. 305[2] k.c.) jest roszczeniem majątkowym. Zgodnie z art. 117 § 1 k.c., roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie. W pewnej sprawie o ustanowienie służebności przesyłu pojawiła (...)
Wynagrodzenie za służebność wyklucza odszkodowanie
Na nieruchomości powódki w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku zbudowane zostały – bez jej zgody - linie energetyczne ze słupami i stacją transformatorową. Ograniczyło to możliwość korzystania z nieruchomości. Elektrownia, która korzystała z tych urządzeń, nie (...)
Nowelizacja Kodeksu cywilnego - służebność przesyłu
Od kiedy będzie można ustanawiać nową służebność?W dniu 3 sierpnia 2008 roku wchodzi w życie ustawa z dnia 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja Kodeksu cywilnego wprowadza do systemu polskiego prawa nową instytucję - służebność (...)
Ustanowienie służebności przesytu regulują przepisy kodeksu cywilnego art. 305 1 - art 305 4. Natomiast roszczenia właściciela o ochrony jego prawa własności są uregulowane w przepisach art. 222-230 k.c. Właściciel nieruchomości oraz właściciel urządzeń mogą w drodze umowy ustanowić (...)
Nowa „służebność przesyłu" i zadośćuczynienie dla rodziny zmarłego
Na stanowisko Sejmu po wprowadzeniu poprawek przez Senat czeka ustawa o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Zmiany mają dotyczyć rozszerzenia możliwości umownego kształtowania statusu prawnego urządzeń przesyłowych, a także wprowadzić nowy rodzaj służebności. (...)
Wprowadzona ustawą z dnia 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks Cywilny instytucja „służebności przesyłu", która weszła w życie 3 sierpnia 2008 roku ma istotne znaczenie dla funkcjonowania przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się dystrybucją (przesyłem) szeroko rozumianych (...)
Wprowadzona ustawą z dnia 30 maja 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks Cywilny instytucja „służebności przesyłu", która weszła w życie 3 sierpnia 2008 roku ma istotne znaczenie dla funkcjonowania przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się dystrybucją (przesyłem) szeroko rozumianych (...)
Posiadacz służebności przesyłu też powinien zapłacić wynagrodzenie
W razie naruszenia własności właściciel może dochodzić nie tylko wydania rzeczy czy zaprzestania naruszeń, ale też tzw. roszczeń uzupełniających, m.in. wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. Co jednak, gdy naruszenie jest tego rodzaju, że właściciel nie może wytoczyć powództwa (...)
Licytacja komornicza mieszkania z obciążeniami
Nierzadko zdarza się, że mieszkanie zakupione na licytacji komorniczej obciążone jest ograniczonymi prawami rzeczowymi. Tak się dzieje w przypadku gdy na nabywanym mieszkaniu została ustanowiona hipoteka dla zabezpieczenia kredytu czy też służebność osobista. Co się dzieje z obciążeniami? (...)
Wodociągi rozkopią działkę bez zezwolenia
Pracownicy energetyki, wodociągów czy gazowni wejdą na prywatną posesję bez żadnych zezwoleń. Na naszym terenie mogą pozostać nawet przez 6 miesięcy. Takie uprawnienia dała wspomnianym przedsiębiorstwom nowelizacja ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 200, poz. 1323). Dokument (...)
Sprzedaż nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym - licytacja
Zasadą postępowania komorniczego jest, aby wierzyciel złożył wniosek o przeprowadzenie egzekucji w celu uzyskania zaspokojenia. Reguły te odnoszą się zarówno do egzekucji z ruchomości jak i nieruchomości. Następnie komornik zajmuje nieruchomość będącą w posiadaniu dłużnika (...)
Licytacja z nieruchomości - jak wygląda w praktyce?
Jest to trzeci etap egzekucji z nieruchomości (po zajęciu oraz opisie i oszacowaniu). W zasadzie odbywa się w sądzie, przy udziale sędziego i komornika, który prowadzi licytację. Może w niej uczestniczyć każda osoba pełnoletnia – licytacja ma bowiem charakter publiczny. Dla jej (...)
Z uwagi na istniejącą w Polsce, rozbudowaną sieć urządzeń przesyłowych, zwłaszcza linii elektrycznych, sieci gazowych i wodociągowych, jak również znaczną liczbę spraw sądowych, których przedmiotem są roszczenia dotyczące wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości przez (...)
Podatek od spadku - Co jest opodatkowane? Jak ustalić wysokość opodatkowania?
Fakt dziedziczenia bądź otrzymania zachowku przynosi ze sobą nie tylko potencjalne korzyści w postaci przedmiotów spadkowych, ale także szereg obowiązków. Wśród nich oczywiście jednymi z ważniejszych są obowiązki podatkowe. Czy każdy z nas pamięta, iż w przypadku, gdy (...)
Od czego trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych?
Nawet pewnie nie przypuszczamy jak wiele czynności, których dokonujemy podlega obowiązkowo podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Wydawać by się mogło, że sama nazwa tego ciężaru wskazuje od czego należy taki podatek uiścić, ale czy na pewno potrafisz określić owe czynności (...)
Zwolnienia z podatku od spadków i darowizn
Zasadniczo podatek się należy Co do zasady podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy (w tym nieruchomości) znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych (np. użytkowania wieczystego, służebności gruntowej, (...)
